Βαγγέλης Γιαννίσης
Τι αντίκρισαν οι αστυνομικοί; Τι ρόλο έπαιζε η οικογένεια του θύματος; Γιατί δεν έχει αποδοθεί ακόμα δικαιοσύνη; Ποιος τελικά ήταν ο δολοφόνος;
Τις απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να δώσει ο Βαγγέλης Γιαννίσης, συγγραφέας της σειράς αστυνομικών μυθιστορημάτων με τον επιθεωρητή Άντερς Οικονομίδη (κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα) και περήφανος γατομπαμπάς του Jax.
Υπόθεση #42 – Η γυναίκα του Ίσνταλ
Bergen, Νοέμβριος 1970
Η κοιλάδα του Isdal βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη του Bergen, στις Νορβηγικές ακτές. Ένα μέρος άγριας ομορφιάς, η απόκοσμη αύρα του οποίου έχει κάνει τους ντόπιους να το ονομάσουν κοιλάδα του θανάτου. Είναι σίγουρα ένα από τα πιο μοναχικά μέρη του κόσμου, στο οποίο κάποιος μπορεί να πεθάνει. Ήταν το μέρος στο οποίο σχεδόν πέντε δεκαετίες νωρίτερα βρέθηκε νεκρή η μυστηριώδης άγνωστη, η οποία τα επόμενα χρόνια έμελλε να στοιχειώσει την εγκληματική ιστορία της Νορβηγίας, ως η γνωστότερη και πιο μυστηριώδης ανεξιχνίαστη υπόθεση στην ιστορία της χώρας.
Στις 29 Νοεμβρίου 1970, ένας πατέρας ο οποίος είχε βγει για Κυριακάτικη βόλτα με τις δύο κόρες του θα εντοπίσει το απανθρακωμένο πτώμα μίας γυναίκας αγνώστων στοιχείων. Βρίσκεται πεσμένη ανάσκελα στο παγωμένο έδαφος, με τα δύο χέρια μπροστά της, σαν να προσπαθούσε να προστατευτεί από κάτι -ή από κάποιον- τις τελευταίες στιγμές της ζωής της. Γύρω της θα βρεθούν διάφορα καμένα υπάρχοντά της: ρούχα, μία ομπρέλα, δύο λιωμένα πλαστικά μπουκάλια, ένα μισογεμάτο μπουκάλι λικέρ, ένα καμένο διαβατήριο και άλλα αντικείμενα. Οι ετικέτες από τα ρούχα της έχουν αφαιρεθεί, όπως και κάθε τι που θα επέτρεπε στην αστυνομία να εντοπίσει την προέλευση των υπαρχόντων της. Θα μεταφερθεί στο νεκροτομείο του Ινστιτούτου Gades στο Bergen, όπου και θα καταχωρηθεί στα αρχεία του ως υπόθεση 134/70. Η άγνωστη θα πάρει την ονομασία Γυναίκα του Ίσνταλ.
Η -άπειρη σε τέτοιες υποθέσεις- αστυνομία του Bergen γνώριζε από την πρώτη στιγμή πως θα χρειαστεί βοήθεια και για αυτό, ένα κλιμάκιο της KRIPOS, της Νορβηγικής Ασφάλειας, θα εγκατασταθεί στην πόλη, προκειμένου να βοηθήσει τις τοπικές αρχές στις έρευνες για την ανακάλυψη της ταυτότητας της μυστηριώδους γυναίκας. Στο παιχνίδι μπαίνουν και αστυνομικές διευθύνσεις αλλά και υπηρεσίες αντικατασκοπείας από ολόκληρη την Ευρώπη. Βρισκόμαστε, εξάλλου, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, και η Νορβηγία συνορεύει με τη Σοβιετική Ένωση, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί την… παιδική χαρά κατασκόπων από χώρες όπως η Ανατολική Γερμανία και το Ισραήλ.
Τρεις ημέρες έπειτα από την ανακάλυψη του πτώματος, έρχεται η πρώτη επιτυχία της αστυνομίας, η οποία θα στείλει μήνυμα αισιοδοξίας για την έκβαση της υπόθεσης: στον σιδηροδρομικό σταθμό του Bergen εντοπίζονται δύο μεγάλες βαλίτσες, οι οποίες εικάζεται πως ανήκουν στην άγνωστη. Και, ένα αποτύπωμα στα γυαλιά ηλίου που βρέθηκαν σε μία από τις βαλίτσες, θα επιβεβαιώσουν τις αρχικές υποψίες. Όλοι πιστεύουν πως η υπόθεση σύντομα θα λυθεί. Αλλά και πάλι, κάποιος είχε φροντίσει να εξαφανίσει οποιοδήποτε στοιχείο θα μπορούσε να μαρτυρήσει την προέλευση των αντικειμένων -είχε σβήσει μέχρι και τη μάρκα της χτένας. Ανάμεσα στα άλλα υπάρχοντα, θα βρεθούν περούκες και γυαλιά δίχως διορθωτικούς φακούς. Με άλλα λόγια, για κάποιο λόγο η άγνωστη είχε στην κατοχή της αντικείμενα τα οποία της επέτρεπαν να αλλάζει την εμφάνισή της.
Δύο σημαντικά στοιχεία βρίσκονται, ωστόσο, στις βαλίτσες· ένα σημειωματάριο και μία σακούλα ενός καταστήματος. Μόνο η πρώτη σελίδα του σημειωματαρίου είναι γραμμένη. Γράμματα και αριθμοί συνθέτουν έναν μυστηριώδη κώδικα. Η σακούλα, ωστόσο, θα τους οδηγήσει σε ένα κατάστημα υποδημάτων στο Stavanger. Ο γιος του ιδιοκτήτη θυμάται την άγνωστη, η οποία είχε έρθει στο μαγαζί για να αγοράσει ένα ζευγάρι μπλε μπότες -τις ίδιες μπότες που βρέθηκαν δίπλα στο απανθρακωμένο πτώμα της. Θα την περιγράψει ως γυναίκα μετρίου αναστήματος, με μακριά, σκούρα μαλλιά, σκούρα μάτια, γεματούλα με καμπύλες και καλλίγραμμα πόδια.
Η αναζήτηση για την ταυτότητα της γυναίκας παίρνει πανεθνικές διαστάσεις κι ένας υπάλληλος ξενοδοχείου στο Stavanger θα την αναγνωρίσει. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στο ξενοδοχείο, πρόκειται για μία Βελγίδα υπήκοο. Οι Βελγικές αρχές, ωστόσο, θα ενημερώσουν τη Νορβηγική αστυνομία πως η ταυτότητα που η άγνωστη έδωσε στο ξενοδοχείο είναι ψεύτικη. Τις επόμενες ημέρες, οι Νορβηγικές αρχές θα έρθουν αντιμέτωπες με άλλη μία έκπληξη: η Γυναίκα του Ίσνταλ όχι μόνο είχε ταξιδέψει σε διάφορες πόλεις της χώρας, αλλά το έκανε χρησιμοποιώντας τουλάχιστον εφτά διαφορετικά διαβατήρια. Ταυτόχρονα, λύνεται το μυστήριο του κώδικα, ο οποίος αποδεικνύεται πως είναι ένα ημερολόγιο ταξιδιών. Η αστυνομία μπορεί να χαρτογραφήσει τις κινήσεις της άγνωστης στη Νορβηγία, αλλά κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Καθώς τα Χριστούγεννα πλησιάζουν, η έρευνα ατονεί. Η ιατροδικαστική εξέταση δε θα βοηθήσει ιδιαίτερα, παρά τα ενδιαφέροντα στοιχεία που θα αποκαλυφθούν. Μέσω των σφραγισμάτων των δοντιών της, θα αποδειχθεί πως, όταν έγιναν, δε ζούσε στη Σκανδιναβία, καθώς η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή τους δεν ήταν συνηθισμένη στις τρεις βόρειες χώρες. Η άγνωστη κατανάλωσε μεγάλη ποσότητα υπνωτικών χαπιών, ωστόσο δεν πέθανε από υπερβολική δόση. Ο ιατροδικαστής θα γράψει στο πόρισμά του πως αιτία θανάτου ήταν πιθανότατα δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα και κατανάλωση χαπιών. Για τη φωτιά που απανθράκωσε την άγνωστη χρησιμοποιήθηκε βενζίνη ως καύσιμο.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Αρχηγός της Αστυνομίας του Bergen θα κλείσει την υπόθεση, ισχυριζόμενος πως η μυστηριώδης άγνωστη αυτοκτόνησε. Λίγοι ήταν αυτοί που πείστηκαν. «Είμαι σίγουρος ότι δολοφονήθηκε», θα ισχυριστεί ο δημοσιογράφος Knut Haavik. «Χρησιμοποιούσε διαφορετικές ταυτότητες, κώδικες, μεταμφιεζόταν, ταξίδευε από πόλη σε πόλη, αλλάζοντας ξενοδοχεία έπειτα από μερικές ημέρες. Η αστυνομία ονομάζει αυτό το φαινόμενο ‘συνωμοτική συμπεριφορά’». Το 2016, 46 χρόνια μετά την ανακάλυψη του πτώματος της Γυναίκας του Ίσνταλ, ο κρατικός τηλεοπτικός φορέας της Νορβηγίας, NRK, θα ανοίξει ξανά την υπόθεση, προσπαθώντας να ανακαλύψει την ταυτότητα της άγνωστης γυναίκας. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, τα περισσότερα ερωτήματα της υπόθεσης, με πρώτο και σημαντικότερο την ταυτότητά της, παραμένουν αναπάντητα. Η Γυναίκα του Ίσνταλ θα ταφεί στις 5 Φεβρουαρίου του 1971 στο κοιμητήριο του Møllendal στο Bergen, άγνωστη σε μία ξένη γη.
