Μικροπράγματα
Από την Μαγδαληνή Γκόγκου
Σε καθολική απαγόρευση της κυκλοφορίας μετατράπηκε από τη Δευτέρα 23 Μαρτίου η λεγόμενη προληπτική «καραντίνα», η «αυτο-απομόνωση» ή αλλιώς ο «αυτο-περιορισμός». Καλούμαστε να προσαρμοστούμε, λοιπόν, στις νέες (πρωτόγνωρες) συνθήκες, με κύριο σύνθημα το #Μένουμεσπίτι.
Κάποιοι προσαρμόστηκαν εύκολα ενώ όσοι δεν άντεξαν τον εγκλεισμό στο σπίτι τους έφυγαν για εξοχές, νησιά, χωριά, επιβεβαιώνοντας το δεύτερο σκέλος του δόγματος «fight or flight»: πολεμάω ή φεύγω, «την κάνω». Όπως μας είπε ο ψυχοθεραπευτής Πέτρος Θεοδώρου «σε μια τέτοια απειλή κατάργησης της ύπαρξης βγαίνουν ενστικτώδεις αντιδράσεις από μέσα μας. Αλλά στην περίπτωση του κορωνοϊού ούτε το ένα μπορεί να γίνει (fight) ούτε το άλλο (flight). Δεν υπάρχει οδός διαφυγής. Όπου και να πας κινδυνεύεις να μολυνθείς, και από την άλλη ούτε να πολεμήσεις μπορείς. Τότε αυτό που σου μένεις είναι το freeze, δηλαδή “να παγώσεις”».
Γιατί δεν μένουμε σπίτι;
Ο Πέτρος Θεοδώρου θεωρεί την αρχική άρνηση των ανθρώπων να μείνουν σπίτι τους «θέμα ασυμφωνίας». Εξηγεί ότι «στο σύστημα σκέψης πολλών ανθρώπων δεν είναι απαραίτητα τα μέτρα, δεν χρειάζεται να μείνουν σπίτι τους, σκέφτονται και λειτουργούν διαφορετικά. Δεν συμφωνούν με αυτό το οποίο γίνεται και απλώς το καταπατούν».
Και συνεχίζει «ένας άλλος λόγος νομίζω ότι είναι η μη εμπιστοσύνη στο κράτος. Ο Έλληνας νιώθει ότι το κράτος τον κλέβει διαρκώς, κάτι το οποίο μπορεί να ισχύει τις περισσότερες φορές, γιατί οι κυβερνήσεις μας δεν είναι καθόλου αγγελικού τύπου. Αντιθέτως, είναι μπλεγμένες σε σκάνδαλα, διαφθορά και ποτέ κανείς δεν τιμωρείται. Και τώρα έρχεται το κράτος να επιβάλει στον κόσμο έναν περιορισμό».
«Ένας τρίτος λόγος έχει να κάνει με το νόημα, για μένα. Δηλαδή, στις κοινωνίες που έχουμε φτιάξει, τις καταναλωτικές και τεχνοκρατικές κοινωνίες, επί της ουσίας ζούμε νευρωσικά. Ζούμε πάντα με μία ιδέα του εαυτού μας που βρίσκεται μπροστά στο χρόνο, δεν ζούμε με το εδώ και τώρα μας, δεν προσδίδουμε νόημα στο εδώ και τώρα μας έτσι ώστε να υπάρχουμε αυθεντικά στο παρόν μας. Δηλαδή δεν λειτουργώ με βάση αυτό που είμαι ολόκληρος τώρα αλλά με βάση την ιδέα του εαυτού μου για αυτό που θα ‘θελα να είμαι».
“Όλοι είμαστε πάρα πολύ busy, πάρα πολύ απασχολημένοι διαρκώς, δεν υπάρχει χρόνος άρα δεν υπάρχει αυθεντικό νόημα. Υπάρχει ένα ψευδές νόημα στη ζωή μας πίσω από το οποίο τρέχουμε και στήνουμε ολόκληρους τους ρυθμούς, τις αξίες και τους στόχους της ζωής μας”.
Η καθημερινότητά μας πριν από τον κορωνοϊό δεν μας επέτρεπε να έχουμε πολύ ελεύθερο χρόνο, μας ήθελε πάντα πολύ απασχολημένους με κάτι, πάντα σε εγρήγορση. «Όλοι είμαστε πάρα πολύ busy, πάρα πολύ απασχολημένοι διαρκώς, δεν υπάρχει χρόνος άρα δεν υπάρχει αυθεντικό νόημα. Υπάρχει ένα ψευδές νόημα στη ζωή μας πίσω από το οποίο τρέχουμε και στήνουμε ολόκληρους τους ρυθμούς, τις αξίες και τους στόχους της ζωής μας. Με την απομόνωση, λοιπόν, όλο αυτό το οικοδόμημα πέφτει και ο άνθρωπος καλείται να δώσει ένα νόημα μόνος του στα πράγματα».
Πώς περνούν οι άνθρωποι το χρόνο στο σπίτι τους; Πώς αντιμετωπίζουν τον αυτο-περιορισμό και το #Μένουμεσπίτι; Τρεις νέοι από το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και την Αθήνα μοιράζονται την εμπειρία τους.
Live stream πάρτι από το Βερολίνο
Ο HEAR είναι DJ και μένει στο Βερολίνο. Το επάγγελμά του είναι μεταξύ αυτών που πλήττονται από την πανδημία του κορωνοϊού. Το εισόδημα από τη μουσική έρχεται από τα live, μου λέει, και όχι πουλώντας δίσκους . Οπότε τώρα που όλα ακυρώθηκαν, είναι πολύ δύσκολο. Όταν τον ρώτησα «πώς πάει» η απομόνωση, μου είπε ότι «είμαι πολύ τυχερός γιατί είμαι σε καραντίνα με την κοπέλα μου. Αν ήμουν μόνος μου δεν ξέρω, πιστεύω θα ήταν πολύ δύσκολο, θα έγραφα όλη την ημέρα μουσική»
Το περασμένο Σάββατο ο HEAR έπαιζε μουσική σε ένα διαδικτυακό social distancing πάρτι. Το πάρτι έγινε μέσω μιας πλατφόρμας που χρησιμοποιείται συνήθως για επαγγελματικά meetings, το Zoom. «Είχε πολύ πλάκα, ο κόσμος μπορούσε να σε δει και να τον δεις. Οι αντιδράσεις των ανθρώπων ήταν τέλειες, άλλοι χόρευαν, άλλοι ήταν μεθυσμένοι, άλλοι έκαναν γιόγκα. Άνθρωποι μπορούσαν να συνδεθούν και να αποσυνδεθούν όποτε ήθελαν. Ήταν πολύ διασκεδαστικό. Στο τέλος της βραδιάς μου έστειλαν πολλά θετικά μηνύματα. Σκοπεύουμε να το επαναλάβουμε».
Ανταπόκριση από Βρυξέλλες
Η Ιωάννα είναι δημοσιογράφος. Μετακόμισε στις Βρυξέλλες στις 27 Φεβρουαρίου. «Πρόλαβα εννέα φυσιολογικές ημέρες κοινωνικοποίησης και εργασίας. Και φυσικά να βρω και σπίτι. Την δέκατη είχα πονόλαιμο και λίγο πυρετό. Ακολουθώντας, λοιπόν, πιστά τις ισχύουσες, σε όλο τον πλανήτη, οδηγίες, έμεινα σπίτι. Και αυτοπεριορίστηκα από την Τετάρτη 11 Μαρτίου».
«Οι πέντε πρώτες ημέρες απομόνωσης ήταν απίστευτα δύσκολες. Ήταν τα συμπτώματα βασικά. Που με έκαναν να σκέφτομαι περίεργα. Μήπως και έχω κορωνοϊό. Από την άλλη και να είχα, η οδηγία ήταν μία: μείνετε σπίτι, όσο περισσότερο μπορείτε».
“Δεν με ενοχλεί που είμαι μόνη μου, σε άλλη χώρα, σε μια τέτοια περίοδο κρίσης. Ούτε με τρομάζει. Με πανικοβάλει, ωστόσο, το «μένουμε σπίτι». Το ότι δεν μπορώ να τρέξω όπου θέλω, να ταξιδέψω ή να καθίσω όπου θέλω. Να κοινωνικοποιηθώ, πρόσωπο με πρόσωπο”.
Για την Ιωάννα η απομόνωση δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. «Μου μοιάζει με μικρό θάνατο», μου λέει. «Δεν με ενοχλεί που είμαι μόνη μου, σε άλλη χώρα, σε μια τέτοια περίοδο κρίσης. Ούτε με τρομάζει. Με πανικοβάλει, ωστόσο, το «μένουμε σπίτι». Το ότι δεν μπορώ να τρέξω όπου θέλω, να ταξιδέψω ή να καθίσω όπου θέλω. Να κοινωνικοποιηθώ, πρόσωπο με πρόσωπο. Προσπαθώ, λοιπόν, να περιορίζω κάθε μου εγωιστική και άναρχη αντίδραση. Κι έπειτα σκέφτομαι πως το ζήτημα δεν είναι προσωπικό. Είναι παγκόσμιο. Το ότι «δεν είναι στο χέρι μου», επίσης, μου προκαλεί ένα κάποιο άγχος».
Ωστόσο, μένει σπίτι. Τηλεργασία, γυμναστική, μουσική, μαγειρική και καθαριότητα είναι μερικές από τις καθημερινές ασχολίες της. Βγαίνει καθημερινά για τρέξιμο ή περπάτημα στο πάρκο της Πεντηκονταετίας που είναι κοντά στο σπίτι της. Μόνη της. «Ήταν μια συνήθεια που και πριν ακολουθούσα. Οπότε και δεν με ενοχλεί. Μου φτάνει που μπορώ και βγαίνω για αέρα».
Τελικός σταθμός: Αθήνα
Στρέφω το βλέμμα και πάλι στην Ελλάδα. Η Μύριαμ είναι social media manager και μένει στην Αθήνα. Την απομόνωση τη βιώνει σχετικά θετικά αν και νιώθει μοναξιά. «Τις πρώτες ημέρες είχα νιώσει περίεργα με όλο αυτό που συμβαίνει. Τώρα έχω συνηθίσει, μου λέει, γιατί δουλεύω από το σπίτι οπότε έτσι κι αλλιώς περνούσα ώρες στο σπίτι. Και το γεγονός ότι συνεχίζω την καθημερινότητά μου με τον ίδιο τρόπο πάνω κάτω με κάνει να νιώθω ότι υπάρχει μια συνέχεια».
Βγαίνει για τα απαραίτητα, έχει απομονωθεί αλλά συναντιέται συχνά με τους φίλους της που μένουν στον κάτω όροφο από την ίδια. Περνάνε χρόνο μαζί, οπότε “ξεχνάει” κάπως τη μοναξιά. Μετά βιβλία, youtube, ταινίες, καθαριότητα.
«Ακριβώς επειδή δεν έχω απομονωθεί τελείως και έχω κάποια κοινωνική επαφή δεν είμαι τόσο χάλια αλλά από την άλλη ακριβώς επειδή μένω μόνη μου νιώθω μοναξιά. Έχω σκεφτεί να πάω να δω τους δικούς μου αλλά μετά σκέφτομαι ότι δεν είναι καλή ιδέα επειδή δεν θα μπορώ να συγκεντρωθώ στη δουλειά μου ή μπορεί να μην μπορέσω να γυρίσω πίσω. Ίσως αν τα καταφέρω να πάω το Πάσχα».
«Πιστεύω ότι όλο αυτό δεν είναι εύκολο γιατί νιώθεις μοναξιά και δεν μπορείς να τη σκοτώσεις φεύγοντας έξω για ένα περίπατο , πρέπει να το διαχειριστείς με άλλον τρόπο. Ωστόσο, θεωρώ ότι όλοι μπορούμε να το κάνουμε».
Κρυφοκοιτώντας το μέλλον
Ζητήσαμε από τον Πέτρο Θεοδώρου να κάνει μια εκτίμηση για τη συμπεριφορά των ανθρώπων μετά τον κορωνοϊό. «Νομίζω θα προκληθεί μία αύξηση της μαζικής υστερίας. Μία υστερική επαναπροσκόλληση στις προηγούμενες συνθήκες: το έξω, τα ψώνια, την αγορά, και γενικότερα οποιαδήποτε φυγή από την πραγματική ανάπτυξη της επίγνωσής μου». Ο ίδιος παρομοιάζει τους ανθρώπους με ένα «ελατήριο που το κρατούσες συμπιεσμένο και τώρα απελευθερώνεται απότομα».
«Δεν έχω κάποια παραπάνω γνώση για να στηρίξω αυτά που λέω. Προσωπικές υποθέσεις είναι απλώς», μου λέει.
Φωτογραφίες: Μαγδαληνή Γκόγκου, HEAR, Ιωάννα Κωστοπούλου
