Τι συμβόλιζαν στ’ αλήθεια οι μάσκες των Ιθαγενών;

Σε όλες τις μελέτες για τους ιθαγενείς τόσο στην Αμερική, όσο και στην Αυστραλία αλλά και στην Αφρική, συναντάται η ευρεία χρήση της μάσκας. Η μάσκα, είτε εξολοκλήρου πρόσθετο είτε με στοιχεία (φτερά, κέρατα) είτε με χρώματα πάνω στο δέρμα, χρησιμοποιείται από μάγους, ιερείς, αρχηγούς σε εθιμικά ακόμα και ιερά δρώμενα με σκοπό την προσαρμογή της ομήγυρης σε συγκεκριμένη ατμόσφαιρα τελετής. Οι απαρχές της χρήσης των μασκών τοποθετούνται στην αρχαία Αίγυπτο, ως νεκρικά προσωπεία των Φαραώ.

Η μάσκα σημαίνει εφιάλτης ή φάντασμα και ετυμολογικά προέρχεται από το λήμμα «mascarar» (μαυρίζω), και αποτελεί αναφορά στον χρωματισμό του προσώπου με σκοπό την μεταμόρφωση. Στην αρχαία Ελλάδα θεοί όπως ο Διόνυσος και η Άρτεμις έχουν συνδεθεί στενά με το προσωπείο, καθώς προς τιμήν τους διοργανώνονταν γιορτές με συμμετέχοντες μασκοφόρους, οι οποίοι μέσω της μεταμφίεσης που τους παρείχε την ανωνυμία, θεωρούσαν ότι μεταφέρονται σε έναν άλλο κόσμο έκστασης. Για τους ιθαγενείς της Αμερικής (Ολμέκοι, Ίνκας, Αζντέκοι), οι μάσκες είχαν θρησκευτική, τελετουργική λειτουργία κατά την οποία η μάσκα αποκτά έναν ιερό, μυστικιστικό και κυρίως υπερφυσικό χαρακτήρα. Έχοντας ως στόχο να προκαλέσουν τρόμο, περισυλλογή ή θαυμασμό, οι μάσκες αποτελούν ένα σύμβολο τροποποίησης και μεταμόρφωσης που ενσαρκώνουν μια ανώτερη μορφή της φύσης.

Οι περισσότεροι φορούν τις μάσκες σε διάφορες τελετές όπου χορεύουν και τραγουδούν όταν γεννιούνται ή ενηλικιώνονται τα παιδιά τους, όταν υπάρχει γάμος ή θάνατος αλλά και όταν επιθυμούν να παρακαλέσουν τους θεούς για διάφορα πράγματα.

Για τους πρωτόγονους οι μάσκες θεωρούνται αντικείμενα με χρηστικό χαρακτήρα και όχι έργο τέχνης, αφού δημιουργούνταν για τελετουργίες ή κηδείες, στις οποίες τελούνταν χορευτικά καλύπτοντας τα πρόσωπά τους με τις μάσκες. Η κατασκευή των μασκών πραγματοποιούνταν από σιδεράδες οι οποίοι εργάζονταν σε βουνά μακριά από την κοινότητα, ενώ η υπόλοιπη φυλή δεν μπορούσε να δει τις μάσκες πριν ολοκληρωθούν. \

Οι μάσκες συνήθως (και σύμφωνα με τις παραδόσεις των περισσότερων φυλών) απεικονίζουν θεούς, τα ιερά πνεύματα από τα οποία κατάγονται όλα τα μέλη μιας φυλής, και οι  περισσότεροι μυημένοι χορευτές που τις φορούν, ταυτίζονται με την μορφή τους. Γι’ αυτόν το λόγο ο μασκοφόρος δεν φορά την μάσκα αλλά κυριεύεται από τη δύναμη της με αποτέλεσμα να είναι εκείνος που θα μετατραπεί σε έναν δίαυλο επικοινωνίας, ο οποίος θα φέρει σε επαφή τη φυλή με τους προγόνους, τους θεούς και τη φύση.

Οι μάσκες κατασκευαζόταν από δέρμα, μέταλλο, ύφασμα και διάφορα είδη ξύλου ενώ τα χρώματα που χρησιμοποιούνταν για τις μάσκες είχαν τη δική τους σημασιολογία, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι του νοήματός τους. Το επικρατέστερο χρώμα, κυρίως στις φυλές της Αφρικής, είναι το λευκό, το μαύρο και το κόκκινο, ενώ ο συμβολισμός τους διαφοροποιείται από φυλή σε φυλή. Το κόκκινο χρώμα, σε πολλές περιπτώσεις, έμπαινε και από το ίδιο το αίμα που χρησιμοποιούσαν για τα τελετουργικά τους. Βασικό χαρακτηριστικό της κάθε μάσκας είναι η παραμόρφωση των χαρακτηριστικών και η μεγάλη επιμήκυνση τους, στοιχείο που αποτελεί και πάλι μια αναφορά στον υπερφυσικό κόσμο. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου γίνονται πιο έντονα, πιο εκφραστικά, υπεράνθρωπα, αποτυπώνοντας το πνεύμα που βρίσκεται πίσω από αυτές.

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε αρχαίες μάσκες απ’ όλον τον κόσμο

Ancient Masks From Around The World

Ancient Masks From Around The World Thank You. Like, Comment, Share and Subscribe