Μενού

Η χρονομηχανή της 19ης Ιανουαρίου: Όσα ενδιαφέροντα έγιναν σαν σήμερα

Γεννήσεις, θάνατοι, σημαντικά γεγονότα και τρίβια

19 Ιανουαρίου 1585:

Πεθαίνει στη γενέτειρά του Νυρεμβέργη ο Γερμανός ποιητής, αοιδός και θεατρικός συγγραφέας Χανς Ζαξ (Hans Sachs). Από το 1510 έως το 1515 περιόδευε στη Γερμανία ως αρχιτραγουδιστής. Έγραψε περισσότερα από 6.000 έργα διαφόρων ειδών (τραγούδια, τραγωδίες, κωμωδίες, μύθους, κ.ά.) – η παραγωγικότητά του ήταν αξιοθαύμαστη, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι εργαζόταν ως υποδηματοποιός για να ζήσει.

19 Ιανουαρίου 1585:

Γεννιέται ο Λουτσίλιο Βανίνι (Lucilio Vanini), ο σπουδαίος Ιταλός διανοητής και φιλόσοφος που υπέγραφε τα έργα του ως Τζούλιο Τσέζαρε Βανίνι (Giulio Cesare Vanini). Υπήρξε ο πρώτος εγγράμματος υποστηρικτής της ιδέας ότι οι άνθρωποι εξελίχθηκαν από τους πιθήκους. Ακόμη, ήταν ένας από τους πρώτους διανοητές μετά την αρχαιότητα που θεώρησαν το Σύμπαν ως μία οντότητα που κυβερνάται από φυσικούς νόμους («νομολογικός ντετερμινισμός»).

19 Ιανουαρίου 1736:

Γεννιέται ο Σκωτσέζος μηχανουργός, μηχανικός και εφευρέτης Τζέιμς Βατ (James Watt, αγγλ. προφορά: Γουότ). Ονομάσθηκε «πατέρας της ατμομηχανής», ιδιαίτερα για τη χρήση του ατμού για τη θέρμανση του κυλίνδρου, και κυρίως για την κατασκευή μιας ατμομηχανής που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε πολλές εφαρμογές, οδηγώντας έτσι στην έλευση της Βιομηχανικής Επανάστασης, καθώς και για την εφεύρεση του πιεστικού κοχλία και για τα υδραργυρικά μανόμετρα. Το 1775 έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου και το 1808 μέλος του Ινστιτούτου της Γαλλίας. Προς τιμή του ονομάστηκε η μονάδα μέτρησης ισχύος «Βατ» στο Διεθνές Σύστημα Μονάδων.

19 Ιανουαρίου 1798:

Γεννιέται στο Μονπελιέ ο Γάλλος φιλόσοφος Ωγκύστ Κοντ (Isidore-Auguste-Marie-François-Xavier Comte), «πατέρας» της κοινωνιολογίας και του θετικισμού.

19 Ιανουαρίου 1809:

Γεννιέται στη Βοστώνη ο ιδιοφυής Αμερικανός ποιητής, συγγραφέας και κριτικός Έντγκαρ Άλλαν Πόε (Edgar Allan Poe, αγγλ. προφ. Πόου). To έργο του είχε σπουδαία επίδραση στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποτελώντας θεμέλιο λίθο για την εξέλιξη σύγχρονων λογοτεχνικών ειδών, όπως η αστυνομική λογοτεχνία και οι ιστορίες τρόμου και φαντασίας.

19 Ιανουαρίου 1826:

Γεννιέται ο Γερμανός ιστορικός και σπουδαίος ελληνιστής Γουσταύος Χέρτσμπεργκ (Gustav Friedrich Hertzberg), ένας από τους πολυγραφότερους και επιφανέστερους σύγχρονους ιστορικούς του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

19 Ιανουαρίου 1839:

Γεννιέται ο μεγάλος Γάλλος ζωγράφος Πωλ Σεζάν (Paul Cézanne), του οποίου το έργο εκπροσωπεί τη μετάβαση από τον Ιμπρεσιονισμό στο κίνημα του Κυβισμού.

‎19 Ιανουαρίου 1851:

Γεννιέται ο διακεκριμένος Ολλανδός αστρονόμος Ιάκωβος Καπτέυν (Jacobus Cornelius Kapteyn), γνωστός κυρίως για τις εκτεταμένες μελέτες του για τον Γαλαξία και την ανακάλυψη των πρώτων ενδείξεων για την περιστροφή του.

19 Ιανουαρίου 1853:

Η όπερα του Τζουζέπε Βέρντι Ιλ τροβατόρε (Il trovatore, δηλ. Ο τροβαδούρος), σε λιμπρέτο του Σαλβατόρε Καμαράνο, κάνει πρεμιέρα στη Ρώμη.

Η περίφημη «χορωδία των αμονιών» από τον Τροβατόρε – οι τσιγγάνοι χτυπούν τα αμόνια τους την αυγή, υμνώντας τη σκληρή δουλειά, το καλό κρασί και τις γλυκιές τσιγγάνες:

19 Ιανουαρίου 1865:

Γεννιέται στην Αγία Πετρούπολη ο Ρώσος ζωγράφος Βαλεντίν Σερόφ, ένας από τους κορυφαίους προσωπογράφους της εποχής του.

19 Ιανουαρίου 1897:

Γεννιέται στην Τιμισοάρα ο περίφημος Ούγγρος (Σουαβός) φιλόλογος Καρλ Κερένυι (Károly Kerényi), καθηγητής των κλασικών σπουδών, μυθολόγος και ιστορικός της θρησκείας, που ασχολήθηκε με τη σύγχρονη μελέτη της ελληνικής μυθολογίας.

19 Ιανουαρίου 1902:

Γεννιέται στην Αγία Πετρούπολη ο Γεώργιος Οστρογκόρσκι, ένας από τους γνωστότερους βυζαντινολόγους τους 20ού αιώνα και ο τελευταίος εκπρόσωπος της σειράς των μεγάλων Ρώσων βυζαντινολόγων του 19ου-20ού αιώνα. Το κλασικό του έργο Η ιστορία του βυζαντινού κράτους αποτελεί το πιο διαδεδομένο εγχειρίδιο βυζαντινής ιστορίας.

19 Ιανουαρίου 1909:

Γεννιέται ο δημοφιλής δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος Ασημάκης Γιαλαμάς, που δημιούργησε γονιμότατο κωμωδιογραφικό δίδυμο με τον Κώστα Πρετεντέρη.

Η συγκλονιστική ταινία Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση; (1971), σε σενάριο Ασημάκη Γιαλαμά και σκηνοθεσία Ντίνου Κατσουρίδη:

19 Ιανουαρίου 1919:

Γεννιέται στον Πειραιά ο δημοσιογράφος-επιφυλλιδογράφος, κριτικός, μεταφραστής, λογοτέχνης και θεατρικός σκηνοθέτης Μάριος Πλωρίτης.

19 Ιανουαρίου 1921:

Γεννιέται η μεγάλη Αμερικανίδα συγγραφέας Πατρίσια Χάισμιθ (Patricia Highsmith), περίφημη για τα ψυχολογικά θρίλερ της, από τα οποία έχουν προκύψει πάνω από 20 κινηματογραφικές ταινίες. Εκτός από την ευρέως γνωστή σειρά μυθιστορημάτων με ήρωα τον Τομ Ρίπλεϊ, έγραψε αρκετά διηγήματα, τα περισσότερα σατιρικά ή με μαύρο χιούμορ.

19 Ιανουαρίου 1938:

Πεθαίνει στην Αθήνα, ξεχασμένη σχεδόν από όλους, μία από τις πρώτες «μεγάλες κυρίες του ελληνικού θεάτρου»: η Ευαγγελία Παρασκευοπούλου, που μεσουράνησε κυρίως κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα. Η ζωή της ενέπνευσε τον λογοτέχνη Μάνο Ελευθερίου στο έργο του Ο καιρός των χρυσανθέμων, που κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2005.

19 Ιανουαρίου 1942:

Γεννιέται στη Θεσσαλονίκη ο δημοφιλής συνθέτης, πιανίστας και τραγουδοποιός Γιώργος Χατζηνάσιος.

 

19 Ιανουαρίου 1943:

Γεννιέται ένα από τα μεγαλύτερα ροκ είδωλα, η Αμερικανίδα τραγουδίστρια και τραγουδοποιός της ροκ και της μπλουζ μουσικής Τζάνις Τζόπλιν (Janis Lyn Joplin).

19 Ιανουαρίου 1946:

Γεννιέται η δημοφιλής Αμερικανίδα τραγουδίστρια, συνθέτρια, στιχουργός, οργανοπαίκτρια, ηθοποιός και επιχειρηματίας Ντόλι Πάρτον (Dolly Rebecca Parton), γνωστή κυρίως για τις επιτυχίες της στην κάντρι μουσική.

19 Ιανουαρίου 1947:

Γεννιέται ο Άγγλος τραγουδιστής, μουσικός και συνθέτης Ροντ Έβανς (Rod Evans), που υπήρξε τραγουδιστής των Deep Purple από το 1968 (τότε το γκρουπ ονομαζόταν Roundabout) μέχρι τον Ιούλιο του 1969, οπότε αντικαταστάθηκε από τον Ίαν Γκίλαν.

19 Ιανουαρίου 1947:

Γεννιέται στη Νέα Φιλαδέλφεια (Αθήνα) η αγαπημένη ηθοποιός Έλενα Ναθαναήλ (Ναθαναήλ ήταν το μητρώνυμό της – το πλήρες ονοματεπώνυμό της ήταν Ελένη Ναθαναήλ Δεληβασίλη).

19 Ιανουαρίου 1954:

Γεννιέται η Αμερικανίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια-στιχουργός Κέιτι Σαγκάλ (Catherine Louise “Katey” Sagal), που έγινε παγκοσμίως γνωστή μέσα από τον ρόλο της ως Peggy Bundy στη σειρά Παντρεμένοι… με παιδιά (Married… with Children).

19 Ιανουαρίου 1974:

Γεννιέται στην Αθήνα η ηθοποιός Δήμητρα Ματσούκα.

EUROKINISSI

19 Ιανουαρίου 1978:

Ο τελευταίος «σκαραβαίος» / «σκαθάρι» / «κατσαριδάκι» της Volkswagen που κατασκευάστηκε στη Γερμανία αφήνει το εργοστάσιο της εταιρείας στο Έμντεν. Η παραγωγή του αυτοκινήτου στη Λατινική Αμερική θα συνεχιζόταν μέχρι το 2003.

19 Ιανουαρίου 1988:

Πεθαίνει η ηθοποιός, χοροδιδάσκαλος, χορογράφος και θιασάρχις Δόρα Στράτου, ιδρύτρια του ομώνυμου συγκροτήματος Ελληνικών Χορών που στεγάζεται στην Πλάκα.

19 Ιανουαρίου 1998:

Πεθαίνει στα 65 του «ο Βασιλιάς του Ροκαμπίλι»: ο κιθαρίστας, τραγουδιστής και τραγουδοποιός Καρλ Πέρκινς (Carl Lee Perkins). Τραγούδια του ηχογραφήθηκαν από καλλιτέχνες (και φίλους) όπως ο Τζέρι Λι Λιούις, Έλβις Πρίσλεϋ, οι Beatles, ο Τζίμι Χέντριξ, ο Τζόνι Κας και ο Έρικ Κλάπτον. Μάλιστα ο Πωλ ΜακΚάρτνεϋ έφτασε να δηλώσει ότι «αν δεν υπήρχε Καρλ Πέρκινς, δεν θα υπήρχαν Beatles».

19 Ιανουαρίου 2000:

Φεύγει από τη ζωή η Χέντι Λαμάρ (Hedy Lamarr, πραγματικό όνομα: Hedwig Eva Maria Kiesler), Βιεννέζα, μετέπειτα πολιτογραφημένη Αμερικανίδα, ηθοποιός και επιστήμονας της τεχνολογίας επικοινωνιών. Αν και έγινε διάσημη για την εκτυφλωτική ομορφιά της και την κινηματογραφική της καριέρα σε Ευρώπη και Αμερική, υπήρξε επίσης μία από τους εφευρέτες της πρώτης μορφής των μεθόδων διασποράς φάσματος, βασικής τεχνολογίας για τις ασύρματες τηλεπικοινωνίες σήμερα.

Η σταρ του Χόλιγουντ που ανακάλυψε την τεχνολογία του Wi-Fi!

Η Hedy Lamarr, τη Χρυσή Εποχή του Κινηματογράφου, θεωρείτο ίσως η πιο όμορφη γυναίκα στον κόσμο. Πρωταγωνίστρια των πρώτων μεγάλων ταινιών της MGM, μεσουράνησε κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1940 – 1950, με το όνομά της να φιγουράρει δίπλα σ’ αυτά των Κλαρκ Γκέιμπλ, της Λάνα Τάρνερ και παίζοντας πολυσυζητημένους ρόλους, όπως αυτόν της Δαλιδά, στο περίφημο Σαμψών και Δαλιδά του 1949.

19 Ιανουαρίου 2016:

Πεθαίνει ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ιταλικού σινεμά, ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης και σεναριογράφος Έττορε Σκόλα (Ettore Scola). Μία από τις πολλές κινηματογραφικές του επιτυχίες ήταν το δράμα Μια ξεχωριστή μέρα (Una giornata particolare, 1977, με τον Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι και τη Σοφία Λόρεν), που έθιγε θέματα όπως οι ρόλοι των φύλων, ο φασισμός, και η καταδίωξη των ομοφυλοφίλων υπό το καθεστώς του Μουσολίνι, και απέσπασε διακρίσεις όπως η Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και το Βραβείο César Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, καθώς και δύο υποψηφιότητες για Oscar.