Ευθύμης Κάλφας
Πολύ πριν τα αυτοκίνητα, τις διπλές διαγραμμίσεις, τους φωτεινούς σηματοδότες και τις λωρίδες έκτακτης ανάγκης, οι κάτοικοι της Ελλάδας αναζητούσαν λύσεις, οι οποίες σήμερα φαντάζουν εξωπραγματικές. Όπως για παράδειγμα το ποιος θα είχε προτεραιότητα όταν συναντιούνται σε έναν δρόμο άμαξες ή έφιπποι. Η θέσπιση ενός Κώδικά Οδικής Κυκλοφορίας είχε αρχίσει να γίνεται επιτακτική.
Το πρώτο Διάταγμα
Το πρώτο Διάταγμα που όριζε την οδική συμπεριφορά ονομαζόταν «περί επιτηρήσεως των δημοσίων οδών» και εκδόθηκε το μακρινό 1836. Σ’ αυτό ορίστηκε η λειτουργία της Τροχαίας, η οποία είχε ως βασικό ρόλο τη διατήρηση των δημοσίων δρόμων σε καλή κατάσταση και την αδιατάρακτη συγκοινωνία μεταξύ των πόλεων. Επίσης στο άρθρο 5 διευκρινιζόταν ότι τα πεζοδρόμια είναι για τους πεζούς και άρα:
Απαγορεύεται να πηγαίνη έφιππος, με αμάξας και με χειραμάξας ή να διέρχεται τις εις τα παραπάτια, ή να περνά εκείθεν ζώα.
Ταυτόχρονα το πρώτο αυτό Διάταγμα απαγόρευε στους πεζούς να περπατάνε στο οδόστρωμα, απαγόρευε την πρόκληση φθορών στα κάγκελα του δρόμου, της σημάνσεις και άλλα δημόσια μνημεία με τους παραβάτες να πρέπει να πληρώνουν πρόστιμο, το οποίο έφτανε κατά περίπτωση τις 20 ή 50 δραχμές. Αξίζει να αναφερθεί ότι εκτός από την χρηματική ποινή, οι παραβάτες ήταν υποχρεωμένοι να διορθώσουν με προσωπική εργασία τη βλάβη που έκαναν ή να πληρώσουν αποζημίωση στο Δημόσιο.
Είκοσι πέντε μέρες αργότερα θα εκδοθεί νέο Διάταγμα, το οποίο θα αφορά την τοποθέτηση πέτρινων σκαλιστών πινακίδων με τις αποστάσεις μεταξύ των πόλεων σύμφωνα με το μετρικό σύστημα που ίσχυε στο κράτος.
Ο πρώτος ΚΟΚ
Ερευνητές θεωρούν ως πρώτο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας στην Ελλάδα το Διάταγμα, με ημερομηνία 24 Ιανουαρίου 1837 το οποίο καθόριζε τα «περί των κατά τις οδούς συναντώμενων αμαξών και εφίππων» θέλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο να αποφευχθούν οι συγκρούσεις. Τι σήμαινε κάτι τέτοιο; Ότι όταν συναντιούνται σε έναν δρόμο άμαξες ή έφιπποί οφείλει ο καθένας να υποχωρεί προς τα δεξιά για να μένει ο δρόμος ελεύθερος. Κάτι ακόμα που έφερε αυτό το διάταγμα ήταν η σάλπιγγα των ταχυδρόμων. Όταν εμφανίζονταν ταχυδρόμοι, οι οποία σάλπιζαν στον ρυθμό της υποχώρησης, όλοι έπρεπε να παραμερίσουν στα δεξιά των ταχυδρομικών αμαξών ή ίππων.
Σε βάθος χρόνων θεσπίστηκαν τα παρακάτω μέτρα:
- Το 1875 οι πινακίδες με αριθμούς κυκλοφορίας στις άμαξες
- Η διατίμηση του κόμιστρου για τις άμαξες και σιγά – σιγά η συζήτηση για τη καθιέρωση ορίου ταχύτητας.
- Το 1868 θεσμοθετήθηκαν τα διόδια τα κόμιστρα των οποίων αυξάνονταν για τα οχήματα ανάλογα με τα άλογα ή τα άλλα ζώα που τα έσερναν. Έτσι το δίτροχο ή τετράτροχο όχημα συρόμενο από ένα άλογο πλήρωνε διόδια 1,5 λεπτό ενώ αν το έσερναν δυο άλογα πλήρωνε 2 λεπτά. Την ίδια χρονιά και με τον ίδιο νόμο κατατάχθηκαν και οι δρόμοι σε κατηγορίες, όπως εθνικοί, επαρχιακοί, δημοτικοί και αγροτικοί.
Το αυτοκίνητο εμφανίστηκε, για πρώτη φορά στους δρόμους της Αθήνας το 1896 φέρνοντας μαζί του και διαφορετικές οδικές απαιτήσεις κάτι που αργά ή γρήγορα ο νομοθέτης της εποχής θα λάμβανε σοβαρά υπόψη του.
