Μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ η αγόρευση της εισαγγελέως; Απαντά η Κατερίνα Φραγκάκη, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω

«Εγώ βιασμό σε αυτή τη δικογραφία δεν είδα. Βιασμό με στηθόδεσμο δε μπορώ να φανταστώ. Εγώ πιστεύω τον Μανόλη. Όλες οι φίλες της αναφέρουν τα ναρκωτικά. Όταν είσαι γυμνός και υπό επήρεια όλα τα συμπλέγματα που είχες βγαίνουν στην επιφάνεια. Και παίρνω τη θέση του ψυχολόγου… Το γιατί δεν έχει η Ελένη σύντροφο, λέει ο Μανόλης. Όχι δε μου άρεσε η Ελένη, συγγνώμη κιολας κύριε Γιάννη. Ήταν σαν παρανοϊκή, λέει για την Ελένη. Ψυχική υγεία υπάρχει όταν υπάρχει μακροχρόνια σχέση. Για ένα τρίο πήγαμε και κλείσαμε τρία σπίτια, είπε ο Μανόλης. Μπράβο Μανόλη αν όντως τη χάιδευες. Μπράβο, πάντα να χαϊδεύεις τις γυναίκες. Η θέση μου είναι ότι ο Μανόλης λυπάται που δεν μπορεί να τη σώσει», δήλωσε κατά την αγόρευση του ο συνήγορος του 21χρονου Ροδίτη Μανόλη Κούκουρα.

Γι’ αυτή την υπερασπιστική γραμμή κανένας υπουργός δεν έκανε ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό, αποποιούμενος την θεσμική του ιδιότητα κατόπιν αντιδράσεων, και κανένας πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου δεν έστειλε επιστολή ζητώντας την πειθαρχική δίωξη του συνηγόρου υπεράσπισης επικαλούμενος την θεσμική του ιδιότητα.

Για την συγκλονιστική αγόρευση της εισαγγελέως Αριστοτελείας Δόγκα κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι οι δολοφόνοι της Ελένης Τοπαλούδη, που τη βίασαν και την κακοποίησαν δίχως έλεος, μπορούν να προσφύγουν ακόμη και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για… καταπάτηση των δικαιωμάτων τους.

Η Κατερίνα Φραγκάκη, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, μίλησε στα Μικροπράγματα της LiFO για τη συγκλονιστική αγόρευση της εισαγγελέως για ένα συγκλονιστικό έγκλημα καταρρίπτοντας μύθους και φανερώνοντας αλήθειες.

• Η αγόρευση της εισαγγελέως έθιξε όντως τους δικηγόρους; 

Η αγόρευση της εισαγγελέως στη δίκη για τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη για την πλειοψηφία των Ελλήνων ήταν συγκλονιστική και  προκάλεσε κάθαρση, όπως θα λέγαμε με τους όρους της αρχαίας τραγωδίας. Ειδικά οι γυναίκες που έλαβαν γνώση της αγόρευσης αυτής ένιωσαν ότι η εισαγγελέας κάλυψε όλα εκείνα τα ζητήματα που θα ήθελαν και οι ίδιες να πουν στους κατηγορουμένους και για αυτό αισθάνθηκαν δικαιωμένες από όσα ακούστηκαν από την εισαγγελική έδρα.

Υπήρξαν όμως και διαφορετικές απόψεις από κάποιους δικηγόρους που θεώρησαν πως η εισαγγελέας ήταν  μεροληπτική από νομικής απόψεως και ζητήθηκε από τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών να κινηθεί πειθαρχική διαδικασία επειδή ανέφερε στην αγόρευση της ότι: «Από τη στιγμή που οι συνήγοροι μπαίνουν στην υπόθεση αρχίζουν τα ψέματα, τα σενάρια για τη συσκότιση της αλήθειας». Πλην όμως η εισαγγελέας στη δευτερολογία της επεσήμανε ότι σέβεται τους δικηγόρους και τους θεωρεί συλλειτουργούς της Δικαιοσύνης.

• Ευσταθεί ο ισχυρισμός ότι κατόπιν αυτής της αγόρευσης μπορούν να προσφύγουν οι κατηγορούμενοι στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων;

Στα κοινωνικά δίκτυα ξεκίνησε μία συζήτηση σχετικά με το εάν μια τέτοια αγόρευση η οποία είναι τόσο καταδικαστική, αλλά και οργισμένη κατά των κατηγορουμένων μπορεί να παραβιάζει το δικαίωμα των κατηγορουμένων για δίκαιη δίκη. Το ΕΔΔΑ σύμφωνα με τη νομολογία του, κατά την εξέταση καταγγελίας σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 1, πρέπει ουσιαστικά να καθορίσει εάν η ποινική διαδικασία ήταν γενικά δίκαιη.

Παράλληλα, το άρθρο 6 περικλείει πολλές διαφορετικές εκφάνσεις του δικαιώματος σε Δίκαιη Δίκη. Περιλαμβάνει το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο, το οποίο έχει δικαιοδοσία και αρμοδιότητα να εξετάσει -νομικά και ουσιαστικά- την κρινόμενη διαφορά. Άλλες θεμελιώδεις εγγυήσεις είναι αυτές του «ανεξάρτητου και αμερόληπτου» δικαστηρίου που «λειτουργεί νόμιμα».  Το εθνικό δικαστήριο πρέπει να είναι ανεξάρτητο και ανεπηρέαστο τόσο από τα ίδια τα μέρη, όσο και από την εκτελεστική εξουσία της χώρας. Ζωτικής σημασίας κρίνεται και  η αρχή της δημοσιότητας της δίκης για ενημέρωση του κοινού και ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο δικαστικό σύστημα. Επιπρόσθετα, το άρθρο 6 καθιερώνει και τις αρχές της ισοπλίας , της αντιδικίας, της νομιμότητας των αποδεικτικών μέσων, της αιτιολόγησης των αποφάσεων, καθώς και το δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης. Όλα τα παραπάνω συντελούν στην συγκρότηση του δίκαιου χαρακτήρα της δίκης.

Το ΕΔΔΑ λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των ποινικών διαδικασιών που σχετίζονται με σεξουαλικά αδικήματα. Αυτό το είδος της διαδικασίας συχνά βιώνεται ως μια δοκιμασία από το θύμα, ειδικά όταν έχει να αντιμετωπίσει παρά τη θέλησή του τον κατηγορούμενο. Κατά τον προσδιορισμό εάν ο κατηγορούμενος έχει ωφεληθεί ή όχι από δίκαιη δίκη πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και το δικαίωμα του υποτιθέμενου θύματος για σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο αποδέχεται ότι σε ποινικές διαδικασίες που σχετίζονται με σεξουαλική κακοποίηση, λαμβάνονται ορισμένα μέτρα για την προστασία του θύματος, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά τα μέτρα μπορούν να συμβιβαστούν με την κατάλληλη και αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων υπεράσπισης του κατηγορούμενου. Το θέμα που εξετάζει το ΕΔΔΑ είναι κατά τη διαδικασία  να παραβιάζεται η αρχή της ισότητας των όπλων.

• Ποια είναι η δική σας νομική άποψη;

Η νομική άποψη μου είναι ότι δεν υφίσταται ζήτημα ακύρωσης, καθότι ο εισαγγελέας δεν είναι διάδικος, είναι δικαστικός λειτουργός, αντικειμενικός, αμερόληπτος και ελεύθερος κατά την άσκηση των καθηκόντων του, που επικουρεί τον δικαστή στην αναζήτηση της αλήθειας και την ορθή απονομή της δικαιοσύνης. Είναι σύνηθες οι εισαγγελείς σε ειδεχθή εγκλήματα πολλές φορές να υιοθετούν ύφος αντίστοιχο με τη φρίκη του εγκλήματος, με αποτέλεσμα ο λόγος τους να είναι πολύ αιχμηρός και σκληρός και να ταυτίζεται με κάποιο από τα διάδικα μέρη. Επίσης από τη διαδικασία προέκυψε οτι δεν υπήρξε άρνηση στους κατηγορουμένους να απαντήσουν στο κατηγορητήριο ή στις αιτιάσεις της εισαγγελέως, αντιθέτως η εισαγγελέας έκανε μια εκτενέστατη αναφορά σε όλα τα στοιχεία της δικογραφίας και δόθηκε από το δικαστήριο ο  λόγος και απαραίτητος χρόνος για την υπεράσπιση των κατηγορουμένων να αντικρούσει την πρόταση της. Η αρχή της ισότητας των όπλων είναι αυτή που το ΕΔΔΑ λαμβάνει υπόψη και όχι το ύφος του εισαγγελέα.

• Η βία που ασκήθηκε στην Ελένη Τοπαλούδη είναι αδιανόητη για τους περισσότερους εξ ημών αλλά όπως φαίνεται δεν είναι η πρώτη φορά που οι δράστες προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες. Τα πρώτα θύματά τους ήταν τα ζώα. Η εγκληματική δράση τους τότε, έφερε το έγκλημα σήμερα; 

Η υπόθεση αυτή έφερε στην επιφάνεια και ένα ακόμα στοιχείο που θα πρέπει να μας προβληματίσει αυτό της βιαιότητας τους χαρακτήρα των δραστών ενός τέτοιου αποτρόπαιου εγκλήματος.  Διαβάσαμε στα κοινωνικά δίκτυα ότι ο ένας δράστης είχε θανατώσει το σκυλί του σε μικρή ηλικία και οι γονείς του βοήθησαν για την αρχειοθέτηση της υπόθεσης. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι η κακοποίηση και η θανάτωση ζώου θα έπρεπε να αποτελέσει προειδοποίηση για τους γονείς του ότι ήταν ικανός για χειρότερα εγκλήματα. Φαίνεται ότι τα ζώα είναι το πρώτο θύμα ενός βίαιου ανθρώπου και όταν οι γονείς αντιλήφθηκαν  ότι ο γιός τους είχε σοβαρή αντικοινωνική συμπεριφορά θα έπρεπε να αναθέσουν σε κάποιον ειδικό να αναλάβει δράση. Πλην όμως φαίνεται ότι οι γονείς πάντα κάλυπταν τον γιο τους και όπως ορθά ανέφερε η εισαγγελέας θα πρέπει να διερευνηθούν τυχόν ευθύνες και για το οικογενειακό περιβάλλον του δράστη που φαίνεται ότι τον προστάτευσε και στην υπόθαλψη του εγκλήματος της Ελένης Τοπαλούδη.