Μενού

Η χρονομηχανή της 28ης Ιανουαρίου: Όσα ενδιαφέροντα έγιναν σαν σήμερα

Γεννήσεις, θάνατοι, σημαντικά γεγονότα και τρίβια

28 Ιανουαρίου 1596:

Πεθαίνει από δυσεντερία στο Πορτομπέλο του Παναμά, στα 55 του χρόνια, ο Άγγλος θαλασσοπόρος, κουρσάρος, αξιωματούχος και εξερευνητής της Ελισαβετιανής εποχής Φράνσις Ντρέικ (Sir Francis Drake). Είναι πιο γνωστός για το κατόρθωμά του να πραγματοποιήσει τον περίπλου της Γης με μία εξόρμηση, που διήρκεσε από το 1577 έως το 1580.

28 Ιανουαρίου 1608:

Γεννιέται στη Νάπολη ο μέγας μαθηματικός, αστρονόμος, φυσιολόγος και φιλόσοφος Τζοβάνι Μπορέλι (Giovanni Alfonso Borelli). Επιχείρησε να εφαρμόσει τους νόμους των Μαθηματικών σε ποικίλα φαινόμενα της ζωής, όπως στις κινήσεις των μυών, και υπήρξε ο ιδρυτής της αποκαλούμενης «βιο-μηχανικής» σχολής στις εφαρμογές τεχνητών μελών.

28 Ιανουαρίου 1611:

Γεννιέται στο Γκντανσκ ο σπουδαίος Πολωνός αστρονόμος Ιωάννης Χεβέλιους ή Εβέλιος (πολων. Jan Heweliusz, λατιν. Hevelius), ο οποίος παρατήρησε τις ηλιακές κηλίδες και δημοσίευσε τον πρώτο λεπτομερή χάρτη της Σελήνης (1647). Υπολόγισε το ύψος των βουνών της μετρώντας το μήκος των σκιών τους και ανακάλυψε μία από τις διαφορετικές κινήσεις της, τη λίκνιση. Εξίσου σημαντικές υπήρξαν οι ακριβείς μετρήσεις του για τις θέσεις των πλανητών και των αστέρων, ενώ ανακάλυψε και τέσσερις κομήτες. Το έργο που τον κατέστησε ευρύτερα γνωστό είναι το Firmamentum Sobiescianum, ένας άτλαντας της ουράνιας σφαίρας που αποτυπώνει με καλλιτεχνικό τρόπο τις μορφές των γνωστών μέχρι τότε αστερισμών και τις ακριβείς θέσεις 1.564 αστέρων, ενώ εισήγαγε και νέους αστερισμούς.

Ο χάρτης της Σελήνης, από το μνημειώδες έργο του Εβέλιου Selenographia, sive Lunae descriptio (Σεληνογραφία, ή Περιγραφή της Σελήνης)

28 Ιανουαρίου 1687:

Ανήμερα των εβδομηκοστών έκτων γενεθλίων του, φεύγει από τη ζωή «ο πατέρας της σεληνιακής τοπογραφίας» – ο μεγάλος Πολωνός αστρονόμος Εβέλιος.

28 Ιανουαρίου 1754:

Αναφέρεται για πρώτη φορά η λέξη Serendipity (προφ. σερεν-ντίπι-τι), η οποία περιγράφει σημαντικές ανακαλύψεις που γίνονται είτε τυχαία είτε ενόσω κάποιος ψάχνει για κάτι εντελώς διαφορετικό από κείνο που τελικά εβρίσκει. Το 2004 η λέξη αυτή ψηφίστηκε ως μία από τις 10 αγγλικές λέξεις που είναι δυσκολότερο να μεταφραστούν. Λόγω της σημαντικής σημασίας της, ωστόσο, τελικά πέρασε και σε αρκετές ακόμη γλώσσες. Η πρώτη αναφορά της έγινε από τον λόγιο, συγγραφέα, ιστορικό της τέχνης και πολιτικό Horace Walpole, σε γράμμα του προς τον Αμερικανό πολιτικό και εκπαιδευτικό αναμορφωτή Horace Mann (28 Ιανουαρίου 1754), δημιουργώντας τη λέξη από το περσικό παραμύθι «Οι τρεις ήρωες του Σερεντίπ (Serendip)», οι οποίοι έκαναν ανακάλυπταν πράγματα που δεν αναζητούσαν, από καθαρή τύχη ή οξύνοια.

28 Ιανουαρίου 1813:

Το διασημότερο μυθιστόρημα της Τζέιν Όστεν (Jane Austen), Περηφάνια και Προκατάληψη (Pride and Prejudice), εκδίδεται για πρώτη φορά στο Λονδίνο.

28 Ιανουαρίου 1820:

Ρωσική αποστολή με επικεφαλής τον Φάμπιαν φον Μπελλινγκσχάουζεν και τον Μιχαήλ Πετρόβιτς Λάζαρεφ ανακαλύπτει την Ανταρκτική.

28 Ιανουαρίου 1873:

Γεννιέται η περίφημη Γαλλίδα συγγραφέας, λογία, ηθοποιός και δημοσιογράφος Κολέτ (Sidonie-Gabrielle Colette), που το 1948 προτάθηκε για το Βραβείο Nobel Λογοτεχνίας. Είναι περισσότερο γνωστή για τη νουβέλα της με τίτλο Ζιζί (Gigi, 1944), που ενέπνευσε τις ομώνυμες επιτυχίες του κινηματογράφου (1958) και του μουσικού θεάτρου (1973).

28 Ιανουαρίου 1884:

Γεννιέται ο Ελβετός φυσικός, εφευρέτης, αεροναύτης και υδροναύτης Ωγκύστ Πικάρ (Auguste Antoine Piccard), εξερευνητής της στρατόσφαιρας και των μεγαλύτερων βαθών των ωκεανών. Ο Πικάρ υπήρξε το πρόσωπο που ενέπνευσε τον «Καθηγητή Τουρνεσόλ» (Professeur Tryphon Tournesol) στις Περιπέτειες του Τεντέν του Βέλγου σκιτσογράφου Hergé, ενώ και ο Τζην Ρόντενμπερι ονόμασε «Ζαν-Λυκ Πικάρ» τον καπετάνιο του «Σταρ Τρεκ» προς τιμήν τού Ωγκύστ Πικάρ και του, επίσης επιστήμονα και αεροναύτη, δίδυμου αδελφού του Ζαν Φελίξ Πικάρ.

Ο Ωγκύστ Πικάρ το 1932
Ο Καθηγητής Τουρνεσόλ (από τις Περιπέτειες του Τεν Τεν)

28 Ιανουαρίου 1887:

Γεννιέται ένας από τους σπουδαιότερους πιανίστες του 20ού αιώνα, ο Πολωνός βιρτουόζος Άρτουρ Ρούμπινστάιν (Artur Rubinstein), που θεωρήθηκε ο κορυφαίος κατά την εποχή του ερμηνευτής έργων τού Σοπέν. Μιλούσε οκτώ γλώσσες και μπορούσε να ανακαλεί πολύ μεγάλο τμήμα του κλασικού ρεπερτορίου (όχι μόνο του πιάνου) από μνήμης.

28 Ιανουαρίου 1892:

Γεννιέται στο Βερολίνο ο ρωσοεβραϊκής καταγωγής Γερμανός (και μετέπειτα πολιτογραφημένος Αμερικανός) σκηνοθέτης, ηθοποιός, σεναριογράφος και παραγωγός Ερνστ Λούμπιτς (Ernst Lubitsch). Οι φίνες κωμωδίες του τού χάρισαν τη φήμη του πιο κομψού και εκλεπτυσμένου σκηνοθέτη του Χόλυγουντ, και οδήγησαν στη χρήση του όρου ‘the Lubitsch touch’ (το άγγιγμα / η πινελιά του Λούμπιτς). Κάποιες από τις πιο γνωστές είναι: Φασαρία στον Παράδεισο / Μπελάδες του Παραδείσου (Trouble in Paradise, 1932), Ερωτικές καντρίλιες (Design for Living, 1933), Νινότσκα (Ninotchka, 1939), Να ζει κανείς ή να μη ζει (To Be or Not to Be, 1942) και Ο ουρανός ας περιμένει (Heaven Can Wait, 1943).

Ο Λούμπιτς γύρω στο 1922

Χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τη Νινότσκα του Λούμπιτς, με την ασύγκριτη Γκρέτα Γκάρμπο στον πρώτο της κωμικό ρόλο:

28 Ιανουαρίου 1912:

Γεννιέται στο Κόντυ του Γουαϊόμινγκ ένας από τους δημοφιλέστερους ζωγράφους της Αμερικής, ο Τζάκσον Πόλοκ (Paul Jackson Pollock), που υπήρξε από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού.

Ο Πόλοκ σε ηλικία 16 ετών
Eyes in the Heat (λάδι και σμάλτο σε καμβά, 1946) – ένα από τα έργα του Πόλοκ με την περίφημη τεχνική του ‘dripping’

28 Ιανουαρίου 1916:

Με καταγωγή από γνωστή οικογένεια της Φθιώτιδας, γεννιέται στη Σκόπελο (όπου υπηρετούσε ο δικαστικός πατέρας του) ο δημοσιογράφος, συγγραφέας, σεναριογράφος και κριτικός κινηματογράφου Γιάννης Μαρής (πραγματικό όνομα: Ιωάννης Τσιριμώκος). Έγραψε δεκάδες βιβλία, καθώς και σενάρια για τον κινηματογράφο, και θεωρείται ο πατέρας του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα.

28 Ιανουαρίου 1936:

Γεννιέται στο Αργυρόκαστρο ο πολυβραβευμένος Αλβανός μυθιστοριογράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος και δραματουργός Ισμαήλ Κανταρέ (Ismail Kadare).

28 Ιανουαρίου 1937:

Αφήνει την τελευταία του πνοή ο περίφημος αρχιτέκτονας, σκοπευτής και δύο φορές ολυμπιονίκης Αναστάσιος Μεταξάς. Στα επιφανέστερα έργα του ανήκουν το σκοπευτήριο της Καλλιθέας όπου διεξήχθησαν τα αγωνίσματα της σκοποβολής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 και της Μεσολυμπιάδας του 1906, και τα σχέδια για την αναμόρφωση του Παναθηναϊκού Σταδίου από τον Γ. Αβέρωφ. Επίσης επί δικών του σχεδίων επεκτάθηκαν ή αναμορφώθηκαν πολλά ιστορικά κτίρια, όπως το Μουσείο Μπενάκη και το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο. Δικά του ήταν και τα σχέδια των νοσοκομείων Αιγινήτειο, Συγγρού και Αρεταίειο, καθώς και εκείνα για τον ναό του Αγίου Δημητρίου Φαλήρου, τα μέγαρα της Ιονικής και της Λαϊκής Τράπεζας, τη Σιβιτανίδειο Σχολή και την ΑΣΟΕΕ, το Βασιλικό Θέατρο, το Υπουργείο Συγκοινωνιών, το Αρσάκειο Πατρών, το Δικαστικό Μέγαρο Αργοστολίου, και άλλα πολλά.

28 Ιανουαρίου 1939:

Φεύγει από τη ζωή στα 73 του χρόνια ο μέγας Ιρλανδός ποιητής, δραματουργός και πεζογράφος Γουΐλλιαμ Μπάτλερ Γέιτς (William Butler Yeats). Τιμημένος το 1923 με Βραβείο Nobel, αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.

28 Ιανουαρίου 1948:

Γεννιέται στην Αθήνα ο διακεκριμένος ηθοποιός και σεναριογράφος Μηνάς Χατζησάββας. Μεταξύ των πολλών και εξαιρετικών ερμηνειών του ήταν και η «ενσάρκωση» του Αστυνόμου Χαρίτου, του μυθιστορηματικού ήρωα του Πέτρου Μάρκαρη.

28 Ιανουαρίου 1955:

Γεννιέται στο Παρίσι ο Νικολά Σαρκοζί (πλήρες όνομα: Nicolas Paul Stéphane Sarközy de Nagy-Bocsa), που έγινε ο 23ος Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας και ex-officio Συν-Πρίγκιπας της Ανδόρρας.

28 Ιανουαρίου 1956:

Η καριέρα του Έλβις Πρίσλεϊ αρχίζει να παίρνει εθνικές διαστάσεις όταν, μαζί με τους Moore, Black και D.J. Fontana, κάνει την πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση στην εκπομπή Stage Show.

28 Ιανουαρίου 1981:

Γεννιέται ο Αμερικανός ηθοποιός και παραγωγός Ελάιτζα Γουντ (Elijah Wood), που έγινε διάσημος κυρίως ερμηνεύοντας τον Φρόντο Μπάγγινς στην κινηματογραφική τριλογία Lord of the Rings (2001-2003) και στο The Hobbit: An Unexpected Journey (2012).

Happy The Lord Of The Rings GIF – Find & Share on GIPHY

Discover & share this Happy GIF with everyone you know. GIPHY is how you search, share, discover, and create GIFs.

28 Ιανουαρίου 2000:

Παρουσία της πολιτικής, πολιτειακής, και θρησκευτικής ηγεσίας της Ελλάδας, πραγματοποιείται η επίσημη τελετή των εγκαινίων του Μετρό της Αθήνας, στον σταθμό Συντάγματος.

28 Ιανουαρίου 2002:

Πεθαίνει η σπουδαία Σουηδή συγγραφέας και σεναριογράφος παιδικής λογοτεχνίας Άστριντ Λίντγκρεν (Astrid Anna Emilia Lindgren), που δημιούργησε, μεταξύ άλλων, την κοσμαγάπητη Πίπη Φακιδομύτη (Pippi Långstrump, δηλ. Πίπη η Μακρύκαλτση).

28 Ιανουαρίου 2003:

Φεύγει από τη ζωή η ηθοποιός και αντιστασιακή αγωνίστρια Ταϋγέτη Μπουσούρη, πιο γνωστή απλώς ως Ταϋγέτη. Από το 1951 υπηρέτησε όλα τα θεατρικά είδη (τραγωδία, δράμα, κωμωδία, μουσική κωμωδία, επιθεώρηση), υποδυόμενη κυρίως κωμικούς ρόλους. Ανάμεσα στις πιο γνωστές ταινίες όπου συμμετείχε είναι Η Κάλπικη λίρα (1955), Ο θησαυρός του μακαρίτη (1959) και Ο Παπατρέχας (1966).

Απόσπασμα από τον αξεπέραστο Παπατρέχα, με την Ταϋγέτη ως θεία του Θανάση Βέγγου:

28 Ιανουαρίου 2008:

Πεθαίνει σε ηλικία 69 ετών ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος (1998-2008) Χριστόδουλος, κατά κόσμον Χρήστος Παρασκευαΐδης.

28 Ιανουαρίου 2017:

Πεθαίνει στα 68 του ο Άγγλος πιανίστας και κιμπορντίστας Τζεφ Νίκολς (Geoffrey James “Geoff” Nicholls). Έγινε γνωστότερος για τη συνεργασία του με το συγκρότημα των Black Sabbath, ενώ πριν γίνει μέλος τους το 1979 έπαιζε με το χέβι μέταλ συγκρότημα Quartz.