Μικροπράγματα
Πολύ συχνά οι καλλιτέχνες αφήνουν κρυφά μηνύματα στα έργα τους κάτι που δύσκολα διακρίνει κανείς αν παρατηρήσει κάποιον πίνακα από μακριά. Τα περισσότερα μηνύματα κρύβονται στην λεπτομέρεια και υπάρχουν πολλοί διάσημοι πίνακες που επιβεβαιώνουν αυτήν τη θεωρία.
Οι παρακάτω 6 διάσημοι πίνακες που συγκεντρώσαμε κρύβουν πολλά μυστικά από τους ίδιους τους δημιουργούς τους.
1. Jan van Eyck, The Arnolfini Portrait (National Gallery, London)
Ο πίνακας «Ο Γάμος των Αρνολφίνι», (γνωστός και σαν «Το Πορτρέτο των Αρνολφίνι») του Jan van Eyck θεωρείται ένας από τους πιο πολυσυζητημένους πίνακες. Φιλοτεχνήθηκε το 1434 και σήμερα βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου με πολλές θεωρίες να έχουν γραφτεί γύρω από τα κρυφά μηνύματα που ήθελε να περάσει ο ζωγράφος. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες από τα σανδάλια και το σκυλί μέχρι τη θέση των χεριών της γυναίκας. Οι ιστορικοί της τέχνης «στέκονται» στην επιγραφή πάνω από τον καθρέπτη, η οποία φέρει την υπογραφή του ίδιου του ζωγράφου δηλώνοντας την παρουσία και τη συμμετοχή του, πιθανότητα ως μάρτυρας για τη νομική εγκυρότητα του γάμου.
Μια ακόμα λεπτομέρεια η οποία είναι ευδιάκριτη μόνο με μεγεθυντικό φακό εντοπίζεται στον κυκλικό κυρτό καθρέπτη, στην κορνίζα του οποίου απεικονίζονται σκηνές από τη ζωή και τα Πάθη του Χριστού. Ο καθρέπτης αντανακλά τα πρόσωπα που παραβρίσκονται στη σκηνή και καταλαμβάνουν τον ίδιο χώρο με εμάς τους παρατηρητές. Μάλιστα, στον καθρέπτη, στην αντανακλώμενη σκηνή, διακρίνεται πιθανώς και ο ίδιος ο καλλιτέχνης!
2. Hans Holbein the Younger, The Ambassadors (National Gallery, London)
Ο πίνακας «Οι πρεσβευτές» είναι έργο του Hans Holbein του νεότερου ο οποίος ζωγραφίστηκε το 1533. Το έργο απεικονίζει τον Γάλλο πρεσβευτή Ζαν ντε Ντιντεβίγ στην αυλή του Άγγλου βασιλέα Ερρίκου Η΄ και τον επίσκοπο Ζωρζ ντε Σελβ. Παρατηρώντας το πίνακα μπορεί κανείς να εντοπίσει μια άμορφη μάζα στο κάτω-μεσαίο μέρος μεταξύ των δύο ανδρών. Αυτή η μάζα είναι στην πραγματικότητα ένα κρανίο που έχει παραμορφωθεί. Ορισμένοι πιστεύουν ότι το κρανίο είναι μια αναφορά στη λατινική φράση «memento mori», που σημαίνει «θυμηθείτε ότι θα πεθάνετε». Το «memento mori» είναι το σύνθημα του άνδρα που ανέθεσε τη ζωγραφιά στον Hans Holbein (ο άνθρωπος στα αριστερά).
3. Michelangelo, The Sistine Chapel Ceiling (Rome)
Κανένας καλλιτέχνης του 16ου αιώνα που θα σεβόταν τον εαυτό του, δε θα είχε αναλάβει ένα έργο της κλίμακας του Καπέλα Σιστίνα, χωρίς να συμπεριλάβει μερικούς γρίφους ώστε να μπερδέψει αργότερα τους θεατές. Σύμφωνα με μια πρόσφατη θεωρία, τα εννέα επεισόδια της οροφής που σχεδίασε ο Μικελάντζελο από το βιβλίο της Γένεσης είναι ένα σύνολο καμπαλιστικών μηνυμάτων, με τις θέσεις των αριθμών να σχηματίζουν γράμματα στο εβραϊκό αλφάβητο. Ο Δαβίδ και ο Γολιάθ σχηματίζουν το μονόγραμμα «gimel», το οποίο συμβολίζει τη δύναμη στο εβραϊκό μυστικιστικό σύστημα. Μηνύματα και συμβολισμοί τα οποία θεωρούνται μια προσπάθεια από τον Μιχαήλ Άγγελο να δημιουργήσει μια γέφυρα μεταξύ καθολικισμού και ιουδαϊσμού.
4. Michelangelo, The Creation of Adam,(Rome)
Η δημιουργία του Αδάμ, αποτελεί κομμάτι της οροφή του Καππέλλα Σιστίνα. Για αιώνες, το δημιούργημα αυτό ήταν μπροστά στα μάτια ιστορικών της τέχνης και όμως κανείς δεν μπόρεσε να διακρίνει πίσω από τη ζωγραφική του Michelangelo. Αν και οι κριτικοί τέχνης προβληματίζονταν με τις φαινομενικά αταίριαστες πινελιές στο λαιμό του Θεού, μόλις το 1990, ένας γιατρός προσέγγισε το έργο με διαφορετική ματιά, αποκαλύπτοντας το μυστικό.
Στο διάσημο έργο, η Χάρη του Θεού περιβάλλεται από μία σκούρα σκιασμένη περιοχή, που έχει την ίδια ανατομική γεωμετρία με τον ανθρώπινο εγκέφαλο!
5. Giorgione, The Tempest (Gallerie dell’Accademia, Venice)
Η «Καταιγίδα» αποτελεί ένα από τα πιο φημισμένα έργα του Giorgione και αναπαριστά την έντονα δραματοποιημένη σκηνή μίας επερχόμενης θύελλας, στην οποία ξεχωρίζουν τρεις ανθρώπινες μορφές, μία γυναίκα που θηλάζει, ένα βρέφος κι ένας άνδρας. Ο άνδρας έχει ερμηνευτεί ως στρατιώτης, βοσκός, τσιγγάνος ή νεαρός αριστοκράτης ενώ η γυναίκα ως τσιγγάνα, πόρνη και ως Εύα. Θεωρείται έργο ορόσημο για την αναγεννησιακή τοπιογραφία και έχει χαρακτηριστεί ως μυθολογικός, θρησκευτικός, αλληγορικός ή ακόμα και ιστορικός πίνακας.
6. Johannes Vermeer, The Music Lesson (Royal Collection, London)
Είναι γνωστό ότι οι πίνακες του Vermeer είναι γεμάτοι από σύμβολα πάθους και ερωτικούς υπαινιγμούς. Στο συγκεκριμένο πίνακα διακρίνεται μια νεαρή γυναίκα, η οποία αγγίζει τα πλήκτρα ενός Βιργινάλι – ένα όργανο που συνδέεται με την αγνότητα – απορροφημένη στη μελέτη και κάτω από την επίβλεψη του καθηγητή της. Με μια πιο προσεκτική ματιά όμως στον πίνακα, διακρίνουμε την νεαρή να κοιτάζει προς τον καθηγητή της, αποσπώμενη από την αρσενική παρουσία. Η στάμνα του κρασιού πάνω στο τραπέζι θεωρείται αφροδιασκή, το μεγάλο μουσικό όργανο στο πάτωμα θεωρείται φαλλικό σύμβολο, ενώ η σχετικά χαμηλή οπτική μας στην άκρη της αίθουσας μας βάζει στη θέση ενός ηδονοβλεψία.
