Δήμητρα Σαμσάκη
Ιστορίες ειπωμένες πάνω σε ανήσυχες μεμβράνες, ζωές ολόκληρες, στριμωγμένες μέσα σε πεντάγραμμα και μικρόφωνα, καλλιτέχνες που δεν χωρούν σε σκηνές και αναμνήσεις που ασφυκτιούν μέσα σε πανιά και φιλμς. Το In Edit Greece Festival, έρχεται για έκτη συνεχόμενη χρονιά να δώσει χώρο και υπόσταση σε όλα εκείνα που μείνανε σε σημειωματάρια, ατζέντες και ξεπεταμένες ιστορίες πίσω από τα φώτα και τα σανίδια, επισημαίνοντας με αφοπλιστική ειλικρίνεια το έργο και τον βίο εκείνων των ανθρώπων που φώναξαν όσα πολλοί δεν τόλμησαν, τραγούδησαν όσα πολλοί δεν άντεξαν και εξέφρασαν όσα πολλοί δεν κατάφεραν. Ανθρώπων που υπέγραψαν με την μουσική τους, την αδιαμφισβήτητη σημαντικότητα τους και δημιούργησαν έναν κόσμο που να τους χωράει όλους.
Μια συνάντηση με το διοργανωτή του In Edit Greece Festival
In Edit X Μικροπράγματα
(Bιντεο: Ειρήνη Δασκάλου / Τραγούδι: Travelling Day- Edith Bad)
(Bίντεο: Ειρήνη Δασκάλου / Τραγούδι: Travelling Day- Edith Bad)
Όσο συζητάμε με τον Κωνσταντίνο Κουλουζάκη, διοργανωτή του In Edit Greece Festival, τόσο για τα φεστιβαλικά δεδομένα όσο και για το νέο βήμα προς την Αποθήκη Δ’ στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, εκείνος μας υπόσχεται ότι «πουθενά δεν θα δούμε τόση μουσική».
-To In Edit σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Ποια τα κοινά σημεία ανάμεσα στις δύο πόλεις και ποιες οι διαφορές τους; Τι κάνει το φεστιβάλ να χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης από χώρα σε χώρα και από πόλη σε πόλη;
Το In Edit δεν αντιμετωπίζει τις δύο ελληνικές πόλεις σαν μια διοργάνωση αλλά βρίσκονται στην ετήσια παγκόσμια ατζέντα. Να σου πω την αλήθεια και εμείς προσπαθούμε ακόμα και σήμερα να καταλήξουμε στο διάστημα που πρέπει να αφήνουμε ανάμεσα στις ίδιες διοργανώσεις, κάτι που αφορά και το πρόγραμμα. Κάθε χρόνο θέλουμε να προσφέρουμε αν είναι δυνατόν νέες ταινίες, σε πρώτη προβολή και μαζί με όσες παλαιότερες προστίθενται να συμπληρώνεται ένα δυνατό πρόγραμμα. Μια μεγάλη διαφορά τους είναι ότι στην Θεσσαλονίκη, λόγω του φεστιβάλ κινηματογράφου, πολύ πιο γρήγορα αποτέλεσε σημείο αναφοράς στους θεατές. Από την άλλη το κοινό της Αθήνας είναι πολύ μεγαλύτερο και αποτελεί μια πρόκληση το γεγονός του να πείσεις το κοινό να διαλέξει εσένα, ανάμεσα στα τόσα που προσφέρει η πόλη.
Η πόλη, η χώρα, η γλώσσα ενός τόπου, αλλά και η περίοδος που γίνεται, σίγουρα επηρεάζει την κάθε διοργάνωση, δεδομένου ότι αναζητούμε τα ντοκιμαντέρ στα μεγάλα φεστιβάλ του κόσμου όπως αυτά του Βερολίνου, του Σάντανς, των Καννών κτλ. Ωστόσο, αυτό που μας ώθησε από την πρώτη στιγμή στην υλοποίηση του φεστιβάλ και στις δύο πόλεις, αφορά την πραγματοποίησή του από την αρχή. Ήμασταν παρόντες στο κεντρικό φεστιβάλ της Βαρκελώνης πριν χρόνια και νιώσαμε ότι ένα τέτοιο project αξίζει να γίνεται στην Ελλάδα. Αρχίσαμε από τη Θεσσαλονίκη γιατί εκεί είχαμε προηγούμενες επαγγελματικές εμπειρίες αλλά και ανθρώπους που μας ήξεραν, πίστεψαν και στήριξαν την προσπάθειά μας. Η Θεσσαλονίκη αγαπά τον κινηματογράφο και στηρίζει ανάλογα και το project φυσικά, αν και μετά από πολύ κριτική. Οπότε αρχικά εδώ θέλαμε «να μετρήσουμε το μπόι μας».
Η αγάπη για τη μουσική ωστόσο και η ευχαρίστηση που δημιουργεί αυτή η ειλικρινής επαφή με αυτό που συμβαίνει «πίσω από τη σκηνή» δεν μπορεί να χωριστεί σε πόλεις. Όλη αυτή η συνάντηση του κοινού είναι ένα από τα ζητούμενα του φεστιβάλ. Υπήρχαν και σε άλλα φεστιβάλ ή κινηματογράφους μεμονωμένες προβολές, αλλά σε τέτοιο μέγεθος και ποικιλομορφία δεν υπάρχει ανάλογο θεματικό φεστιβάλ.
Τα 4 επίπεδα της ύπαρξης | The 4 levels of existence – a doc film by Iliana Danezi
Το 1974, οι νεαροί φίλοι από το Ίλιον της Δυτικής Αττικής σχηματίζουν το γκρουπ τους, γράφουν μουσική, παίζουν σε αυτοσχέδια προβάδικα, ηχογραφούν τα τραγούδια του ενός και μοναδικού τους δίσκου και κάνουν πράξη την δική τους μουσική “επανάσταση”. Αργότερα η “επανάσταση” έδωσε τη θέση της στα χρόνια της κανονικότητας και στις υποχρεώσεις της ενήλικης ζωής τους.
-Από τι εξαρτάται η επιλογή ταινιών προς προβολή σε κάθε φεστιβάλ ανά τον κόσμο;
Υπάρχει μια κριτική επιτροπή που έχει παγκόσμιο χαρακτήρα και από εκεί κάθε καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ σε συντονισμό με την τοπική ομάδα ανάλογα με την παραγωγή κάθε χρόνου καταλήγει στο πρόγραμμα.
-Πώς ανταποκρίθηκε το ελληνικό κοινό σε ένα φεστιβάλ επικεντρωμένο καθ΄ αυτό στην μουσική βιομηχανία και πώς συνεχίζει να ανταποκρίνεται;
Η ανταπόκριση είναι πραγματικά εξαιρετική και φαίνεται τόσο από την αύξηση των θεατών όσο και από την αύξηση των απαιτήσεων. Αν παρακολουθήσετε την πορεία του φεστιβάλ από μόνη της δείχνει το παραπάνω. Πλέον δεν χωράμε στο Ολύμπιον και πέρα από την αίθουσα του Παύλου Ζάννα, πιάνουμε και λιμάνι στην αποθήκη Δ.
-Ποια η ανάγκη έλευσης και ανεξαρτησίας ενός φεστιβάλ με τόση συγκεκριμένη θεματολογία, όντας σε μια πόλη, όπως η Θεσσαλονίκη, με τέτοια δυναμική κινηματογραφικών φεστιβάλ;
Δεν είναι ακριβώς θέμα ανεξαρτησίας, ωστόσο να τονίσω ότι είναι πολύ διαφορετικό ένα φεστιβάλ ιδιωτικό που σε μικρό ποσοστό μπορεί να βοηθηθεί από κάποιους δημόσιους φορείς και πολύ διαφορετικό ένα δημόσιο φεστιβάλ όπως αυτό του κινηματογράφου. Η βιωσιμότητα είναι για εμάς ένα ζητούμενο, με στόχο πάντα να μην υποβιβάζεται η καλλιτεχνική δυναμική και πρόταση.
-«Δεν θα δεις πουθενά τόση μουσική»… Η δέσμευσή σας θεωρείται ότι υλοποιείται χρόνο με τον χρόνο και ανταποκρίνεται στις υποσχέσεις που έχετε θέσει στο κοινό σας;
Είναι από τα μότο που μας άρεσαν πολύ και που ευτυχώς μέχρι και σήμερα τηρούμε απόλυτα. Γενικά με μικρά και σταθερά βήματα προσπαθούμε να μεγαλώσουμε μαζί με το κοινό μας. Λίγο λίγο, ταινία ταινία. Από την πρώτη προβολή, φθάσαμε να κάνουμε party, ζωντανές συναυλίες με τους πρωταγωνιστές των φιλμς, είχαμε καλεσμένους. Όλα αυτά τα κάναμε, βήμα βήμα κάθε φορά.
-Η ισχύς της βιομηχανίας της μουσικής και του κινηματογράφου είναι αυτή που στήνει φεστιβάλ αφιερωμένα στις συγκεκριμένες τέχνες; Υπάρχει κάτι άλλο πίσω από την βιομηχανοποίηση και την εμπορευματοποίηση της τέχνης που χαίρουν τελικά της ενασχόλησης των διοργανώσεων με αυτήν;
Υπάρχει κοινό που ασχολείται και με διαφορετικά φεστιβάλ, πέρα των συγκεκριμένων που αναφέρεις, τα οποία είναι εξαιρετικά σημαντικά. Είναι προφανές ότι η μουσική και ο κινηματογράφος είναι από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πολιτιστικής βιομηχανίας και αυτό πέρα από τη δύναμή τους έχει να κάνει με την εξοικείωση που μπορεί να έχει το κοινό.
Αυτή τη συνάντηση προτείνει το In Edit, μουσική και κινηματογράφος με την πιο ειλικρινή του μορφή αυτή του ντοκιμαντέρ. Η δημιουργία ενός φεστιβάλ γύρω από αυτά δεν οδηγεί στη εμπορευματοποίηση της τέχνης, τουλάχιστον όπως το θέτετε. Δεν μπορούμε να τοποθετούμαστε αρνητικά σε μια σειρά από θέματα που είναι κοινώς αποδεκτά. Το να υπάρχει ένας εμπορικός καλλιτέχνης όπως ο Nick Cave δεν σημαίνει ότι είναι λάθος να κάνει μια συναυλία ή να βγει ένα φιλμ και γιατί όχι και να υπάρχει κέρδος από αυτό.
-Ήταν ευνοϊκές οι συνθήκες για την επιτυχία αυτή;
Καθόλου ευνοϊκές δεν ήταν οι συνθήκες. Είναι άλλος ο δημόσιος χαρακτήρας του πολιτισμού και το μοντέλο που τυπικά ακολουθεί, για παράδειγμα η Ελλάδα, που μέσω ενός δημόσιου φεστιβάλ ή παροχών προσπαθεί να ενισχύσει την καλλιτεχνική παραγωγή ή από την άλλη πλευρά να δώσει στο κοινό τη δυνατότητα χωρίς κόστος ή με μικρότερο από ότι πρέπει, να απολαμβάνει πολιτιστικά γεγονότα που αλλιώς δεν θα μπορούσε να ακολουθήσει. Αυτό στις πολιτιστικές σπουδές ονομάζεται Γαλλικό μοντέλο διαχείρισης του πολιτισμού και είναι αυτό που ακολουθεί και η Ελλάδα. Ίσως δεν έχετε πραγματική εικόνα, αλλά σχεδόν καμία παράσταση των παραπάνω φεστιβάλ ή του ίδιους του φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ δεν βγαίνει με θετικό οικονομικό πρόσημο! Το θέμα είναι ότι έχουν πολύ ουσιαστικούς λόγους που πρέπει να γίνονται και να χρηματοδοτούνται. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνει και να ενισχυθεί.
Από την άλλη, δεν μπορούμε να μιλάμε επίσης για κάτι δοκιμασμένο και safe, δεδομένου ότι οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες όπως το In Edit, το Reworks, το Streetmode, το Eject και αναφέρομαι μόνο στα ελληνικά φεστιβάλ, παρότι έχουν «δοκιμασμένο υλικό» όπως λέτε, επιβιώνουν πολύ δύσκολα ή δεν επιβιώνουν μεμονωμένα. Τέλος το πρόγραμμα του φεστιβάλ περιέχει πολλά μουσικά ντοκιμαντέρ ή άλλα που έχουν έντονο κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα που σίγουρα δεν μπορείς να τα χαρακτηρίσεις εμπορικά.
John Lennon & Yoko Ono – Above Us Only Sky (excerpt)
USA Premier March 11 on A&E “This feature-length documentary about the making of Lennon’s album Imagine, featuring unseen footage from John and Yoko’s Berkshire home where much of it was recorded, is as close as you’re going to get. There’s testimony from musicians who played on the album, plus interviews with Yoko, and John’s eldest son Julian Lennon.
-Τι επιδιώκει να προσφέρει στο κοινό πέρα από την εξιστόρηση πολυτάραχων βίων και την πραγματική γνωριμία ανθρώπων που στιγμάτισαν τον παγκόσμιο μουσικό χάρτη με το έργο και την ζωή τους;
Ένα φεστιβάλ πέρα από κάθε άλλη πρόθεση, έχει ως ρόλο να κάνει το κοινό να περάσει καλά. Και ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από την λέξη festivo που σημαίνει γιορτή. Το In Edit αποτελεί ένα μέσο για το κοινό να δει με ειλικρίνεια τους μουσικούς του ήρωες, να εκπαιδευτεί, να διασκεδάσει, ακόμα και να τους απομυθοποιήσει. Το In Edit θέτει στα χέρια ή καλύτερα στα μάτια των θεατών τα φιλμς και εκείνοι θα βρουν αυτό που έχουν ανάγκη ή αυτό που τους βγαίνει.
-Ο Cristian Pascual, διευθυντής του In-Edit Barcelona είχε δηλώσει «Εάν μπορείς να διαβάζεις πίσω από τις λέξεις, μπορείς και να μάθεις πολλά από αυτές τις ιστορίες». Τι κρύβεται τελικά (για σένα) πίσω από τις λέξεις, είτε αυτές εκφράζονται από ιστορίες πάνω σε πανιά, είτε από lyrics επάνω σε stages;
Προσωπικά δεν θυμάμαι τον εαυτό μου χωρίς μουσική, ή καλύτερα δεν θυμάμαι τις στιγμές μου χωρίς ένα μικρό soundrack από πίσω. Φίλοι, ταξίδια, δουλειά , σχέσεις, απώλειες, όλα έχουν μουσική.
-Μιλώντας για το ελληνικό In edit, υπάρχει ευχέρεια προσωπικών διοργανωτικών πρωτοβουλιών ή οφείλει να υπόκεινται σε κοινή παγκόσμια γραμμή;
Το In Edit Greece, έχει την απόλυτη ανεξαρτησία στο πώς παρουσιάζεται στην χώρα. Το ίδιο ισχύει σε όλα τα φεστιβάλ από το Άμστερνταμ μέχρι το Μπουένος ‘Άιρες. Από εκεί πέρα, προωθούμε τη δημιουργία Ελληνικού διαγωνιστικού από του χρόνου κάτι που μας κάνει πολύ χαρούμενους. Θέλουμε αν μπορούμε και εμείς με τον τρόπο μας να στηρίξουμε τις ελληνικές παράγωγές.
-Τι δράσεις αναμένονται να φιλοξενηθούν φέτος στα πλαίσια του In Edit Θεσσαλονίκης;
Πέρα από τις ταινίες, θα έχουμε live, Q & A με σκηνοθέτες, dj sets και όπως ανέφερα, φέτος προσθέτουμε ένα ακόμα venue.
-Πώς θα μπορούσαμε να δούμε το φεστιβάλ στο μέλλον; Υπάρχει ενδεχόμενο διεύρυνσης του εύρους δράσεων και projects του;
Το φεστιβάλ προσπαθεί κάθε χρόνο να κάνει προτάσεις μέσα και έξω από την αίθουσα. Τόσο στο κανονικό του πρόγραμμα όσο και με pop up λογική. Πρόθεσή μας είναι κομμάτι του προγράμματος να ταξιδέψει στην περιφέρεια.
A Dog Called Money (Trailer @ CPH:DOX 2019)
Uploaded by CPH:DOX on 2019-02-20.
Η ενδεχόμενη ένταξη και άλλων είδους δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν σε αυτό, απειλούν την απώλεια ταυτότητας ενός φεστιβάλ με επίκεντρο την προβολή κινηματογραφήσεων;
Ό,τι σε συμπληρώνει δεν σε απειλεί. Αν αλλάξεις θα αλλάξεις γιατί έπρεπε.
– «Μουσική και σινεμά συναντιούνται στην πιο ειλικρινή τους μορφή»… προσφέρει η τέχνη του ντοκιμαντέρ το άβατο στην ειλικρίνεια μεταξύ δύο άλλων μορφών τέχνης και κατ’ επέκταση και στην ειλικρίνειά τους σε σχέση με το κοινό; Τι άλλο θα μπορούσε να προσφέρει την ειλικρίνεια αυτή (εκτός από το ντοκιμαντέρ);
Το ντοκιμαντέρ, και όχι μόνο το μουσικό, στοχεύει στην αλήθεια και κρίνεται από αυτήν.. Ακριβώς με αυτή την έννοια και με τίποτα παραπάνω.
-Τι εύχεσαι για το φετινό In Edit;
Εύχομαι το βήμα της Αποθήκης Δ’ να έχει ανταπόκριση στο κοινό. Να στηρίξουμε το Ελληνικό τμήμα και τέλος ο καθένας να βρει μια μικρή στιγμή, μια μικρή απάντηση στην σκοτεινή αίθουσα, που να τον κάνει έστω για λίγο πιο ευτυχισμένο.
*Οι ταινίες που θα παιχτούν φέτος και το ημερήσιο πρόγραμμα είναι εδώ.
