Ευθύμης Κάλφας
Θεωρείται το μεγαλύτερο λουλούδι του κόσμου αφού το μέγεθος του μπορεί να φτάσει το ένα μέτρο και το βάρος του τα 11 κιλά. Είναι ένα από τα τρία Εθνικά φυτά της Ινδονησίας ενώ η μυρωδιά του δε θυμίζει με τίποτα λουλούδι. Η «συνάντηση» με το Rafflesia Arnoldii (Ραφλεσία), γνωστό και ως «λουλούδι – πτώμα» αποτελεί πραγματικά εμπειρία ζωής.
1. Πότε ανακαλύφθηκε;
Σε μια αποστολή συλλογής φυτών το 1818 στη Σουμάτρα της Ινδονησίας, ο οδηγός του Βρετανού βοτανολόγου Τζόζεφ Άρνολντ φώναξε: «ΕΛΑ να δεις, κύριε, έλα, ένα λουλούδι, τεράστιο, πανέμορφο, υπέροχο!». Ακολουθώντας τον, ο Άρνολντ αντίκρισε κάτι που του φάνηκε μοναδικό. Ένα καταπληκτικό λουλούδι που όμοιο του δεν είχε ξαναδεί κανείς. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί δεκάδες είδη Ραφλεσίας ενώ συνεχώς αναγνωρίζονται νέα είδη. Η ποικιλία πάντως με το μεγαλύτερο άνθος είναι η Ραφλεσία η αρνόλδειος, η οποία πήρε το όνομά της από τον Τζόζεφ Άρνολντ και από το συνεργάτη του στην ερευνητική αποστολή, τον Σερ Τόμας Στάμφορντ Ραφλς, ιδρυτή και κυβερνήτη της Σιγκαπούρης.
2. Τα χαρακτηριστικά που το κάνουν ιδιαίτερο
Η Rafflesia Arnoldii ανθίζει στις ζούγκλες της Μαλαισίας και της Ταϊλάνδης σε στιγμές που δεν μπορούν να προβλεφθούν και αποτελεί ένα μοναδικό, από κάθε άποψη λουλούδι. Δεν έχει φύλλα, ούτε ρίζα, ούτε βλαστό, δεν μπορεί να φωτοσυνθέσει και γι΄ αυτό χρειάζεται να αντλεί τις θρεπτικές ουσίες και την ενέργεια από άλλα αμπελοειδή φυτά. Η Ραφλεσία είναι ουσιαστικά ένα παράσιτο με διάμετρο έως και το ένα μέτρο! Και η περιπλοκότητα του δε σταματάει εδώ.
BIGGEST flower in the world: Rafflesia arnoldii
Rafflesia arnoldii is the biggest flower in the world – with a diameter of one meter (3 feet)! It grows only in the jungles of Sumatra, Indonesia, and each flower lasts for just a few days before withering and dying. Known locally as Kerubut (Devil’s Betelnut Box), very few people have ever seen a fully developed Rafflesia arnoldii bloom.
Η Ραφλεσία αναδίδει μια βρομερή μυρωδιά σάρκας που σαπίζει, διαθέτει εξογκώματα όπως μερικοί βάτραχοι και έχει την υφή ενός θαλάσσιου σφουγγαριού. Κύριοι επικονιαστές της είναι οι πτωματοφάγες μύγες, οι οποίες βρίσκουν τη δυσωδία ακαταμάχητη. Διαθέτει πέντε παχιά, καστανορόδινα σαρκώδη πέταλα που καλύπτονται από ανοιχτόχρωμα μικρά εξογκώματα. Αυτά τα πέταλα ενώνονται γύρω από ένα μεγάλο κοίλωμα που μοιάζει με δοχείο το οποίο χωράει ως και 6 λίτρα νερό. Υπάρχουν ακόμα 10 είδη της ίδιας οικογένειας με παραπλήσια χαρακτηριστικά αλλά σίγουρα με τη χαρακτηριστική μυρωδιά της σήψης. Γι’ αυτόν το λόγο το συγκεκριμένο λουλούδι κινεί το ενδιαφέρον των βοτανολόγων επί δύο αιώνες.
3. Ποιος ήταν ο παράγοντας να μεγαλώσει τόσο;
Η απάντηση σχετίζεται με τη στρατηγική γονιμοποίησης του φυτού. Το λουλούδι – πτώμα εφαρμόζει την τεχνική της μίμησης ψοφιμιού, δηλαδή την εξαπάτηση όχι των μελισσών, αλλά των μυγών, ώστε να γίνει η γονιμοποίηση των θηλυκών λουλουδιών με γύρη που προέρχεται από αρσενικά λουλούδια του είδους. Η δυσάρεστη μυρωδιά αποσκοπεί να προσελκύσει έγκυες μύγες, που ψάχνουν μέρος για να εναποθέσουν τα αυγά τους. Όταν, όμως, οι μύγες μπουν στο εσωτερικό του λουλουδιού, μια άλλη χαρακτηριστική μυρωδιά φαίνεται να γίνεται οδηγός για τη συμπεριφορά των μυγών που έχουν ανάγκη τα φυτά αυτά. Αυτή η λεπτομερής «χορογραφία» γονιμοποίησης μπορεί εύκολα να οδηγήσει τη φυσική επιλογή, κάνοντας τη ραφλεσία να γίνεται όλο και μεγαλύτερη, ώστε να αυξήσει τις πιθανότητες να προσελκύσει γονιμοποιητές.
4. Η διαδικασία άνθισης
Περίπου 10 μήνες χρειάζεται για να φουσκώσει ένα καινούργιο μπουμπούκι Ραφλεσίας αφού ξεπεταχτεί από το φλοιό του ξενιστή. Αμέσως μετά, με μια διαδικασία η οποία διαρκεί αρκετές ώρες, τα σαρκώδη πέταλα ξεδιπλώνονται παρουσιάζοντας στη φύση την σπάνια ομορφιά τους. Κάτι που δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα είναι οι αγκαθωτές προεξοχές που υπάρχουν μέσα στο κεντρικό άνοιγμα του αν και πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι ο ρόλος τους είναι να διαχέουν θερμότητα, εντείνοντας έτσι τη δυσωδία! Πάντως, η ιδιαίτερη αυτή ομορφιά κάνει ένα πολύ σύντομο πέρασμα από τη ζωή αφού έπειτα από λίγες μόνο μέρες, το άνθος πεθαίνει και αρχίζει να σαπίζει, αφήνοντας πίσω μια γλοιώδη μαύρη μάζα και κατ’ επέκταση τη δυσάρεστη μυρωδιά που αναφέρθηκε παραπάνω.
5. Κινδυνεύει με εξαφάνιση
Ίσως σε λίγα χρόνια από σήμερα να μην υπάρχει η Ραφλεσία πάνω στη γη. Τόσο η συνεχιζόμενη καταστροφή των τροπικών δασών, που αποτελούν το φυσικό της περιβάλλον, όσο και η διαδικασία της επικονίασης που δεν πραγματοποιείται σωστά, αποτελούν σοβαρές απειλές που οδηγούν στην εξαφάνιση αυτού του ιδιαίτερου λουλουδιού. Τι εννοούμε; Τα αρσενικά και τα θηλυκά λουλούδια πρέπει να ανθίζουν κοντά το ένα στο άλλο ώστε να γίνεται η διασταυρωτή επικονίαση, όμως τα περισσότερα μπουμπούκια δεν προλαβαίνουν καν να ανθίσουν. Τα μπουμπούκια της χρειάζονται εννιά μήνες για να σχηματιστούν και όταν τελικά ανθίσουν τα λουλούδια ζουν μόνο για μια βδομάδα, πριν μετατραπούν σε ένα γλοιώδη πολτό πάνω στο χώμα της ζούγκλας. Επίσης πολλά απ΄ αυτά συλλέγονται για να χρησιμοποιηθούν στην παραδοσιακή ιατρική ή για να προσφερθούν ως εκλεκτή λιχουδιά σε καλοφαγάδες θέτοντας την Ραφλεσία σε κίνδυνο.
Το χάσταγκ #savevileplume το είδατε πρώτα εδώ. Να το θυμάστε!