σε , ,

Πώς ξεκίνησε η Τσικνοπέμπτη (και γιατί επιλέχθηκε η Πέμπτη) – 7 ενδιαφέροντα τρίβια

Η προέλευση, ο λόγος, τα έθιμα: Αυτά είναι μερικά μικροπράγματα για την μέρα που -σχεδόν- όλοι τρώνε κρέας

img 53681487256926
Nikos Libertas / SOOC

Η Τσικνοπέμπτη θεωρείται η πιο ξεχωριστή ημέρα της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (γνωστή και ως «Κρεατινή»). Σύμφωνα με το έθιμο, στα σπίτια ψήνουν κρέας στη σχάρα, γεμίζοντας τον αέρα με τη μυρωδιά της «τσίκνας» όσο το κρασί ρέει στα ποτήρια άφθονο.

Ορίστε 7 Μικροπράγματα που ίσως να αγνοείτε:

  1. Η προέλευση αυτού του εθίμου φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη.
  2. Η ημέρα της Πέμπτης επιλέχθηκε, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, διότι η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι σημαντικές ημέρες νηστείας.
  3. Πήρε το όνομα Τσικνοπέμπτη από τις τσίκνες, μυρωδιές, που βγαίνουν από τα αναμμένα κάρβουνα όταν ψήνουν σουβλάκια, χαλλούμια, ρέγγες, λουκάνικα, λούντζες. Έτσι οι τσίκνες γεμίζουν την ατμόσφαιρα του χωριού ή της γειτονιάς
  4. Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Schmutziger Donnerstag = Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Mardi Gras = Λιπαρή Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.
  5. Στο έθιμο της Τσικνοπέμπτης και γενικά στην κρεατοφαγία αντιτίθεται η οργάνωση “Πολίτες για τα Δικαιώματα της Φύσης και της Ζωής” (ΠΟΦΥΖΩ), που υποστηρίζει την ιδεολογία του «αντισπισισμού» (anti-speciesism), η οποία στρέφεται κατά της καταπάτησης των δικαιωμάτων των ζώων.
  6. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».
  7. Την Τσικνοπέμπτη, σφάζονται σε πολλά μέρη τα χοιρινά, κυρίως στη νότια Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά. Το Σάββατο όμως της ίδιας εβδομάδας, καθώς και τα δύο επόμενα Σάββατα, της Τυρινής και εκείνο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής, των Αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στη μνήμη των πεθαμένων.

Έθιμα από ολόκληρη την Ελλάδα

Αξίζει να αναφερθεί ότι κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη.

Στην Κέρκυρα για παράδειγμα πραγματοποιούνται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια». Η λέξη Πετεγολέτσια σημαίνει κουτσομπολιό και πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» τής Κέρκυρας.

Στην Πάτρα, υπάρχει το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύει πως ο ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια σαν την τρελή στο λιμάνι. Έτσι, την Τσικνοπέμπτη οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του.

tsiknopempth
Τσικνοπέμπτη στις Σέρρες

Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες και αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους ενώ στην Ιο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.

Στην Κομοτηνή, οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε μια κότα, για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα, και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

Στη Θήβα, αρχίζει ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.

Στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν, σ’ ολόκληρη την  Πελοπόννησο σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό και τέλος στη Σκόπελο, οι κάτοικοι δίνουν ραντεβού στο Πεύκο, για να συνεχίσουν το γλέντι και το φαγοπότι όλοι μαζί.

*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Η Γιαννούλα η Κουλουρού – Το Πατρινό έθιμο της ντροπής

Ακολουθήστε τα Μικροπράγματα στο Google News, για άρθρα και κουίζ που θα σας φτιάχνουν τη μερα.
6 Comments
παλαιότερα
νεότερα δημοφιλέστερα
Ενσωματωμένα σχόλια
Δείτε όλα τα σχόλια
Μάνα Κουράγιο
Μάνα Κουράγιο
6 χρόνια πριν

Το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς είναι απλά θλιβερό.
Κάτοικος Πατρών

N spi
N spi
6 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Μάνα Κουράγιο

Κατσε σπιτι σου…
Κατοικος Πατρων

Μάνα Κουράγιο
Μάνα Κουράγιο
6 χρόνια πριν
Απάντηση σε  N spi

Το αν θα κάτσω σπίτι μου ή όχι είναι δική μου δουλειά και δεν περιμένω βέβαια να μου το υποδείξεις εσύ. Εσύ πάλι, τρέχα να κοροδεψεις ένα άτομο με ειδικές ανάγκες, που οι πρόγονοι σου το εξόντωσαν ψυχολογικά. Κι όταν γυρίσεις, μην ξεχάσεις να ποστάρεις στο f/b κάτι ενάντια στο μπούλινγκ, για να σε λένε ευαίσθητο τα κοριτσάκια.

Φωτεινή
Φωτεινή
6 χρόνια πριν
Απάντηση σε  N spi

Η Μάνα Κουράγιο έχει απόλυτο δίκιο. Όσοι συμμετέχουν στην αναβίωση αυτού του εθίμου ντροπιάζουν τον εαυτό τους και την πόλη τους.

Άρης Δημοκίδης
Editor
Άρης Δημοκίδης
6 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Μάνα Κουράγιο

Απαίσιο έθιμο

Μάνα Κουράγιο
Μάνα Κουράγιο
6 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Άρης Δημοκίδης

Πες τα βρε Άρη…

Τα Μικροπράγματα στο inbox σου!