Η ημέρα που το Σκανδιναβικό κράτος της Φινλανδίας τόλμησε να κάνει 3 βήματα, διαφορετικά ομολογουμένως, πιο μπροστά από τις υπόλοιπες χώρες ήταν η 1η Ιανουαρίου του 2017 κατά την οποία ξεκίνησε η πρώτη μέρα διεξαγωγής ενός οικονομικού «πειράματος» το οποίο παρέχει ένα ελάχιστο μηνιαίο εισόδημα σε όλους τους πολίτες χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Τι είναι όμως το «Βασικό εισόδημα», πώς θα λειτουργήσει το πείραμα στην Φινλανδία και σε ποιες άλλες χώρες γίνονται προσπάθειες. Ας τα εξετάσουμε με τη σειρά.
Τι είναι το Βασικό εισόδημα
Το Βασικό Εισόδημα (UBI-Universal Basic Income), γνωστό και ως βασικό άνευ όρων εισόδημα ή ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα προβάλλεται ως ο πλέον εφαρμόσιμος τρόπος να αντιμετωπιστούν οι τεράστιες ανισότητες και να διασφαλιστούν τα απαραίτητα αγαθά για όλο τον πληθυσμό.
Universal Basic Income Explained – Free Money for Everybody? UBI
What is UBI? How would free money change our lives.
Οι υποστηρικτές του UBI υποστηρίζουν ότι η οικονομία θα μπορούσε να ενισχυθεί, ενώ παράλληλα θα μειωνόταν η φτώχεια και θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των περισσότερων πολιτών. Από την άλλη πλευρά, οι επικριτές της ιδέας ισχυρίζονται ότι το σύστημα θα κάνει τους ανθρώπους πιο τεμπέληδες και ότι θα αποτρέπει τους άνεργους από την αναζήτηση εργασίας.
Το πείραμα της Φιλανδίας;
Τον Ιανουάριο του 2017 η Φινλανδία ξεκίνησε ένα τολμηρό πείραμα κοινωνικής προστασίας από τον Kela (το λεγόμενο ΙΚΑ της Φινλανδίας) σε συνεργασία με διάφορους ακαδημαϊκούς. επιλέγοντας τυχαία 2.000 πολίτες 18-55 ετών οι οποίοι θα έπαιρναν επίδομα ανεργίας, εξασφαλίζοντας επί δύο χρόνια μηνιαίο επίδομα €560 χωρίς όρους ή έλεγχο για το πώς το ξοδεύουν. Το συγκεκριμένο ποσό ούτε φορολογείται, ούτε συμψηφίζεται με άλλα επιδόματα και κοινωνικές παροχές ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι ακόμη κι αν κατά τη διάρκεια του πειράματος κάποιος βρει εργασία, θα συνεχίσει να λαμβάνει το επίδομα.
Το πείραμα αυτό αποτελεί μια πιλοτική εφαρμογή ενός οικονομικού προγράμματος, που ως στόχο έχει να μελετήσει τη συμπεριφορά των ανενεργών οικονομικών μονάδων, σε περίπτωση που το κράτος τούς παρέχει ένα σταθερό επίδομα σε χρονικό ορίζοντα δύο χρόνων. Ενός προγράμματος, δηλαδή, που θέτει επί τάπητος κάτι που χρόνια τώρα συζητείται στους κύκλους των οικονομολόγων ανά τον κόσμο: το ζήτημα του Universal Basic Income.
Rationale of the basic income trial
For more information on the basic income trial, go to: www.kela.fi/basicincome Video: Tussitaikurit Oy / Marker Wizards Ltd
Τι θέλουν να πετύχουν;
Οι συμμετέχοντες καθ’ όλη τη διάρκεια του πειράματος θα συγκρίνονται με μια αντίστοιχη ομάδα ελέγχου, τα μέλη της οποίας δεν θα λαμβάνουν το συγκεκριμένο εγγυημένο εισόδημα. Σκοπός της μελέτης είναι να εξεταστεί η επίδραση του Βασικού Εισοδήματος, και κυρίως οι διαφορές στα ποσοστά απασχόλησης μεταξύ των δικαιούχων και εκείνων που δεν λαμβάνουν βασικό εισόδημα. Ταυτόχρονα η Φιλανδία ευελπιστεί να απαντήσει και σε ερωτήματα γύρω από τον επανασχεδιασμό του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, από την προώθηση της ενεργούς συμμετοχής παρέχοντας ισχυρότερα κίνητρα για εργασία στους ανθρώπους καθώς και σε ερωτήματα γύρω από την μείωση της γραφειοκρατίας.
Aν η πρώτη φάση του πειράματος πετύχει, τότε το ποσό θα αυξηθεί και θα αποδίδεται σε ολοένα και περισσότερους πολίτες, έως ότου καλυφθούν όλοι οι κάτοικοι της χώρας. Από τον πρωθυπουργό μέχρι τον φτωχότερο πολίτη, και από έναν μεγιστάνα μέχρι έναν άνεργο μετανάστη!
Τι γίνεται όμως σ’ άλλες χώρες;
Αντίστοιχα πειράματα με αυτό της Φινλανδίας αλλά σε πιο τοπικό επίπεδο, έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Παραδείγματος χάριν, η Ιταλική πόλη του Λιβόρνο από τον περασμένο Ιούνιο προσφέρει ένα εγγυημένο κατώτατο εισόδημα 500 ευρώ το μήνα στις 100 φτωχότερες οικογένειες της πόλης ενώ, την ίδια στιγμή, πόλεις όπως η Νάπολη, η Γλασκώβη και η κοινότητα του Ontario στον Καναδά σκέφτονται να αναλάβουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες. Η κυβέρνηση της Σκωτίας παρουσίασε πρόσφατα ένα φιλόδοξο πλάνο με στόχο αφενός τη δοκιμή του UBI σε ευρύτερη κλίμακα με τη συνεργασία αρκετών δήμων, και αφετέρου την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση του πληθυσμού για το ζήτημα. Από την άλλη πλευρά, σε αντίστοιχο δημοψήφισμα που διεξήχθη πέρσι το καλοκαίρι, η Ελβετία απέρριψε -με το συντριπτικό ποσοστό του 78%- την εφαρμογή ενός αντίστοιχου μέτρου παροχής £1,765 το μήνα σε κάθε ενήλικο πολίτη της χώρας.
Τον περασμένο Ιούνιο η Χαβάη έγινε η πρώτη πολιτεία των ΗΠΑ που ψήφισε σχετικό νόμο, ενώ δοκιμαστική εφαρμογή του UBI ανακοινώθηκε και στο Στόκτον της Καλιφόρνια όπου ο 27χρονος δήμαρχος της πόλης (η οποία μέχρι πρότινος κινδύνευε με χρεοκοπία) ανακοίνωσε την παροχή μόνιμου βοηθήματος $500 μηνιαίως σε όλους τους δημότες.
Με πληροφορίες από:
insidestory.gr, theguardian.com, powerpolitics.eu, bbc.com
Το Βασικό Εισόδημα (UBI-Universal Basic Income) θα είναι ή το κατωτερο όριο φτωχιας ή το ανώτερο οριο πλούτου…ειδωμεν