Μικροπράγματα
Οι κουλτούρες της Ευρώπης aka. τόσο κοντά τόσο μακριά
Aπό την Ε.
Η Ολλανδία είναι ωραία. Σαν καρτ-ποστάλ, θα λέγαμε παλιά. Very instagrammable, λέμε τώρα. Έχει ανεμόμυλους, έχει κανάλια, έχει μπόλικο νερό -γιατί είναι κυριολεκτικά κάτω από το νερό. Έχει τουλίπες, έχει μεγατόνους ελευθερίας, έχει κόσμο απ’όλο τον κόσμο. Γάλλοι Άγγλοι Γερμανοί, Αμερικανοί και πολλοί Ασιάτες συνωστίζονται στα μικρά τούβλινα σπιτάκια του Άμστερνταμ. Και των μεγαλύτερων ολλανδικών πόλεων. Που δεν είναι και τόσες πολλές, εδώ που τα λέμε. Μιλάμε για μια μικρούλα χώρα με πληθυσμό περίπου μιάμιση φορά τον ελληνικό. Πυκνοκατοικημένη βέβαια.
Η πιο πυκνοκατοικημένη χώρα της Ευρώπης. Κι αν είχε περισσότερο χώρο, θα μάζευε κι άλλους. Γιατί; Γιατί η στρατηγική τους το ζητάει και το μεθοδεύει. Γιατί είναι μια χώρα «του ανεπτυγμένου κόσμου». Γιατί ευημερεί, με στεγνούς οικονομικούς όρους. Γιατί συμπαθιέται εύκολα, με ημι-συναισθηματικούς όρους. Γιατί έχει μεγάλη έκθεση στον κόσμο. Γιατί στην Ολλανδία δε θα σε κρίνει κανείς και για τίποτα. Γιατί είναι «κουλ» -και άπιαστοι στο self-marketing, να τα λέμε κι αυτά. Γιατί αν τα βρει κανείς με τον αντικειμενικά δύσκολο καιρό, μπορεί να στήσει μια όμορφη ζωή εδώ. Κάτω από τη στάθμη της θάλασσας.
Υπάρχει όμως ένα παράδοξο που για τους περισσότερους από εμάς -τους μη Ολλανδούς που ζούμε στη χώρα του Βαν Γκογκ και της τουλίπας- αποτελεί έκπληξη. Μια άχαρη έκπληξη για την οποία δε μας προετοίμασε κανείς και τίποτα. Κι αυτό γιατί δεν είναι κάτι που συζητιέται εκτός Ολλανδίας. Ποιο πράγμα;
Ο σουρεαλισμός που χαρακτηρίζει το ιατρικό σύστημα της χώρας
Χωρίς καμιά διάθεση για απολυτότητα και γενικεύσεις -που εξ ορισμού σηκώνουνε μεγάλη κουβέντα σε κάθε κουβέντα- ας πούμε ότι υπάρχει μια πολύ ιδιαίτερη αντίληψη ως προς την ιατρική περίθαλψη σε αυτή τη χώρα. Ή μάλλον την ανεπάρκειά της. Με δυο λόγια, η Ολλανδία αποτελεί μια εξαίρεση στα ευρωπαϊκά ιατρικά δεδομένα.
Τι σημαίνει αυτό με πρακτικούς όρους; Το σύστημα υγείας είναι κατά έναν τρόπο μόνο δημόσιο. Και μόνο ιδιωτικό. Ταυτόχρονα. Που θα πει; Η ολλανδική κυβέρνηση κανονίζει τα της υγειονομικής περίθαλψης -όπως ακριβώς συμβαίνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Μια χαρά ως εδώ. Για να μετέχει κανείς του εθνικού συστήματος υγείας -το οποίο είναι υποχρεωτικό- απευθύνεται σε ιδιωτικές εταιρείες ασφάλισης υγείας. Αυτές εισπράττουν τις ασφαλιστικές εισφορές για λογαριασμό του κράτους. Ο κανονισμός λέει ότι καθένας και καθεμιά που εγγράφεται στα δημοτολόγια της χώρας οφείλει να γραφτεί επίσης σε ένα “γενικό ιατρείο”. Δηλαδή να έχει έναν προσωπικό γενικό παθολόγο (Huisarts). Αυτή είναι η πρώτη πόρτα που θα χτυπήσεις ως ασθενής ό,τι κι αν σου συμβεί.
Η σουρεαλιτέ ξεκινά εκεί που ο γενικός παθολόγος είναι συχνά και ο τελευταίος γιατρός που το σύστημα θα σου επιτρέψει να δεις.
Στην Ολλανδία δεν μπορείς να κλείσεις ραντεβού με κανέναν ειδικό γιατρό. Ποτέ. Ή τουλάχιστον ποτέ με δική σου πρωτοβουλία. Η λογική “έχω βγάλει έκζεμα, ας πάω να με δει ένας δερματολόγος” δεν υπάρχει. Έχεις βγάλει έκζεμα; Θα δεις υποχρεωτικά το γενικό παθολόγο σου. Αυτός θα κρίνει τι θα γίνει παρακάτω. Και πώς το κρίνει; Γκουγκλάρει ο επιστήμονας. Για οτιδήποτε σε απασχολεί. Για οποιοδήποτε σύμπτωμα, σωματική ενόχληση ή δυσλειτουργία τού αναφέρεις.
Δεν κάνω πλάκα, πας κάθεσαι και του/της λες, για παράδειγμα: «πονάει το γόνατό μου, δεν μπορώ να περπατήσω». Δε σε στέλνει σε ορθοπεδικό. Αλλά γκουγκλάρει. Μπροστά σου. Λες «έχω δυσκολία στην όραση, δε βλέπω στα δύο μέτρα». Τι τον θέλουμε τον οφθαλμίατρο; Γκουγκλάρει. Λες «ξύπνησα προχτές με πράσινα αυτιά, γιατρέ, τι κάνουμε τώρα;» Γκουγκλ ξαναμανά.
Οι γενικοί παθολόγοι λειτουργούν ως “κόφτες” -gate keepers τους λένε οι ασφαλιστικές, προς μεγάλη έκπληξη όλων μας. Λες και το κύριο μέλημά τους είναι να σε στείλουνε σπίτι σου για «ξεκούραση και παρασεταμόλ» αντί στον οποιονδήποτε ειδικό που σε μια άλλη χώρα θα πήγαινες κατευθείαν να σε δει.
Γιατί έτσι; Αφενός γιατί αυτό είναι το ολλανδικό σκεπτικό. Δεν πιστεύουν στο να πολυψάχνεσαι ιατρικά. «Άμα ψάχνεις, όλο και κάτι θα βρεις», λένε. Καλύτερα δηλαδή να μη δίνεις σημασία στα συμπτώματα παρά μόνο όταν φτάσουν στο σημείο να είναι τόσο έντονα που να σου δυσκολεύουν την καθημερινότητα. Σοκ νούμερο ένα. Γιατί έτσι και φτάσουν τα συμπτώματα στο ταβάνι είναι συνήθως λίγο αργά. Πρόκειται για διαφορετικές οπτικές. Οι Ολλανδοί είναι της άποψης “do normaal”, που σημαίνει φέρσου κανονικά, και είναι τρισμέγιστη αξία στην κουλτούρα τους. Ακόμα και στα ιατρικά. Ακόμα και στην πανδημία. Αυτοί δεν έχουνε παππού τον Ιπποκράτη, δηλαδή δε μεγαλώσανε ακούγοντας «κάλλιο προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν». Στην Ελλάδα -αλλά και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες- πιστεύουμε στην αξία της πρόληψης.
Μαζί με αυτό υπάρχει η ολλανδική ακλόνητη πίστη στις ελάχιστα παρεμβατικές, όσο γίνεται πιο «φυσικές» μεθόδους αντιμετώπισης -ακόμη κι όταν έχεις διαπιστωμένο ιατρικό πρόβλημα. Δηλαδή, έχεις έκζεμα; Βάλε βαζελίνη. Έχεις ραγίσει τον αστράγαλό σου; Κάνε φυσικοθεραπεία, όχι χειρουργείο. Έχεις δενξερωγωτί; Δώσε λίγες βδομάδες χρόνο μήπως περάσει από μόνο του. Κουλ.
Μην πανικοβάλλεσαι, μην ψάχνεσαι, μην το κάνεις θέμα. Βρίσκονται, κατά μία έννοια, στον αντίποδα του ελληνικού τρόπου σκέψης. Δεν αγαπάνε τις αντιβιώσεις, δεν πολυθέλουνε αγωγές, αποφεύγουνε τα χειρουργεία. Αυτό ισχύει για γιατρούς και ασθενείς εξίσου. Όλα αντιμετωπίζονται πρωτίστως «φυσικά». Αντιβιώσεις, φαρμακευτικές αγωγές και επεμβάσεις μπαίνουν στο παιχνίδι με τα χίλια ζόρια όταν έχουν εξαντληθεί οι «απλοί» τρόποι ίασης. Γιατί πόση παρακεταμόλη να πάρεις τελοσπάντων άμα έχεις σπάσει το πόδι σου; Αυτό ισχύει εξίσου και στον τρόπο που γεννιούνται, για παράδειγμα, τα μωρά στην Ολλανδία. Η συντριπτική πλειοψηφία των τοκετών γίνεται στο σπίτι με κεριά κι αρωματικά λάδια, όχι στο νοσοκομείο. Άλλο κεφάλαιο αυτό, ωστόσο ενδεικτικό του πόσο αγαπάνε το «κάντο φυσικά». Σοκ νούμερο δύο.
Ωστόσο ο τρίτος και πιθανά σημαντικότερος λόγος πίσω από την άρνηση των γενικών παθολόγων να σε παραπέμψουν στον ειδικό είναι οικονομικής φύσης. Το σύστημα είναι σε μεγάλο βαθμό χρηματοπροσηλωμένο. Σκοπός είναι να μην πολυδίνονται παραπεμπτικά, γιατί οι επισκέψεις/εξετάσεις/θεραπείες στους ειδικούς στοιχίζουν στα ασφαλιστικά ταμεία. Έτσι παρακεταμόλη και ξεκούραση γιατρεύουν τα πάντα, από κατάγματα μέχρι διάσειση κι από γυναικολογικά θέματα μέχρι εγκεφαλικά. Ποιος χρειάζεται τους ειδικούς από την ώρα που μπορείς να γκουγκλάρεις το σύμπτώμά σου;
Έτσι, ενώ στις υπόλοιπες κουλτούρες υγείας η κοινή λογικη είναι Α, στην Ολλανδία έχουμε κυρίως Β.
Α. Υπόλοιπη Ευρώπη: σταμάτα να γκουγκλάρεις-σερφάρεις-φρικάρεις όταν κάτι δεν πάει καλά με το σώμα σου, απλά κλείσε ένα ραντεβού για εξέταση κι εμπιστέψου τον ειδικό.
Β. Ολλανδία/γενικός παθολόγος: πείτε μου, τι πιστεύετε ότι έχετε; Αυτο-διαγνωστείτε, και στην ανάγκη ανοίξτε και κάνα γκουγκλ. Και -ασχέτως του τι τελοσπάντων έχετε- πάρτε λίγη παρακεταμόλη και ξεκουραστείτε.
Παρακεταμόλη και ξεκούραση συστήσανε σε φίλο μας που έπεσε από το ποδήλατο και χτύπησε το κεφάλι του. Σε άλλα μέρη του κόσμου θα του κάνανε αξονική, εδώ μπα. Παρακεταμόλη και ξεκούραση δώσανε και σε μένα όταν έφτασα στα επείγοντα με μια μπλαβιά, ραγισμένη μύτη και ασορτί καρούμπαλο στο κεφάλι. Παρακεταμόλη και ξεκούραση για τα πάντα. Δε χρειάζεται συνταγογράφηση, δε στοιχίζει, συχνά δε δίνει και καμιά λύση βέβαια.
Έχει τα καλά του το “κάντο φυσικά”, έχει όμως κι έναν βαθμό επικινδυνότητας. [Πόσους καρκίνους δεν θα πρόλαβαν απ’ την αρχή…!] Και σίγουρα είναι ανοικείο ως λογική σε όσους από εμάς μεγαλώσαμε με Ελληνίδες, Ιταλίδες, Ισπανίδες μαμάδες. Αλλά και Μαροκινές και Αμερικάνες.
Μόνο στην Ολλανδία υπάρχει αυτή η τόση χαλαρότητα στα ιατρικά ζητήματα. Είναι επιλογή; Είναι φορεμένη νοοτροπία; Είναι κάτι άλλο; Ψάχνουμε την απάντηση.
Γι’αυτό και όσοι ζούμε στη χώρα της τουλίπας, του Βαν Γκογκ και της παρακεταμόλης κανονίζουμε μια στο τόσο ένα ταξίδι για ιατρικό τουρισμό. Δηλαδή να μας βλέπει και κανένας γιατρός πού και πού, γιατί καλό χρυσό το παρασεταμόλ, αλλά να μην απαξιώνουμε και την υπόλοιπη ιατρική επιστήμη.
***
*Αν είστε κι εσείς Ξενιτεμένοι και θέλετε να μιλήσετε για τα καλά ή τα στραβά που ζείτε στο μέρος που ζείτε τώρα, στείλτε μας τα κείμενά σας >> mikropragmata@lifo.gr
Καλησπερα, Ειρηνη απο Ολλανδια εδω! Συμφωνω με ολα τα παραπανω μεχρι τελείας!!! Είναι έτσι ακριβώς, ίσως και λίγο χειρότερα.. Ας πούμε, τα φαρμακεία δουλεύουν 08:00-17:00, τα φάρμακα μόνο με συνταγή και συνήθως την επόμενη μέρα είναι έτοιμα. Αλλά…… Αν όντως διαπιστώσουν (συμφωνήσουν καλύτερα) πως υπάρχει πρόβλημα, ξεχνάς τα πάντα και δεν ασχολείσαι με τίποτα! Από το πότε θα γίνει η επέμβαση/εξέταση/ραντεβού μέχρι ποιος γιατρός θα σε δει και από που θα πάρεις τα φάρμακα. Χρειάστηκε να κάνω μια επέμβαση, και κανονíστηκαν όλα με email, τηλέφωνο και sms. Επιλέγεις νοσοκομείο και τέλος. Δεν είδα ποτέ από κοντά το πρόσωπο του χειρουργού… Διαβάστε περισσότερα »
Τα ίδια και στην Αγγλία! Ακριβώς έτσι είναι το δημόσιο σύστημα υγείας! Κάνουν μια cost-benefit analysis και στις περισσότερες περιπτώσεις, αν δεν πεθαίνειςδηλαδή, είναι πιο οικονομικό να γίνεις καλά μόνος σου! Για αυτό τον λόγο είναι καλό να έχεις ιδιωτική ασφάλεια, για να προλάβεις καρκίνους. Από την άλλη, σε ένα πράγμα το εμπιστεύομαι αυτό το σύστημα: ποτέ δεν θα μου πουν να κάνω κάτι που δεν χρειάζομαι 100%. Δεν υπάρχει περίπτωση να μου δώσουν ούτε επιπλέον βιταμίνες. Επίσης αν κάποιος δεν εμπιστεύεται τους ψυχολόγους, μπορεί να αρχίσει με τους ψυχολόγους του δημοσίου της Αγγλίας -αν δεν έχεις τίποτα σοβαρό, θα… Διαβάστε περισσότερα »
Περίεργο σε σχέση με τι; Μήπως το ελληνικό είναι περίεργο σε σχέση με ό,τι γίνεται στις χώρες που πάμε μετανάστες; Στον Καναδά πχ δεν υπάρχει ιδιώτης γιατρός. Αν θες να κάνεις μαγνητική νωρίτερα από το τρίμηνο ή πεντάμηνο που σου βγάζει το δημόσιο σύστημα υγείας πας στις ΗΠΑ και την πληρώνεις. Αν θέλει μια γυναίκα να γεννήσει ή θα γεννήσει με την μαία ΤΗΣ ή -αν επιθυμεί γιατρό και όχι μαία- θα αρκεστεί στον γιατρό που θα τύχει να έχει βάρδια εκείνη την μέρα και ώρα στο αρμόδιο (δημόσιο) νοσοκομείο. Και σε 12 ώρες πάει σπίτι της. Δεν έχει διανυκτέρευση.… Διαβάστε περισσότερα »
Δεν θα συμφωνήσω σε αρκετά σημεία. Ας ξεκινήσουμε απο το γεγονός οτι ο γενικός παθολόγος δεν “γκουγκλαρει” για να δει τι συμβαίνει, αλλά έχει τις απαραίτητες γνώσεις για να κάνει ένα αρχικό “ξεκαθαρισμα”, δηλαδη αν ένας ασθενής χρηζει όντως ιατροφαρμακευτικης περίθαλψης ή όχι. Φυσικά υπάρχουν και “κακοί γιατροί” οπως σε ολες τις ειδικότητες και τα επαγγέλματα αλλα αυτο ειναι εξαιρεση. Και γιατί ο γενικός ιατρός είναι τοσο σημαντικός? Πρωτον, στα επείγοντα πηγαίνουν τα πραγματικά επείγοντα περιστατικά. Στην Ελλαδα η αναμονη ειναι τεράστια και οι γιατροί εξαντλημενοι επειδή απο τους 100 ασθενείς οι 30 θα είναι όντως οι επείγοντα περιστατικά. Δευτερον… Διαβάστε περισσότερα »
Dr. Outdoors, ζω κι εγώ στην Ολλανδία. Έχω επίσης ζήσει στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία. Επιτρέψτε μου να καταθέσω την προσωπική μου εμπειρία ότι όχι, δεν πρόκειται «για ένα σύστημα που τηρείται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες». Σε καμιά από τις παραπάνω χώρες δεν είναι τόσο εξαντλητικά δύσκολο να δεις τον ειδικό. Σε καμιά από τις παραπάνω χώρες δε χρειάζεται να δώσεις μάχη για να πείσεις ότι πονάς όταν πονάς, φοβάσαι όταν φοβάσαι, νοσείς όταν νοσείς. Ο ορισμός του τεχνοκρατισμού είναι να παρουσιάζουν μια κατάσταση άψογη τα νούμερα και οι στατιστικές, ενώ οι άνθρωποι πίσω τους αγωνιούν, υποφέρουν και το… Διαβάστε περισσότερα »
Καλησπέρα σε όλους από την Ολλανδία. Ζούμε στη Χάγη από το 2015 με την κοπέλα μου. Είμαστε χαρούμενοι εδώ, έχουμε φτιάξει τη ζωή μας. Πουθενά δεν υπάρχουν μόνο καλά ή μόνο κακά. Το ολλανδικό σύστημα υγείας, όπως και ο καιρός, σίγουρα δεν είναι στα ατού αυτής εδώ της χώρας. Μπάζουνε και τα δύο. Λόγω της δουλειάς μου σε μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία συναναστρέφομαι επαγγελματίες υγείας. Είναι κοινό μυστικό ότι, αν ο οποιοσδήποτε γενικός παθολόγος δώσει παραπάνω από έναν συγκεκριμένο αριθμό παραπεμπτικών στους ασθενείς του στη διάρκεια του μήνα, θα του χτυπήσει καμπανάκι η ασφαλιστική στο τέλος του μήνα. Δηλαδή “ωπ, τι… Διαβάστε περισσότερα »
Από αυτό το καλογραμμένο άρθρο συγκρατώ τα εξής:
“[Ο] τρίτος και πιθανά σημαντικότερος λόγος πίσω από την άρνηση των γενικών παθολόγων να σε παραπέμψουν στον ειδικό είναι οικονομικής φύσης. Το σύστημα είναι σε μεγάλο βαθμό χρηματοπροσηλωμένο. Σκοπός είναι να μην πολυδίνονται παραπεμπτικά, γιατί οι επισκέψεις/εξετάσεις/θεραπείες στους ειδικούς στοιχίζουν στα ασφαλιστικά ταμεία”.