Μικροπράγματα
Του Γιώργου Καρακασίδη
Αύγουστος. Οι περισσότερες άδειες. Τα μπάνια του λαού όπως έλεγαν τις μακάριες εποχές του πράσινου ηλίου. Τελικά ζω για να πάω μια βδομάδα το χρόνο διακοπές; Άντε δυο με την επίσκεψη στο εξοχικό ενός φίλου; (“δεν πιστεύω να πιάσει καμιά φωτιά, ε;”). A, ξέχασα μπορεί να έπαιξε το χειμώνα και κάνα σύντομο ταξιδάκι εξωτερικό σε κάποιο μακρινό προορισμό ελέω ανοίγματος μιας low cost αερογραμμής που δίνει έμμεσα τροφή σε instastories.
Πριν από τον Αύγουστο, η προσμονή. Μετά τον Αύγουστο, η μελαγχολία. Όμοια με αυτή που σε πιάνει Κυριακή απόγευμα. Έχεις χρόνο; Δεν έχεις λεφτά. Έχεις λεφτά; Δεν έχεις χρόνο. Κάτι ενδιάμεσο φαίνεται να μην υπάρχει παρά μόνο στο γκρίζο τόπιο μιας βόρειας χώρας, εκεί όπου οι φίλοι σου έχουν βρει οικονομική ασφάλεια άλλα και κοινωνική απομόνωση (“θες να ανταλλάξεις τον ήλιο με την αξιοπρέπεια;”). Βλέπεις τα ξέγνοιαστα χρόνια της μεσογειακής ζωντάνιας δε σ’ αφήνουν να αφομοιώσεις τη φιλήσυχη προτεσταντική πειθαρχία (“άλλωστε εγώ μεγάλωσα με το μοιρολατρικό ορθόδοξο ‘έχει ο Θεός’ ή μήπως δεν έχει σχέση; “). Τι κοινό έχει η κοπέλα που μετά τη δουλειά πάει στα μπουζούκια με αυτήν που πάει στην όπερα; Από την άλλη, τι θα γίνει αν ένας Βέλγος μαθητής διδαχθεί από μικρός ότι ο 3ος μεγαλύτερος ανθρωποκτόνος της ιστορίας ήταν ο Βασιλιάς Λεοπόλδος στη βέλγικη αποικία του Κογκό της Αφρικής; (“έκοβε χέρια σκλάβων όταν δεν ήταν παραγωγικοί σε σημείο στο τέλος να μην έχει εργατικό δυναμικό!”) Ή το Ελληνόπουλο για τις θηριωδίες του πρώτου ιμπεριαλιστή Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον οποίο οι γονείς του σήμερα γεμίζουν πλατείες;
Παρατήρησε επίσης κάτι. Το χειμώνα το 90% των συζητήσεων είναι για υγεία ή λεφτά. Δύο συγκοινωνούντα δοχεία σε εύθραυστο γυαλί. Το υπόλοιπο 10% είναι για σειρές του netflix, οι οποίες είναι αμέτρητες σε σημείο να έχει ο καθένας τη δική του αγαπημένη και τελικά να μη βρίσκεται κοινό πάτημα για κουβέντα. Πόσο καλύτερη έγινε η ζωή μας από τότε που νοικιάζαμε απλά ένα DVD και το βλέπαμε και δεύτερη φορά; (“μήπως είμαι τεχνοφοβικός;”)
Το καλοκαίρι η γκρίνια μετριάζεται (είπαμε “πάω διακοπές ντε”) και μεταφέρεται στα νησιά -αν δηλαδή βρεις κι εκεί δωμάτιο σε λογική τιμή- καμουφλαρισμένη στις δροσιστικές σταγόνες ενός σοφιστικέ hip κοκτέιλ. Οι βραδιές ξέφρενου χορού και αισθησιασμού έχουν δώσει τη θέση τους σε αμήχανες κουβέντες υπό το πρίσμα μιας άκρως προσεκτικής πολιτικώς ορθής πραγματικότητας. Αυτή είναι η millennial πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που επιβλήθηκε από τις γονεϊκές αμαρτίες (“κατά τ ‘άλλα ο θεσμός της οικογένειας εδώ είναι ιερός”), ενώ στα δύσκολα βυθίζεται στο μαύρο καθρέφτη ενός κινητού.
Που είναι ο αυθορμητισμός; η αυθεντικότητα; το πάθος για τη ζωή; Τσάμπα σκιαγράφησε τον Μοριάρτι ο Κέρουακ; Όταν ακούμε για τον τσαμπουκά μεταξύ ροκαμπιλάδων και καρεκλάδων στο παρελθόν γιατί μας βγαίνει αυθόρμητα να τους κοροϊδέψουμε; (“αλήθεια θες να φτιάξουμε ένα fight club ή θες να παραμείνουμε τα καλομαθημένα μαμόθρεφτα που δεν μπορούν να φάνε το ίδιο φαγητό δεύτερη μέρα;”)
Μιας κι ανέφερα το γκρίζο τοπίο πιο πάνω, ξεχάστηκα. Δεν είναι τόσο γκρίζο πλέον. Λιώνουν οι πάγοι και βγαίνει πιο συχνά ο ήλιος στη Βόρεια Ευρώπη. Κατά τ’ άλλα, ο πλανητάρχης αυτή τη στιγμή κράζει όλες αυτές τις κλιματικές αλλαγές λέγοντας ότι είναι προϊόν συνομωσίας! Άκουσον άκουσον αυτόν που διάλεξαν οι πολίτες της νούμερο ένα δύναμης στον κόσμο… τόσο τρελό όσο το ότι εμείς ψηφίζουμε αθλητές και ηθοποιούς για να παίρνουν αποφάσεις για τη ζωή μας!
Τελικά, μήπως η λύση για όλα βρίσκεται στον έρωτα; (“το ξέρεις ότι έρως = στέρηση, έλλειψη, δηλαδή ερωτεύεσαι αυτό που σου λείπει”). Μιλάμε για τον πραγματικό έρωτα, αυτόν που σε κάνει να ξεχνάς τα πάντα και σε κάνει να είσαι εκτός τόπου και χρόνου (“θα τον βρεις όμως ποτέ; θα είναι αμοιβαίος;”) Ο Σαμ Σέπαρντ είχε πει ότι ο έρωτας είναι η μοναδική ασθένεια που σε κάνει να νιώθεις καλύτερα. Μη γελάς. Πρόκειται, όντως, για ασθένεια που δε θέλει και πολύ για να σε στείλει στο ψυχιατρείο. Το γράφημα που προκύπτει από το διάγραμμα PET για τη λειτουργία του εγκεφάλου δίνει τα ίδια αποτελέσματα τόσο για τους τρελούς όσο και για τους ερωτευμένους! Άλλο αν η φθορά του χρόνου οδηγεί το 50% των ζευγαριών του δυτικού κόσμου σε διαζύγιο, ενώ από το υπόλοιπο 50% μόνο το 5% είναι ευτυχισμένο.
Βάζω μια άνω τελεία γιατί κινδυνεύω να γίνω ο νευρωτικός χαρακτήρας μιας ταινίας του Γούντι Άλεν που παρακολουθεί άφωνη μια οικογένεια στην τηλεόραση σε μια φαβέλα στην Ινδία. Και θα σου πω γιατί. Όλοι αυτοί οι προβληματισμοί δε μοιάζουν αστείοι μπροστά στο γεγονός ότι κάποιοι σε (όχι και τόσο) μακρινές χώρες δεν έχουν να φάνε. Και δε σου μιλάω για τις κάρτες unicef που κάποτε έπεφταν στα χέρια σου 1-2 φορές το χρόνο. Τώρα,με το διάβολο-ίντερνετ βλέπεις πλέον live τα παιδιά στην Υεμένη να λιμοκτονούν μετά τους βομβαρδισμούς που γίνονται για να πουληθούν όπλα. Κι εσύ κάθεσαι και μιζεριάζεις σε έναν καναπέ βλέποντας εικόνες από πανέμορφα μέρη που ίσως δεν προλάβεις να δεις ποτέ. Πως θα ήταν άραγε ο κόσμος αν επικρατούσε ο Τρότσκι του Στάλιν; (‘όπα ανοίγεις επικίνδυνες κι αιρετικές κουβέντες όμοιες με τις γενοκτονίες που ανέφερες πιο πάνω’). Κορυφαίοι διανοούμενοι λένε ότι το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στο δυτικό κόσμο μπορεί να λυθεί από τους μετανάστες κατόπιν αφομοίωσης. Άλλο που κάποιοι σου υποδεικνύουν να βουλιάζεις βάρκες στη μεσόγειο. Μπας και φέρεις αντ’ αυτών το τελευταίο iphone. Αυτό που αποφάσισες να παράξεις (“όχι εσύ συγκεκριμένα – εδώ, το μόνο που κατάφερες είναι να φτιάξεις ένα τεράστιο αστικό κέντρο σε μια μόνο πόλη χωρίς εργοστάσια!”) στις χώρες της ανατολής. Τελικά αυτό που πέτυχες είναι να δημιουργήσεις μια υποτυπώδη μεσαία τάξη εκεί και να εξαφανίσεις σιγά σιγά τη μεσαία τάξη στη δύση…Γιατί το χρήμα, ως γνωστόν, κάνει κύκλους.
Το πιο τρομερό είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να επανέλθει η ισορροπία και η ανταγωνιστικότητα για να γίνεις πάλι ανταγωνιστικός. Διώχνεις τον μεγάλο ηλικιακά που πλέον δεν είναι τόσο παραγωγικός, ενώ είναι και οικονομικά ασύμφορος, και προσλαμβάνεις τον φρέσκο ορεξάτο και με νέες γνώσεις ‘φθηνό’ νέο. Αυτός δε θα μάθει ποτέ τους άλλοτε (πλασματικά) ψηλούς μισθούς και κάποια στιγμή θα εξισωθεί με τους γύρω του, προσελκύοντας επενδύσεις από τα γειτονικά Βαλκάνια.
Οκτώ άνθρωποι έχουν τον πλούτο που έχουν 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή, όσος είναι ο μισός πληθυσμός του πλανήτη. Tα άδεια σπίτια στην Ευρώπη είναι τρεις φορές περισσότερα από τους άστεγους. Ένας στους 200 ανθρώπους ζει σε καθεστώς δουλείας (πορνεία κι αναγκαστική εργασία), αριθμός τρεις φορές μεγαλύτερος από την εποχή των δουλεμπόρων 5 αιώνες πριν. Ταυτόχρονα, εταιρείες όπως η amazon, έχουν τόσο τεράστια τεχνογνωσία που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εκλογίκευση της διανομής προϊόντων ανάλογα με τις ανάγκες που παρουσιάζονται σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη σε πραγματικό χρόνο. Αντ’ αυτού προσπαθούν να φτιάξουν αποικίες σε άλλους πλανήτες. Όλα στο βωμό του φρενήρους ανταγωνισμού και του κοινωνικού δαρβινισμού (“τι δηλαδή δε θες να εξελιχθούμε;”)
Ξέρω δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα. Όπως και οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίδιοι. Αν πας να τους κάνεις, θα πέσεις στην παγίδα του φασισμού ή του κομμουνισμού. Γιατί, όμως, ακόμα προσπαθείς να προσανατολιστείς προς τα δεξιά ή τα αριστερά; Μήπως αυτά έχουν γίνει λίγο παρωχημένα; Με τόση πληροφόρηση και γνώση της ιστορίας, τόσα παθήματα και παραδείγματα προς αποφυγή αλλά και τόσα επιστημονικά εργαλεία γιατί δε συλλέγεις τα καλύτερα από κάθε ρεύμα προσπαθώντας να χαρίσεις όσο το δυνατόν περισσότερα χαμόγελα; (‘μήπως ονειρεύομαι μια ουτοπία που τελικά θα γίνει δυστοπία;”)
Πέφτουμε συνέχεια σε αντιφάσεις. Βρίζεις το νυκοκυραίο που πολύ πιθανόν κρύβεις μέσα σου και αποστρέφεσαι τον αναρχικό που κάποια στιγμή θα ‘θελες να μιμηθείς. Αγαπάς τα κατοικίδια αλλά δε σκέφτεσαι ότι οι τροφές τους προέρχονται από άλλα ζώα. Κάτι τελευταίο. Λέω κάτι και νομίζω ότι έχω δίκιο. Το ακούς και δεν το δέχεσαι θεωρώντας ότι εσύ έχεις δίκιο. Το ακούει ένας τρίτος που τα απορρίπτει όλα και νομίζει ότι αυτός έχει δίκιο. Αν τελικά όλοι έχουμε δίκιο, τότε γιατί τα πράγματα είναι τόσο σκατά;
Φλυάρησα. Μπορεί και να ‘χω μεθύσει. Το τρελό είναι ότι λέω ότι γράφω ημερολόγιο, ενώ το μοιράζομαι με κόσμο. Άλλη μια αντίφαση. Τι να πεις… (“άλλωστε κι εγώ παιδί της γενιάς μου δεν είμαι;”)
