Ευθύμης Κάλφας
Ήταν 23 Μαρτίου του 1929 όταν η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε ως πρώτο θέμα στο πρωτοσέλιδό του, τις δύο επιστολές του Α. Αϊνστάιν προς τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο και προς τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αθήνας. Τι ήταν αυτό που έκανε όμως τον Γερμανό φυσικό να αντιδράσει και να στείλει την συγκεκριμένη επιστολή;
Το ρεπορτάζ στον Ριζοσπάστη
Ο τίτλος του σχετικού ρεπορτάζ τότε ήταν: «Ο μέγας καθηγητής των μαθηματικών Αλμπερτ Αϊνστάιν διαμαρτυρήθηκε έντονα στο Βενιζέλο και στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου για τις τελευταίες αποβολές των φοιτητών». Ο μεγάλος μαθηματικός, σε επιστολή του απευθύνθηκε τόσο στον Ελευθέριο Βενιζέλο όσο και στην Σύγκλητο του Πανεπιστημίου, εκφράζοντας άποψη του για την ελευθερία της σκέψης, που θα έπρεπε να υπάρχει μεταξύ των φοιτητών. Στην επιστολή του ανέφερε χαρακτηριστικά: «Διαμαρτυρόμαστε εντόνως ενάντια στην αποβολή φοιτητών από το Πανεπιστήμιο. Απαιτούμε την ελευθερία στην εκδήλωση των σκέψεων ανάμεσα στους φοιτητές. Καθηγητής Αλμπέρ Αϊνστάιν» ενώ απευθυνόμενος στην Σύγκλητο είχε γράψει: «Διαμαρτυρόμαστε εντόνως ενάντια στην αποβολή των φοιτητών που αγωνίστηκαν για τα πολιτικά τους φρονήματα. Απαιτούμε την άμεσο επαναγραφή τους.
Καθηγητής Αλμπέρ Αϊνστάιν
Καθηγητής Ερρίκος Αίβε
Καθηγητής Φριτς».
Το ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη συνέχιζε έτσι:
«Το όνομα του Αϊνστάιν είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο από την περίφημη θεωρία του της Σχετικότητας, που επέφερε μια επανάσταση στη Φυσική.
Η αντίδραση επίμονα του αρνήθηκε κάθε αξία, με επικεφαλής τους Εγγλέζους καταπιεστές, τέλος όμως αναγκάστηκε να παραδεχτεί την αξία του (…)
Σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, όπου έχει επιβληθεί σαν μια εξέχουσα μαθηματική προσωπικότητα. Ο μεγάλος μαθηματικός είναι και βιολίστας περίφημος, ασχολείται δε πολύ και με την καλλιτεχνία. Κείνο που ‘ναι χαραχτηριστικό για το μεγάλο σοφό είναι ότι δεν ξέχασε την καταγωγή του και στέκει πάντα θαρραλέος υποστηριχτής των καταπιεζομένων.
Γεννημένος στο Ουλμ, από Εβραίο πατέρα, δοκίμασε πολλές φορές τον τρόμο των πογκρόμ και αναγκάστηκε επανειλημμένως να αλλάξει διαμονή για να γλιτώσει από την αντισημιτική λύσσα, που η αστική τάξη εξαπολύει κατά της εβραϊκής μειονότητας.
Είναι μέλος της Επιτροπής Αμύνης των Θυμάτων της Λευκής Τρομοκρατίας στα Βαλκάνια και συχνά γράφει στο δελτίο της επιτροπής αυτής που εκδίδεται στη Βιέννη. Μετέχει στο αντιφασιστικό Συνέδριο που από τις 9 του Μάρτη άρχισε στο Βερολίνο μαζί με πολλούς άλλους διεθνούς φήμης επιστήμονες και λογοτέχνες (…)».
Τι είχε όμως προηγηθεί;
Βρισκόμαστε στις 12 Μαρτίου του 1929, μια περίοδο συνεχών διώξεων που οι αριστερές πεποιθήσεις τιμωρούνταν αυστηρά. Στο πανεπιστήμιο Αθηνών τοιχοκολλείται η απόφαση του συμβουλίου για την αποβολή 5 φοιτητών. Η Ελένη Σακελλαρίου και οι Τσαγκαράκης, Μαρκοβίτης, Ματθαίου και Κοβατζίδης, λόγω των κουμουνιστικών φρονημάτων τους, αποβάλλονται οριστικά από το πανεπιστήμιο Αθηνών. Αν και η απόφαση είχε ληφθεί στη μια Μαρτίου, εκείνη τοιχοκολλήθηκε έντεκα ημέρες αργότερα που έτσι κι αλλιώς θα έκλεινε το πανεπιστήμιο λόγω εθνικής αργίας. Τι φοβόταν ακριβώς το πανεπιστήμιο; Τα επεισόδια που επρόκειτο να ακολουθήσουν! Παρ’ όλα αυτά η αντίδραση των φοιτητών ήταν άμεση χωρίς να αποφευχθεί αυτό που φοβόταν και οι ίδιοι.
Αμέσως το απόγευμα το Φοιτητικό Τμήμα της Εργατικής Βοήθειας κυκλοφόρησε κατά χιλιάδες προκήρυξη προς τους φοιτητές, διαμαρτυρόμενο για τις αποβολές και καλώντας τους να κινηθούν κατά της τρομοκρατίας στο Πανεπιστήμιο. Μάλιστα απέστειλε τηλεγράφημα διαμαρτυρίας προς το Αντιφασιστικό Συνέδριο στο Βερολίνο και την Επιτροπή Αμύνης των θυμάτων της λευκής τρομοκρατίας στα Βαλκάνια. Επίσης έστειλαν έγγραφο στον Εκπαιδευτικό Ομιλο και τη Φοιτητική Συντροφιά, καλώντας τους να κινηθούν ενάντια στην τρομοκρατία. Αυτές οι κοινοποιήσεις κάνουν τον Αϊνστάιν να αντιδράσει άμεσα και να στείλει τις προαναφερθείσες επιστολές.
Με πληροφορίες από το σάιτ του Ριζοσπάστη
