Ήταν γνωστό ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ, ως πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, δεν είχε κανένα απολύτως ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο όσο και αν προσπαθούσε μέσα από φωτογραφίες της με ποδοσφαιριστές να πείσει για το αντίθετο. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η ίδια έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αλλαγή της κουλτούρας των Βρετανών γύρω από το ποδόσφαιρο και τους χούλιγκανς. Περισσότεροι όμως είναι εκείνοι που θεωρούν ότι η Θάτσερ δεν έκανε τίποτα απολύτως για το ποδόσφαιρο της χώρας της, ασχέτως με το τι λανθασμένα θεωρούν οι περισσότεροι.
Και οι δυο πλευρές πάντως συμφωνούν σε ένα πράγμα. Ότι κατά τη διάρκεια της θητείας της, η σιδηρά κυρία της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής ήρθε αντιμέτωπη, όσο βρισκόταν στην Κυβέρνηση της Μεγ. Βρετανίας, με τρεις από τις μεγαλύτερες ποδοσφαιρικές τραγωδίες. Η πρώτη συνέβη στις 11 Μαΐου του 1985, η δεύτερη στην περιοχή Χέιζελ στις 29 Μαΐου του 1985 όπου 39 οπαδοί χάνουν τη ζωή τους και περισσότεροι από 600 τραυματίστηκαν και η τελευταία στις 15 Απριλίου του 1989, όταν 96 οπαδοί της Λίβερπουλ χάνουν τη ζωή τους στο γήπεδο Χίλσμπορο του Σέφιλντ, στον ημιτελικό του Κυπέλλου Αγγλίας ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Νότιγχαμ Φόρεστ.
Τι υποστηρίζουν οι δυο πλευρές σχετικά με τα γεγονότα της επί Πρωθυπουργίας της, ποιος τελικά άλλαξε την ποδοσφαιρική κουλτούρα των Βρετανών και που ακριβώς βρίσκεται η αλήθεια; Παρακάτω προσπαθήσαμε να καλύψουμε και τις δυο πλευρές.
Με το μέρος «Θάτσερ»
Όσοι εντάσσονται υπέρ της Μάργκαρετ Θάτσερ κάνουν λόγο για μια γυναίκα Πρωθυπουργό η οποία δεν λογάριασε τίποτα. Κατάφερε να βάλει το μαχαίρι ως το κόκαλο του ποδοσφαίρου, να νικήσει και να εξαφανίσει τους χούλιγκανς αποκλείοντας μάλιστα τις αγγλικές ομάδες από τις αθλητικές διοργανώσεις στην Ευρώπη.
Δεν υπάρχουν λέξεις, δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Το φταίξιμο είναι αποκλειστικά της Αγγλίας. Πρέπει να πατάξουμε τον χουλιγκανισμό και θα διαβούμε ξανά τη θάλασσα για να παίξουμε σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις, μόνο αν και όταν τελειώσουμε με αυτό το πρόβλημα»
Η Θάτσερ, λένε οι υποστηρικτές της, βελτίωσε τις συνθήκες του πρωταθλήματος, αποβάλλοντας τη βία από τα γήπεδα, φέρνοντας παράλληλα το αγγλικό ποδόσφαιρο στην σημερινή του μορφή. Η Θάτσερ άλλωστε ήταν εκείνη που στα τρομακτικά επεισόδια στον προημιτελικό Κυπέλλου Λούτον – Μίλγουολ, εφάρμοσε το μέτρο της απαγόρευσης αντιπάλων οπαδών στο γήπεδο, κάρτα μέλους για τους φιλάθλους, καλύτερα κάγκελα και φράχτες στα γήπεδα καθώς και κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης. Η Θάτσερ ακόμα είχε προτείνει, χωρίς τελικά να εφαρμοστεί ποτέ, την ανέγερση ηλεκτροφόρων φραχτών αλλά και την πλήρης κατάργηση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου.
Άξιο σχολιασμού είναι και το νομοσχέδιο κατά του χουλιγκανισμού που «έφερε» η Θάτσερ με το υπουργικό της συμβούλιο, το γνωστό «Football Spectators Act. Σ’ αυτό, εκτός των άλλων, υπήρχε και ένα πρωτότυπο μέτρο το οποίο είχε να κάνει με μια σειρά ομιλιών των τερματοφυλάκων των ομάδων, υπό την ονομασία «Goalies against Hoolies» (Τερματοφύλακες εναντίον χούλιγκαν). Οι τερματοφύλακες θα περιγράφουν στο κοινό τους τις επιπτώσεις των επεισοδίων και το πόσο κακό κάνουν στον αθλητισμό. Επιλέχθηκαν οι τερματοφύλακες καθώς αυτοί βρίσκονται πάντα πολύ κοντά στις κερκίδες.
Κατά «Θάτσερ»
Όπως σε κάθε νόμισμα, έτσι και εδώ, υπάρχουν δυο πλευρές. Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι κεντρικοί τίτλοι εφημερίδων που έγραφαν «Η Θάτσερ άλλαξε το αγγλικό ποδόσφαιρο» είναι ένας μύθος χωρίς καμία απολύτως βάση. Όσοι επικρίνουν την πολιτική της, στέκονται αρχικά στο ότι η ίδια ουδέποτε επέβαλε κάποια ποινή και συγκεκριμένα ποινή αποκλεισμού των Αγγλικών ομάδων από Ευρωπαικές οργανώσεις. Αυτοί που γνωρίζουν λένε ότι η ίδια επικοινώνησε με τον τότε πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ζακ Ζορζ και πώς όταν αυτός της μετέφερε την πρόθεσή του για ποινή αποκλεισμού κάποιων χρόνων, εκείνη του απάντησε ότι είναι επιεικής. Άρα την απόφαση του αποκλεισμού την πήρε η UEFA, απλώς η Θάτσερ συμφωνούσε μ’ αυτήν τη λογική.
Όσον αφορά την ιδέα της απαγόρευσης των μετακινήσεων και της καθιέρωσης της εισόδου κάρτας μέλους και εδώ υπάρχει μεγάλη παρερμηνεία. Αμέσως μετά τα επεισόδια του προημιτελικού Κυπέλλου Λούτον – Μίλγουολ, ο πρόεδρος (και προσωπικός φίλος της Θάτσερ), Ντέιβιντ Έβανς, έπεισε την ίδια για τα δυο αυτά μέτρα, προχωρώντας μάλιστα η ομάδα της Λούτον από μόνη της στην υιοθέτηση τους, μέχρι την ημέρα που αποβλήθηκε από την Football League και αναγκάστηκε να το αποσύρει. Σχετικά με τις αλλαγές των γηπέδων, τους κανόνες ασφαλείας και τα κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης, η Θάτσερ μπορεί να τα πρότεινε στους εκπροσώπους της Ομοσπονδίας ποδοσφαίρου και της Λίγκας αλλά ποτέ δεν τα εφάρμοσε. Το μοναδικό που κατάφερε να «περάσει» στα γήπεδα είναι το γνωστό Εθνικό Σύστημα Μελών, κατά το οποίο οι φίλαθλοι έπρεπε να προμηθευτούν την ίδια κάρτα και όποιος απ’ αυτούς περνούσε την είσοδο των γηπέδων χωρίς αυτήν, θα μπορούσε είτε να φυλακίζεται ή θα πλήρωνε ένα πολύ βαρύ πρόστιμο. Ένα μέτρο μου εφαρμόσθηκε από το 1985 έως το 1989 και αμέσως μετά αποσύρθηκε. Κι αυτό.
Τι άλλαξε τελικά το ποδόσφαιρο στην Αγγλία;
Το Αγγλικό ποδόσφαιρο άρχισε να δείχνει τα πρώτα σημάδια αλλαγής μετά το 1990. Αφορμή είχε σταθεί η αναφορά του Δικαστή Τέιλορ για την τραγωδία στο στάδιο Χίλσμπορο. Ουσιαστικά εκείνος ήταν που μέσα απ’ αυτήν, πρότεινε να αλλάξει η χωροταξία των γηπέδων της Αγγλίας, να αναδιαμορφωθούν τα πέταλα των όρθιων φιλάθλων καθώς και να εφαρμοστούν αυστηρότεροι κανόνες ασφαλείας. Σπουδαίο ρόλο φυσικά έπαιξε και η ίδρυση της Πρέμιερ Λιγκ αλλά και η φιλική προσέγγιση της νέας κυβέρνησης με τις ομάδες και τις επιχορηγήσεις του κράτους ώστε να φτιάξουν καλύτερα γήπεδα, διαμορφώνοντας έτσι ένα νέο προφίλ φιλάθλου. Αυτού δηλαδή που βλέπουμε σήμερα.