σε , , ,

Πώς περιγράφει η CIA τι έγινε την 21η Απριλίου 1967

Ιδού τέσσερα απόρρητα υπομνήματα της CIA που συντάχθηκαν κατά την εκδήλωση του πραξικοπήματος το 1967

4 υπομνήματα της CIA για το πραξικόπημα των συνταγματαρχών

Επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης 54 χρόνων από την εκδήλωση του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών στις 21-4-1967, που οδήγησε στην επτάχρονη δικτατορία, ιδού τέσσερα απόρρητα υπομνήματα της CIA που συντάχθηκαν την 21η Απριλίου κατά την εκδήλωση του απριλιανού πραξικοπήματος το 1967. Σ’ αυτό το άρθρο θα παρουσιαστούν τα δύο πρώτα υπομνήματα και θα ακολουθήσουν τα δύο επόμενα.

Τα παραθέτω σε δική μου μετάφραση από την αγγλική γλώσσα, όπως τα «απελευθέρωσε» η CIA το 2007, όταν συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από τα γεγονότα. Από τα υπομνήματα λείπουν εμφανώς ολόκληρες παράγραφοι που προφανώς δεν έπρεπε να δημοσιοποιηθούν, ακόμη και μετά από τόσα χρόνια. Θα δούμε τις αρχικές εκτιμήσεις των Αμερικανών, πώς αυτές μεταβάλλονται καθώς προχωρά η μέρα, αλλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για τη στάση της Κύπρου (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, που αναφέρονται ξεχωριστά), αλλά και του βασιλιά. Τα περισσότερα στοιχεία είναι ήδη γνωστά, αξίζει όμως να «ζήσουμε» αυτή τη μέρα όπως την «έζησε» η CIA! Εννοείται ότι τα κομμάτια που λείπουν θα πρέπει να είναι και αυτά που είχαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον!

cia memorandum

Παραθέτουμε αυτούσια τα κείμενα, και… τα συμπεράσματα δικά σας:

1ο ΥΠΟΜΝΗΜΑ.

 Αρ. 0804/67 / 21-4-1967

Κατάληψη της εξουσίας από τον Στρατό στην Ελλάδα

 (αναφορά κατάστασης αρ. 1, 2 π.μ. EST [σ.τ.μ. 10 π.μ. ώρα Ελλάδος)

1. Η κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου ανατράπηκε από ένα γρήγορο και καλοσχεδιασμένο στρατιωτικό πραξικόπημα, προφανώς υπό την καθοδήγηση της ανώτατης ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας.

2. Ο Κανελλόπουλος και ο υπουργός άμυνάς του τελούν υπό κράτηση, και άλλοι πολιτικοί ηγέτες έχουν συλληφθεί, συμπεριλαμβανομένων των Ανδρέα Παπανδρέου και τους ηγέτες του κρυπτο-κομμουνιστικού κόμματος της ΕΔΑ. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος αναφέρεται ότι βρίσκεται φρουρούμενος στο θερινό ανάκτορο του Τατοΐου έξω από την Αθήνα.

3. Το ραδιόφωνο των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων μετέδωσε μια βασιλική ανακοίνωση που αναστέλλει συγκεκριμένα άρθρα του Συντάγματος, σύμφωνα με το άρθρο 91 του τελευταίου, που προνοεί για την διατήρηση της δημόσιας τάξεως και ασφαλείας σε κατάσταση ανάγκης. Η κυκλοφορία πεζών και οχημάτων στους δρόμους έχει απαγορευθεί και το χρηματιστήριο και τα σχολεία έχουν κλείσει. Έχουν απαγορευθεί οι αναλήψεις από τις τράπεζες και οι διεθνείς συναλλαγματικές πράξεις. Η συσσώρευση τροφίμων θα τιμωρείται από τα στρατοδικεία.

4. Σύμφωνα με τελευταία αναφορά, οι δρόμοι στο κέντρο της Αθήνας ήταν ήσυχοι και η πρόσβαση στο κέντρο της πόλης παρεμποδίζεται από στρατιωτικά οδοφράγματα. Οι τηλεφωνικές επικοινωνίες έχουν διακοπεί και τόσο το Κρατικό ραδιόφωνο και το αεροδρόμιο των Αθηνών έχουν καταληφθεί από στρατιωτικές μονάδες. Ο γενικός πρόξενος των ΗΠΑ αναφέρει ότι η πόλη της Θεσσαλονίκης στο βορρά έχει καταληφθεί από το Στρατό αλλά είναι ήσυχη.

5. Το πραξικόπημα φαίνεται ότι πραγματοποιήθηκε από ομάδα υψηλόβαθμων αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού, που είχε προηγουμένως ετοιμάσει πιθανά σχέδια για «περιορισμό» (μάντρωμα) των ανεπιθύμητων, και να φέρει εις πέρας την κατάληψη της εξουσίας από το Στρατό αν χρειαστεί προκειμένου να αποτρέψει την επιστροφή των Παπανδρέου στην εξουσία. [3 γραμμές λείπουν]6. Η ομάδα των πραξικοπηματιών μπορεί να αναμένεται ότι θα συνεχίσει τους προηγούμενους στενούς δεσμούς της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ

[OCI No 9721/67]/ 21-4-1967

Κατάληψη της εξουσίας από το Στρατό στην Ελλάδα

[Αναφορά κατάστασης 2 – 11.30 ΕST [σ.τ.μ. 19.30 ώρα Ελλάδος]

1. Η Αθήνα είναι ήσυχη τις τελευταίες ώρες. [Λείπει 1 πρόταση] το πραξικόπημα οργανώθηκε από μια ομάδα μεσαίων αξιωματικών του στρατού και της αεροπορίας, που προηγουμένως αυτοπροσδιοριζόταν ως «Επαναστατικό Συμβούλιο». Ισχυρίζονται ότι είχαν ακλόνητες πληροφορίες ότι οι κομμουνιστές ετοιμάζονταν να ξεκινήσουν συγκρούσεις, απεργίες και γενικότερη αναταραχή στην Αθήνα» το Σάββατο. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και η πλειοψηφία της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας φαίνεται ότι τώρα υποστηρίζουν το πραξικόπημα και ο Σπαντιδάκης, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού αναφέρεται ότι έχει αναλάβει την ηγεσία της ομάδας. Μένει να δούμε αν οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί θα έχουν κάποιο λόγο στις μελλοντικές δράσεις της χούντας, ή αν θα χρησιμοποιηθούν μόνο ως «βιτρίνα».

2. Το «Επαναστατικό Συμβούλιο» που βρίσκεται σε λειτουργία από περίπου το 1963, προοδευτικά ένιωθε όλο και μεγαλύτερη απογοήτευση από την επιδεινούμενη πολιτική κατάσταση και την ανικανότητα των πολιτικών να επιλύσουν τα προβλήματα της Ελλάδας. Πολλοί από αυτούς είχαν μετατεθεί από την Αθήνα στην επαρχία το 1964, αφότου ο Γεώργιος Παπανδρέου έγινε πρωθυπουργός

.3. Ο εκπρόσωπος των πραξικοπηματιών, στρατηγός Παττακός, δήλωσε στον αεροπορικό ακόλουθο των ΗΠΑ ότι το πραξικόπημα σχεδιάστηκε προκειμένου να “διασφαλίσει την εσωτερική γαλήνη, την πίστη στον βασιλιά και την υποταγή (συμμαχία) με το ΝΑΤΟ και τη Δϋση και να ενώσει το λαό» που είχε διχαστεί από τους πολιτικούς.

4. Η ανακοίνωση ότι ο πρώην Γενικός Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνος Κόλλιας θα είναι ο νέος Πρωθυπουργός, με τον στρατηγό Σπαντιδάκη ως αντριπρόεδρο, δείχνει την πρόθεση της χούντας να επιχειρήσει έναν διαχωρισμό από τις παλιές πολιτικές φυσιογνωμίες, και την ίδια στιγμή να διατηρήσει κυρίαρχη φωνή στην Κυβέρνηση.

5. Ανεπιβεβαίωτη ανακοίνωση τύπου πως εξακολουθεί να ισχύει ότι θα διεξαχθούν εκλογές στις 28 Μαΐου όπως είχε προγραμματιστεί, είναι μια καθαρή προσπάθεια τα καθησυχάσει το φόβο της κοινής γνώμης για δικτατορία, και να διατηρήσει την εντύπωση μιας κατάστασης συνηθισμένης («business as usual».) Ωστόσο αποτελεί προεξοφλημένο αποτέλεσμα, ότι τα κύρια αντιπολιτευόμενα στελέχη, οι Παπανδρέου που τώρα είναι φυλακισμένοι, δεν θα παίξουν ρόλο στις εκλογές. Δεν υπάρχει περαιτέρω αναφορά στη μοίρα τους. Δεν έχει μέχρι στιγμής υπάρξει αντίδραση από τους υποστηρικτές των Παπανδρέου ή από την άκρα αριστερά. Μπορεί να προσπαθήσουν να αντιδράσουν όταν συνέλθουν από το αρχικό σοκ τους, αλλά οι δυνάμεις ασφαλείας πρέπει να είναι ικανές να διατηρήσουν την τάξη.

ΤΡΙΤΟ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ

21 Απριλίου 1967 / OCI No. 0723/67

Κατάληψη της εξουσίας από τον Στρατό στην Ελλάδα

Αναφορά κατάστασης αρ. 3,  ώρα 14.00 EST  [σ.τ.μ. 22.00 ώρα Ελλάδος]

1. Η νέα ελληνική κυβέρνηση, με επικεφαλής τον ποινικό εισαγγελέα ο οποίος διεξήγε πολλές από τις ανακρίσεις των αριστερών αξιωματικών που κατηγορήθηκαν για το σχέδιο ΑΣΠΙΔΑ, έχει αναλάβει καθήκοντα και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος τον έχει ορκίσει. Μόνο τέσσερα ονόματα μελών της κυβέρνησης έχουν ανακοινωθεί μέχρι τις 18.30 τοπική ώρα. Αυτά περιλαμβάνουν, ως Πρωθυπουργό τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Γρηγόριο Σπαντιδάκη. Υπουργό Δημόσιας Τάξης τον συνταγματάρχη πυροβολικού Νικόλαο Μακαρέζο. Υπουργό Εσωτερικών τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και Υπουργό Προεδρίας της Κυβερνήσεως τον συνταγματάρχη πυροβολικού Γεώργιο Παπαδόπουλο. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι ο Στρατηγός Σπαντιδάκης, όπως και ο Βασιλιάς, δεν ήταν ενήμερος για το πραξικόπημα έως ότου εκδηλώθηκε. Και ότι εκείνοι, όπως και πιθανόν άλλα ηγετικά στελέχη, χρησιμοποιήθηκαν από τη νέα κυβέρνηση απλώς για να «δανείσουν» νομιμότητα και γόητρο στη νέα κυβέρνηση

[ΛΕΙΠΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 ΤΟΥ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ]

3. Οι περισσότερες αναφορές, ωστόσο, τονίζουν τον αυστηρό στρατιωτικό έλεγχο που ασκείται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Η κυκλοφορία πεζών και αυτοκινήτων έχει απαγορευθεί χωρίς ειδική άδεια και οι δημόσιες συγκεντρώσεις απαγορεύονται. Πολλοί πολιτικοί, κομμουνιστές και δημοσιογράφοι έχουν συλληφθεί. Περίπου 700 άτομα τελούν υπό κράτηση. Αυτό πιθανώς αποτελεί ένδειξη ότι ένας γενικός κύκλος συλλήψεων προσώπων που θεωρούνται πιθανώς ανατρεπτικά στοιχεία έχει ξεκινήσει.

4. Η Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα αναφέρει ότι υψηλόβαθμα στρατιωτικά στελέχη, μολονότι γενικώς αποδέχονται το πραξικόπημα είναι αποθαρρυμένα. Οι «δευτερόβαθμοι» μεσαίοι και κατώτεροι αξιωματικοί που διηύθυναν το πραξικόπημα είναι «ενθουσιασμένοι». Επιπροσθέτως, η βασιλική αυλή αναφέρεται ότι είναι «βαθιά αποκαρδιωμένη» από τα γεγονότα της ημέρας.

5. Ο παράνομος, υποστηριζόμενος από τους κομμουνιστές σταθμός «Η Φωνή της Αλήθειας» (λείπουν λέξεις), έχει καταγγείλει το πραξικόπημα και ανέφερε ότι «σ’ ολόκληρη την επαρχία η δημοκρατική αντίσταση του λαού έχει ξεκινήσει». Προς το παρόν, αυτά είναι μόνον ευσεβείς πόθοι.

6. Η κυπριακή αντίδραση στο πραξικόπημα είναι επιφυλακτική. Ελληνοκύπριος εκπρόσωπος δήλωσε ότι η κυβέρνησή του σκόπευε να αποφύγει την ανάμιξη με οποιονδήποτε τρόπο στην ελληνική πολιτική σκηνή και κάλεσε τους ελληνοκύπριους να «παραμείνουν ψύχραιμοι». Οι Τουρκοκύπριοι έχουν διαβεβαιώσει τους αξιωματούχους των ΗΠΑ ότι δεν προτίθενται να προκαλέσουν δύσκολες καταστάσεις. Η Τουρκική κυβέρνηση φυσικά παρακολουθεί στενά την κατάσταση, αλλά δεν δείχνει καμία τάση να εκμεταλλευτεί το πραξικόπημα.

5ad9f8a8acd47 cia memorandum

4ο ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ

oci No 0806/67 / 21-4-1967

Κατάληψη της εξουσίας από το στρατό στην Ελλάδα

(Προσθήκη στην Αναφορά κατάστασης αρ. 3 – 17.00 EST [σ.τ.μ. 1.00 π.μ. της 22 Απριλίου ώρα Ελλάδας)

1. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος είπε στον πρέσβη Τάλμποτ ότι αναγκάστηκε να συνεργαστεί με τη στρατιωτική χούντα που βρίσκεται τώρα στην εξουσία στην Αθήνα. Δηλώνει ότι αποδέχθηκε τη νέα κυβέρνηση μετά από μια καταιγιστική πεντάωρη σύσκεψη με τους επικεφαλής του πραξικοπήματος, και τους χαρακτήρισε «ηλίθιους, ακροδεξιούς μπάσταρδους, που έχοντας αποκτήσει τον έλεγχο των τεθωρακισμένων, έχουν φέρει την καταστροφή στην Ελλάδα». Ισχυρίζεται ότι σκεφτόταν να διατάξει πιστούς στρατιώτες να πυροβολήσουν τα μέλη της νέας κυβέρνησης στην τελετή της ορκωμοσίας της στο παλάτι, αλλά εγκατέλειψε την ιδέα, συνειδητοποιώντας ότι το παλάτι του ήταν περικυκλωμένο από τανκς και άλλα στρατιωτικά οχήματα επανδρωμένα με στρατιώτες πιστούς στη χούντα.

2. Ο βασιλιάς έχει ρωτήσει τον Τάλμποτ αν υπάρχει καμία πιθανότητα πεζοναύτες των ΗΠΑ να αποβιβαστούν και να βοηθήσουν εκείνον και τους «στρατηγούς» του να επανακτήσουν τον έλεγχο. Ισχυρίζεται ότι οι Έλληνες στρατιώτες δεν θα ανοίξουν πυρ εναντίον των στρατιωτών των ΗΠΑ.

3. Ο Κωνσταντίνος πιστεύει ότι ο αρχηγός ΓΕΣ Σπαντιδάκης ήξερε σε γενικές γραμμές για το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα, αλλά κατελήφθη εξ απήνης όταν εκδηλώθηκε χωρίς να δώσει το πρόσταγμα εκείνος. Σύντομα, ωστόσο, ο Σπαντιδάκης συμφώνησε να συνεργαστεί με τη χούντα καταλαμβάνοντας ως «αχυράνθρωπος» τη θέση του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης. Ο βασιλιάς είναι φοβισμένος για το τι θα συμβεί στη συνέχεια και υπέβαλε αίτημα στον πρέσβη Τάλμποτ να του παραχωρήσει ελικόπτερο για να φυγαδευτεί η βασιλική οικογένεια από το παλάτι του στο Τατόι βορειοδυτικά της Αθήνας.

[ΛΕΙΠΟΥΝ ΓΡΑΜΜΕΣ]

4. Ο Βασιλιάς ζήτησε επίσης από τον Τάλμποτ να προβεί σε διάβημα στη νέα κυβέρνηση, «επιμένοντας» να περιοριστεί στη διατήρηση της τάξης και να υπακούσει στις εντολές του Βασιλιά. Ο Τάλμποτ έχει συνάντηση με τον νέο πρωθυπουργό και σκοπεύει να παροτρύνει τη νέα κυβέρνηση να αποκαταστήσει την ομαλότητα.

*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

ΚΟΥΙΖ: Πόσα γνωρίζεις για τη Χούντα;

Τα Μικροπράγματα στο inbox σου!