Ηλίας Τουμασάτος
Στις 26 Δεκεμβρίου του 1904 κυκλοφορεί στην Αθήνα το χριστουγεννιάτικο τεύχος του περιοδικού με τον παράξενο τίτλο “ΑΟΔΟ”. Είναι ένα αρκτικόλεξο, που σημαίνει “Απ’ Όλα Δι’ Όλους”, δηλαδή, είναι ένα περιοδικό ποικίλης ύλης της εποχής. Εκδότης του είναι ο Βλάσης Γαβριηλίδης, μια από τις πιο ιστορικές μορφές του ελληνικού τύπου.
Στις 20 σελίδες του περιοδικού θα βρούμε συνεργασίες από σπουδαίους λογοτέχνες της εποχής.
Βλέπετε, όλοι οι μεγάλοι λογοτέχνες μετά το 1880 ήταν (και) δημοσιογράφοι. Έγραφαν στις εφημερίδες και τα περιοδικά των Αθηνών και των ελληνικών κοινοτήτων της ομογένειας, για να ζήσουν. Και μη φανταστείτε ότι έβγαζαν πολλά, μια και οι περισσότεροι πέθαναν φτωχοί.
Έτσι και το ΑΟΔΟ φιλοξενεί ανάμεσα στα άλλα κείμενα του Γεωργίου Σουρή, του Χρ. Χριστοβασίλη, του Γεωργίου Δροσίνη, και πολλών λογοτεχνών εκείνης της εποχής.
Ανάμεσα σ’ αυτά κι ένα ποίημα του Ιωάννη Πολέμη (1862-1924), ενός από τους πιο αισθηματίες ποιητές εκείνης της γενιάς, που αναφέρεται σε μια εικόνα. Αντιγράφω :
Θυμούμαι πάντα μια παλιά, μια εικόνα μαυρισμένη
Στη μέση βλέπω το Χριστό βρέφος στα σπάργανά του
Στο ‘να πλευρό την Παναγιά χλωμή, γονατισμένη
Στ’ άλλο πλευρό τον Ιωσήφ με το κεφάλι κάτου.
Γύρω τριγύρω μια σπηλιά, μα απ’ τις σπηλιές εκείνες
Που λες πως, ίσως βρίσκονταν σ’ άλλη καινούργια χώρα
Ψηλά, έν’ αστέρι φωτερό με γραμμωτές ακτίνες
Και προς το βάθος φαίνονται κι οι μάγοι με τα δώρα.
Νεκρά κι άψυχα σώματα στο ξύλο καρφωμένα
Χωρίς να δείχνουν πουθενά της τέχνης τον χρωστήρα
Ψυχρές κι ακίνητες γραμμές χωρίς σκοπό κανένα
Βγαλμένες όπως έτυχαν από μια σκέψη στείρα.
Είδ’ από τότε ασύγκριτες στης τέχνης τα παλάτια
Εικόνες που θαυμάζονται και λάμπουν στον αιώνα
Κι όμως, κάθε Χριστούγεννα, με δακρυσμένα μάτια
Θυμούμαι πάντα την παλιά, τη μαυρισμένη εικόνα.
Το περιοδικό έχει και διεθνείς ειδήσεις, και χριστουγεννιάτικα διηγήματα, αλλά και… κλήρωση λαχνών. Έχουν ενδιαφέρον τα πρώτα δώρα: Για τον πρώτο, μία …ομολογία κτηματικού δανείου! Για τον δεύτερο, μεταξωτό καφετί φόρεμα (διά δεσποινίδας και δεσποίνας), και ακολουθούν καπέλα, γάντια, λαιμοδέτες, κολάρα, σαπούνια, μπαστουνάκια και… από την 12η θέση και κάτω… βιβλία. (Όχι, για να μη λέτε ότι τον παλιό εκείνον τον καιρό εκτιμούσαν πιο πολύ τα βιβλία… Μπρος στο μανικέτι…)
(Οι εικόνες προέρχονται από την ψηφιακή βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. Στην αντιγραφή του κειμένου έγιναν οι ορθογραφικές παρεμβάσεις ώστε να ακολουθεί τη σημερινή γραμματική… και να μπορείτε να το διαβάσετε πιο εύκολα. Δεν έγινε όμως καμία γλωσσική παρέμβαση… )
Καλά Χριστούγεννα σε όλους!
