Ηλίας Τουμασάτος
Οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, είτε πιστεύει κανείς είτε όχι, είναι μικρά αριστουργήματα.
Οι ύμνοι κρύβουν μέσα τους πραγματικά υψηλή ποίηση (κάποια στιγμή πρέπει να μάθουμε να εξετάζουμε τα θρησκευτικά κείμενα και ως καλλιτεχνικά έργα, με τον ίδιο τρόπο που μελετάμε τις ιερές εικόνες. Να δούμε λίγο το κοσμικό τους στοιχείο, όχι απαλλαγμένο από τη θρησκευτική τους πνευματικότητα, αλλά όχι και εξαρτημένο από αυτήν. Αλλά και η μουσική αυτών των ημερών είναι συγκλονιστική. (Ανάλογα συγκλονιστικά είναι και τα κείμενα που ψάλλονται στη νεκρώσιμη ακολουθία, εκείνα τα οποία συνήθως κανείς δεν προσέχει, αλλά αυτό είναι άλλη συζήτηση)
Έχουμε ακούσει πολλές εκτελέσεις των εγκωμίων της Μεγάλης Παρασκευής. Πολλές και καλές, κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει το δικό της τρόπο να ψάλλει γύρω από τον στολισμένο επιτάφιο. Εδώ στα Επτάνησα είμαστε λίγο πιο πολυφωνικοί και λυρικοί (κυρίως στην Κέρκυρα και στη Ζάκυνθο, και αρκετά στο δικό μου νησί, την Κεφαλονιά), αλλά και οι πιο στιβαρές βυζαντινές ερμηνείες έχουν τη χάρη τους.
Δύο από αυτές τις δισκογραφημένες ερμηνείες με έχουν συγκλονίσει. Τις ανακάλυψα στο υπέροχο χάος του YouTube και θέλησα να τις μοιραστώ μαζί σας.
Η πρώτη είναι από τη Φλέρυ Νταντωνάκη, τη σπουδαιότερη νεράιδα που πέρασε ποτέ από την ελληνική μουσική. Στο ντοκιμαντέρ του Βασίλη Κεσίσογλου “Ω γλυκύ μου έαρ” που γυρίστηκε το 1984, την ακούμε να ακούει το πιο γνωστό ίσως από τα εγκώμια, το “Ω γλυκύ μου έαρ”, όπως μόνο εκείνη θα μπορούσε να το τραγουδήσει. Όπως κι εγώ θα το ήθελα. Εντός κι εκτός του κόσμου τούτου, όπως ήτανε κι εκείνη. Με τον δικό της τρόπο, μακριά από τύπους και συμβάσεις.
Φλέρη Νταντωνάκη Ω Γλυκύ μου Έαρ
Απόσπασμα από την ταινία ντοκιμαντέρ του Βασίλη Κεσίσογλου “Ω Γλυκύ μου Έαρ”. Παραγωγή B.K. Με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. © 1984.
Η δεύτερη ανήκει στο αηδόνι της Ανατολής, τη Φαϊρούζ.
Πρόκειται για το “Η ζωή εν τάφω”, το πρώτο στάσιμο των εγκωμίων, που η μεγάλη τραγουδίστρια ερμηνεύει στα ελληνικά και στα αραβικά, σε νεαρή ηλικία, στον εκπληκτικό δίσκο “Good Friday” (1962). Αυτό που με συγκλονίζει είναι ο ανατολίτικος στεναγμός, το μπαχάρι και η σκόνη της γης της Επαγγελίας που έχουν στολίσει τη βυζαντινή μελωδία.
Fairuz- Η ζωή εν τάφω (Yassouh El hayat Nouazimak)
Album: Good Friday (1962) http://paixnidigiadyo.blogspot.com/
Ακούστε, χωρίς προκατάληψη…
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
