Τι είχε γίνει με την μάχη των ταυτοτήτων το 2000;

Έτοιμοι να ξεκινήσουν τη  διαδικασία αντικατάστασης των παλαιών ταυτοτήτων από νέες που πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές εμφανίζονται οι αρμόδιο στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Η χώρα μας πάντως δεν έρχεται αντιμέτωπη πρώτη φορά με αλλαγές στις αστυνομικές ταυτότητες. Το 2000 μια αλλαγή στην αναγραφή του θρησκεύματος έφερε την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αντιμέτωπη με την οργή της ελληνικής εκκλησίας!

Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή

Ο όρος που είχε επικρατήσει εκείνο το μακρινό 2000 ήταν «Η μάχη των ταυτοτήτων». Μια μάχη η οποία αποτέλεσε την πολύμηνη σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και Εκκλησίας σχετικά με τη μη αναγραφή του θρησκεύματος στα δελτία αστυνομικής ταυτότητας.

Από την μια πλευρά στεκόταν ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος, Κώστας Σημίτης, ο οποίος, θέλοντας να δικαιολογήσει την απόφασή του είχε επικαλεστεί την ανάγκη εναρμόνισης της χώρας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Κώστας Σιμήτης προσπαθώντας να υπερασπιστεί τη θέση του αλλά και να ξεκαθαρίσει στην εκκλησία που αγχωνόταν ότι δεν τίθεται θέμα συγκυβέρνησης της χώρας έλεγε

«Αλλο η πίστη και η θρησκεία και άλλο το δελτίο ταυτότητας, δηλαδή ο τρόπος που επικοινωνεί ο πολίτης με το κράτος»

Από την άλλη πλευρά αυτής της ιερής διαμάχης στεκόταν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Χριστόδουλος, ο οποίος ύψωσε το λάβαρο της επανάστασης (μεταφορικά και κυριολεκτικά) κατά των κυβερνητικών πρωτοβουλιών. Εικόνα που θα μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη όλων είναι το αντίγραφο του λαβάρου της Επανάστασης του 1821 που κρατούσε ο Χριστόδουλος στη «λαοσύναξη» της Αθήνας και που είχε μεταφέρει από την Αγία Λαύρα ο μητροπολίτης Καλαβρύτων, Αμβρόσιος.

Η λαοσύναξη το 2000 κατά της μη αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες 

Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος – λαοσύναξη γιά τό θρήσκευμα στίς ταυτότητες – 2000 .

http://stwmenkalws.blogspot.gr/ . Η ιστορική λαοσύναξη κατά τής , μή αναγραφής τού θρησκεύματος στίς ταυτότητες . Μία από τίς πολλές συνωμοτικές κινήσεις τού ΠΑΣΟΚ , υπήρξε καί η απαλειφή τού θρησκεύματος από τίς ταυτότητες τών Ελλήνων !

Ο Χριστόδουλος τεντώνοντας το πολιτικό σκοινί βροντοφώναζε με βεβαιότητα «Να γίνει ένα δημοψήφισμα και θα δουν ότι ο λαός προσυπογράφει μαζί μας». Μάλιστα -εκτός από τις δύο ανοιχτές συγκεντρώσεις, στο Σύνταγμα και στον Λευκό Πύργο στη Θεσσαλονίκη- διοργάνωσε συλλογή υπογραφών από πιστούς με αίτημα το δημοψήφισμα για την προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στις νέες ταυτότητες. Μια συλλογή από την οποία δεν απουσίαζε η υπογραφή του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να εκμεταλλευτεί τον θρησκευτικό αυτό αναβρασμό.

Το δημοψήφισμα, όπως οι περισσότεροι θα θυμούνται δε διεξήχθη ποτέ και μεταξύ μας δε θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο. Οπως εξάλλου εξηγούσε με ανακοίνωσή της η Προεδρία της Δημοκρατίας, λίγο μετά την επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου στον τότε Πρόεδρο Κωστή Στεφανόπουλο: «Οι εκτός νομοθετημένης διαδικασίας συλλεγείσες υπογραφές δεν είναι δυνατόν να ανατρέψουν τις διατάξεις του Συντάγματος».

Ποια ήταν όμως η αφορμή;

Όλα είχαν ξεκινήσει από τη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει (λίγο μετά τις νικηφόρες για το ΠΑΣΟΚ εθνικές εκλογές) ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Σταθόπουλος. Σε εκείνη τη συνέντευξη ο Σταθόπουλος είχε πει ότι το θρήσκευμα αποτελεί ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο και η αναγραφή του στην αστυνομική ταυτότητα έρχεται σε αντίθεση με σχετικό νόμο ο οποίος ίσχυε από το 1997. Η αντίδραση τη εκκλησίας ήταν άμεση, η οποία θεώρησε τις δηλώσεις αυτές ως αφορμή «ιερού πολέμου» κατά της νεοσύστατης ελληνικής κυβέρνησης.

Ο μακαριστός Χριστόδουλος φανατίζοντας ακόμα περισσότερο το ποίμνιο του είχε πει χαρακτηριστικά ότι: «Σε αυτόν τον τόπο υπάρχει ένας παράγοντας ο οποίος ούτε μπορεί ούτε πρέπει να αγνοείται. Είναι ο λαός». 

Πώς αντέδρασε η κυβέρνηση Σημίτη;

Ο Κώστας Σημίτης είχε έρθει αντιμέτωπος με ένα δευτερεύον για τον ίδιο ζήτημα αφού δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι το θέμα των ταυτοτήτων θα λάμβανε διαστάσεις εσωτερικού θρησκευτικού πολέμου. Προτεραιότητα εξάλλου στην πολιτική ατζέντα εκείνη τη στιγμή είχαν ζητήματα οικονομίας (η Ελλάδα προετοιμαζόταν για την ένταξη της στην ευρωζώνη) αλλά και εξωτερικής πολιτικής (οι Ελληνοτουρικές σχέσεις). Παρ’ όλα αυτά, ο Σημίτης είχε παραμείνει αμετακίνητος στην επιλογή του θέλοντας περισσότερο να αποδείξει ότι το «πρόβλημα» δεν ήταν η αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες αλλά μια αντιπαράθεση με σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά για το ποιος τελικά έκανε κουμάντο στην ελληνική πολιτική σκηνή.

Οι Χάρης Καστανίδης και Κώστας Λαλιώτης κρατούσαν επιφυλάξεις γι’ αυτήν την αντιπαράθεση ενώ ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης, αφενός επέκρινε την στάση του Αρχιεπισκόπου και αφετέρου διατύπωνε αιχμές κατά του υπουργού Δικαιοσύνης, Μιχάλη Σταθόπουλου. Σε πλήρη ευθυγράμμιση με τον Κώστα Σημίτη είχε βρεθεί η Βάσω Παπανδρέου, ισορροπίες προσπάθησε να κρατήσει ο Πέτρος Ευθυμίου (η θέση του ως υπουργός Παιδείας δεν τον άφηνε και πολλά περιθώρια) ενώ ήπια στάση είχαν κρατήσει και οι Χρήστος Παπουτσής και Αλέκος Παπαδόπουλος.

Ο φανατισμός της εκκλησίας και η απόφαση του ΣτΕ

Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε ιερέας που να μην φανάτιζε το ποίμνιο του κάθε Κυριακή (αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία) λέγοντας τρομερά και καθόλου κατευναστικά λόγια. Ανάμεσα στις ακρότητες που ακούστηκαν ήταν ότι «ο Σημίτης πολεμάει τον Χριστιανισμό», «Είναι εχθρός της Ορθοδοξίας», «Θέλει να καταργήσει τα μυστήρια της Εκκλησίας» και άλλα παρόμοια.

Ο Σημίτης κρατώντας χαμηλούς τόνους δήλωνε ότι η Πολιτεία είναι πάντα πρόθυμη για διάλογο με την Εκκλησία, αλλά μόνο για τα θέματα που είναι κοινού ενδιαφέροντος σχολιάζοντας ταυτόχρονα ότι δεν τίθεται θέμα σχέσεων με την Εκκλησία αλλά ζήτημα συνταγματικής τάξης και κύρους της πολιτικής εξουσίας. Η πλειοψηφία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ πάντως είχε συνταχθεί με τον Κώστα Σημίτη εκτός από τον Ευάγγελο Βενιζέλο, προκαλώντας με αυτήν του τη στάση την έντονη δυσφορία του πρωθυπουργού.

Τελικά πάντως, το Συμβούλιο της Επικρατείας επικύρωσε την επιλογή της Πολιτείας για ολοσχερή απάλειψη του θρησκεύματος στις ταυτότητες (Ολομέλεια ΣτΕ, 2283/2001).

Η δεξιά πτέρυγα

Η Ν.Δ είχε ταυτιστεί σε γενικές γραμμές με την Εκκλησία υποστηρίζοντας ανοικτά τη θέση της η οποία ήταν κατά της απαγόρευσης αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Η υπογραφή του προέδρου της Ν.Δ., Κώστα Καραμανλή, στο σχετικό αίτημα με διοργανώτρια την Αρχιεπισκοπή, δεν ήταν η μοναδική ακραία κίνηση. Ο Μιλτιάδης Εβερτ είχε απαιτήσει δημοσίως από τον Σημίτη «να δώσει εξηγήσεις» στον Χριστόδουλο και ο επίτιμος πρόεδρος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε καταλογίσει στην κυβέρνηση ότι προσβάλλει την Εκκλησία.

Ο Προκόπης Παυλόπουλος ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ν.Δ είχε δηλώσει ότι ο Σημίτης: «Αποδεικνύει ότι, ακόμη και σε ιδιαιτέρως ευαίσθητα κοινωνικά θέματα, δεν επιθυμεί ούτε διάλογο ούτε συναίνεση. Αντιθέτως, θυσιάζει κατ’ εξακολούθηση το δημόσιο συμφέρον στον βωμό των κομματικών του σκοπιμοτήτων».

Στα καλύτερα του ήταν και ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ, Γιώργος Καρατζαφέρης, ο οποίος εκμεταλλευόμενος το βήμα που του έδινε ο τηλεοπτικός σταθμός που διέθετε, πραγματοποιούσε προπαγάνδα υπέρ του Χριστόδουλου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το ΛΑΟΣ ιδρύθηκε την ίδια περίοδο με τη «μάχη των ταυτοτήτων», αποσπώντας ένα γενναίο μερίδιο από τους πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους της Ν.Δ.

Η πλευρά Χριστόδουλου

Σε αντίθεση με το ελληνικό κοινοβούλιο, η Εκκλησία έδειξε τη συσπείρωση της από την αρχή. Ο μητροπολίτης Περιστερίου Χρυσόστομος πρότεινε την ίδρυση κόμματος από την Εκκλησία ενώ ο μητροπολίτης Αλεξανδρούπολης Άθνιμος (μετέπειτα Θεσσαλονίκης) είχε αναφερθεί στη μεγάλη κοινωνική αναστάτωση που θα προκληθεί.

Μέσα από τα συλλαλητήρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ο Χριστόδουλος είχε πει:

• Πιστέ και αγαπημένε λαέ, δεν ήλθα να σας διεγείρω. Ηλθα να σας εξηγήσω. Δεν ήλθα να σας φανατίσω. Ηλθα να σας ενημερώσω.
• Ας λέει ο νόμος ό,τι θέλει, αν ο λαός δεν συναινεί δεν εφαρμόζεται.
• Αφήστε τούς νόμους να κοιμούνται.
• Την Εκκλησία όποιο χέρι τόλμησε να την αγγίξει ξεράθηκε

Όσον αφορά την κυβέρνηση και τους υπουργούς, ο μητροπολίτης χρησιμοποιούσε τους χαρακτηρισμούς «Προοδευτικάριοι», «θιασώτες της Ευρώπης», «ιντελιγκέντσια».

Ο μόνος που δεν υποστήριξε ανοικτά τον Χριστόδουλο ήταν ο νυν Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο οποίος απείχε από τις «λαοσυνάξεις», δηλώνοντας όμως ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να ενημερώσει προεκλογικά την Ιερά Σύνοδο για τις θέσεις της. Και αυτό σήμαινε πολλά για την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Δυστυχώς.