Δημήτρης Καβατζικλής
Το κορίτσι της φωτογραφίας ονομαζόταν O-o-dee και ήταν μέλος της φυλής Kiowa από την επικράτεια της Οκλαχόμα. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1894. Αλλά το χαμόγελο της είναι σαν μηχανή του χρόνου. Τι να κρύβεται όμως από πίσω του;
Αρχικά, λέει το Open Culture, το ότι δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε ιθαγενείς της Αμερικής σε παλιές φωτογραφίες, ειδικά σε φωτογραφίες του 19ου αιώνα. Όταν εφευρέθηκε η φωτογραφία μια λήψη μπορούσε να διαρκέσει ως 45 λεπτά. Μόνο προς τα τέλη του 19ου αιώνα βελτιώθηκαν οι ταχύτητες, που σημαίνει ότι μπορούσαν να καταγραφούν αυθόρμητες στιγμές. Ωστόσο, το χαμόγελο δεν ήταν πάντα μέρος όλων των πολιτισμών. Θεωρούνταν ασυνήθιστο, ενώ οι ίδιες φωτογραφίες θεωρούνταν από πολλούς ιθαγενείς πολιτισμούς ως «πέρασμα στην αθανασία».
Οι πρόεδροι της Αμερικής για παράδειγμα, δεν χαμογελούσαν ποτέ. Ο πρώτος που το έκανε ήταν ο Φράνκλιν Ν. Ρούσβελτ σε μια εποχή μεγάλης θλίψης και αβεβαιότητας, την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, που χαμογελούσε για να δώσει θάρρος στους πολίτες.
Το χαμόγελο φαίνεται σε μας απολύτως φυσικό, γι’ αυτό και είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι δεν ήταν πάντα μέρος της καθημερινής ζωής και της τέχνης.
Γιατί λοιπόν το χαμόγελο δεν ήταν συνηθιζόταν στην τέχνη;
Ο ιστορικός Κόλιν Τζόουνς έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο για αυτό, με τον τίτλο The Smile Revolution in Eighteenth Century Paris (Η Επανάσταση του Χαμόγελου στο Παρίσι του 18ου αιώνα), που ξεκινά με μια αυτοπροσωπογραφία της Élisabeth Vigée Le Brun του 1787. Σε αντίθεση με τα χαριτωμένα χαμόγελα όπως αυτό της Mona Lisa, ο πίνακας της Madame Le Brun περιείχε το πρώτο «ολόλευκο» χαμόγελο. Ο Τζόουνς λέει ότι προκάλεσε σκάνδαλο στην εποχή του. Τα μόνα πλατιά χαμόγελα που παρατηρήθηκαν στην αναγεννησιακή ζωγραφική ήταν από παιδιά, ή από τους τρελούς.
Δείτε το βίντεο
How did the smile become what it is today?
No Description
Ο Τζόουνς πιστώνει την αλλαγή σε δύο παράγοντες. Την εμφάνιση της οδοντιατρικής τα (συμπεριλαμβανομένης και της εφεύρεσης της οδοντόβουρτσας) και την εμφάνιση μιας «λατρείας της ευαισθησίας και της ευγένειας», όπως φαίνεται και από τις ηρωίδες των μυθιστορημάτων του 18ου αιώνα.
Μπορεί λοιπόν η O-o-dee και η Emma της Jane Austen να ήταν διαφορετικοί χαρακτήρες, αλλά έτσι είμαστε κι εμείς, πλάσματα της τεχνολογίας που χαμογελάμε στα iPhone μας καθώς τραβάμε άλλη μια selfie.
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η ιστορία της πρώτης «πειραγμένης» φωτογραφία όλων των εποχών (1840)
