Μικροπράγματα
Του Δημήτρη Μακρίδη
Το παρελθόν είναι το μέλλον που μπαίνει από την πίσω πόρτα αναφέρει κάπου ο Βίκτωρ Ουγκώ. Έρχεται απρόσκλητo χωρίς να το περιμένεις και σε ξαφνιάζει όταν το βρίσκεις να στέκει φάτσα φόρα μπροστά σου. Η παραθαλάσσια Λιέπαγα είναι η τρίτη πόλη της Λετονίας. Το μακρινό 1919 έγινε προσωρινή έδρα της κυβέρνησης της Λετονίας όταν οι Λετονοί υποχώρησαν υπό την πίεση των Σοβιετικών σε αυτό το άκρο της Βαλτικής. Αυτή την πόλη χρησιμοποίησε ο τότε πρωθυπουργός ως ορμητήριο στα ταξίδια του στην Ευρώπη για να μιλήσει για την ανάγκη ανεξάρτητου Λετονικού κράτους. Στα νερά της, πάνω στο ατμόπλοιο Σαράτοφ έμεινε η κυβέρνηση όταν τα πάντα ήταν ρευστά και αβέβαια. Και αυτές οι παλιές λησμονημένες ιστορίες γλιστράνε μπροστά σου αθόρυβα όταν βρίσκεσαι σε αυτά τα μέρη.
Τώρα μετά από έναν αιώνα, η Λετονία είναι πλέον ανεξάρτητο κράτος. Ο άνεμος σε φέρνει στην πόλη όπου γεννήθηκε μαζί με άλλους νέους. Θα συζητήσετε για την non-formal education και για άλλα πολλά. Πάντα όμως πιστοί στο πνεύμα συνεργασίας και σεβασμού. Followers αυτής της παράδοσης που γεννήθηκε στα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ώστε η Ευρώπη να μην ζήσει ποτέ παρόμοιες καταστάσεις.
Και το πρόγραμμα ξεκινάει. Αρχικές αμήχανες χειραψίες και οι πρώτες αποτυχημένες προσπάθειες για να θυμηθούμε ονόματα. Συζητήσεις, προσομοιώσεις και αξιολογήσεις να διαδέχονται η μία την άλλη. Τα απογεύματα γνωριμία με την πόλη και με τους ντόπιους που λατρεύουν την μουσική. Βόλτες δίπλα στα art nouveau κτίρια με το μυαλό μας να σκέφτεται για το γεγονότα που μας διαμόρφωσαν. Ο άνεμος της Λιέπαγα φουσκώνει τις επιθυμίες μας και το βλέμμα φεύγει μακριά στον γαλάζιο ορίζοντα. Με την πίστη πως η καλή είδηση θα φανεί. Με την ελπίδα πως κάτι θα αλλάξει όπως άλλαξε την μοίρα δεκάδων παιδιών με «το σπίτι της Ελπίδας» που δημιουργήθηκε στην περιοχή.
Και το πρόγραμμα συνεχίζεται. Δεκάδες εικόνες, συναισθήματα και βλέμματα κάνουν γεμάτες τις ηλιόλουστες Απριλιάτικες μέρες. Μέρες δίχως τέλος που το σκοτάδι σε βρίσκει μαγικά όχι με κάποιους αγνώστους αλλά με παλιούς φίλους που σε γνωρίζουν καλύτερα από εσένα. Και χωρίς να το καταλάβεις φτάνει το τελευταίο βράδυ. Αποχαιρετούμε ο ένας τον άλλο με πολλά λόγια και γενναιόδωρες υποσχέσεις . Λέμε πράγματα που τα νιώθουμε απελευθερωμένοι από τα συγκρατημένα συναισθήματα που έχουμε στην καθημερινότητά μας.
Και αν μένει κάτι από όλα αυτά που ειπώθηκαν συνοψίζονται στα λόγια του Peter από την Σλοβακία. Σε αυτά που προσπάθησε να πει αλλά κυρίως αυτά που καταλάβαμε με τις εκφράσεις ευγνωμοσύνης του προσώπου του. Άλλωστε η γλώσσα κάποτε ήταν κοινή για όλους τους ανθρώπους. Ένα κλειστό ρόδι που έσπασε και οι σπόροι του διασκορπίστηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Ευρώπη πρέπει να κοιτάξει σε αυτούς που δεν έχουν τα πλεονεκτήματα για ευρωπαϊκή κινητικότητα. Να τους εντάξει και να νοιώσουν βιωματικά τη γη όπου εδώ και είκοσι αιώνες το πνεύμα συνεχίζει την πιο καταπληκτική του περιπέτεια. Να μάθουν από αυτή την non-formal education, χωρίς να αναγκαστούν να μελετήσουν, για τη θαυμαστή γη καμωμένη από μόχθο και ιστορία. Γιατί η γνώση κατακτιέται με τα πόδια, τη βρίσκεις μπροστά σου χωρίς κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία.
Ακούμε πολλά για τις ευρωεκλογές. Δεν χρειάζεται όμως να φτάσουμε τέλη Μαΐου για να γίνει κάποια μέτρηση. Ούτε να ετοιμαστεί κάποια ιδιαίτερη μεταπτυχιακή ανάλυση για το που πάει η Ευρώπη. Οι χιλιάδες που σπουδάζουν και δουλεύουν σε άλλες χώρες είναι η καθημερινή μέτρησή της. Οι μυριάδες που επικοινωνούν και μετακινούνται ελεύθερα σε κάθε άκρο της Γηραιάς Ηπείρου φανερώνουν τη διαρκή συμμετοχή σε αυτό το εγχείρημα. Διεκδικούν κάτι καλύτερο, προσπαθούν να το αλλάξουν όπως οι ίδιοι πιστεύουν και ελπίζουν.
Και παρά τις όποιες δυσκολίες η ζωή θα συνεχιστεί και θα προχωρήσει. Όπως άνθισε πάνω στα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως θα αναστηλωθεί η Notre Dame. Γιατί όπως συμβαίνει σε κάθε ζωντανό οργανισμό έτσι θα συμβεί και στην Γηραιά Ήπειρο. Θα εξελίσσεται και η βαθιά καρδιά όλων των λαών της θα χτυπάει παντού όπως χτύπαγε στην άκρη της Βαλτικής για αυτές τις δέκα μέρες.
