Μικροπράγματα
Γράφει ο Χρίστος Χ. Λιάπης MD, MSc, PhD, Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών
Το ζήτημα της σωματικής και ψυχικής υγείας των πολιτικών ηγετών και της επ’ αυτών θεμελιούμενης φυσικής καταλληλότητάς τους για την άσκηση εξουσίας, έχει προ πολλού απασχολήσει τη διεθνή βιβλιογραφία, με βιβλία και επιστημονικά άρθρα που ξεπερνούν τις λογοτεχνικές κατασκευές και τις δημοσιογραφικές εξιστορήσεις, όπως αυτές που πυροδότησαν τα αλλεπάλληλα επεισόδια τρόμου που εκδήλωσε δημόσια η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, τον τελευταίο καιρό.
Με τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, Ψυχίατρο Ντέιβιντ Όουεν, είμαστε συν-συγγραφείς, μαζί και με τον Καθηγητή μου στο Πανεπιστήμιο του Tufts, Νασίρ Γκέμι, σε ένα κεφάλαιο με τίτλο “Η Ψυχοπαθολογία της Εξουσίας”, στο βιβλίο των Αγγλικών Εκδόσεων Palgrave Macmillan, “Η Τοξίκωση της Εξουσίας”. Πέρα, όμως από την επίδραση που έχει η εξουσία στην ψυχική και σωματική υγεία εκείνων που την ασκούν, υπάρχει αμφίδρομη ανάγνωση της εξίσωσης μεταξύ ψυχικής και σωματικής υγείας και (πολιτικής) εξουσίας. Το ζήτημα αυτό πραγματεύεται ο Λόρδος Όουεν στο βιβλίο του “Ασθενείς Ηγέτες στην Εξουσία” (που κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις “Καστανιώτη”, ενώ πρωτοδημοσιεύθηκε στα Αγγλικά υπό τον τίτλο “In Sickness and in Power”, από τις εκδόσεις Metney Publishing Ltd).
Όπως αναφέρει, χαρακτηριστικά, ο Λόρδος Όουεν, “αυτό που πρέπει να μας απασχολεί δεν είναι οι παθήσεις μεμονωμένων αρχηγών, αλλά η νόσος που πλήττει εν γένει το πολιτικό σύστημα… οι κακές αποφάσεις και η ανικανότητα διαβρώνουν την ίδια την ουσία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, που είναι η ικανότητα και η θέληση του ηγέτη να ηγηθεί”. Ο ακαδημαϊκός, καθηγητής της Ιατρικής, και διατελέσας Υπουργός Υγείας, Νικόλαος Κ. Λούρος, αναφέρει, επίσης, στο βιβλίο του “Η υγεία του Τσώρτσιλ” πως: “Δεν χρειάζονται πολλά επιχειρήματα για να αποδειχθεί η σημασία της παρεκτροπής από τη σωματική ή πνευματική υγεία, επάνω σε σημαντικές αποφάσεις ή πράξεις του ανθρώπου…Σοβαρότερες για την τύχη των λαών είναι οι αποφάσεις του ηγέτη -και του δημιουργικότερου ακόμη- όταν συμβεί να παρθούν σε στιγμές που επηρεάζονται από την σωματική ή την ψυχική του κατάσταση.”
Η περίπτωση της Μέρκελ
Μπορεί το 59% των Γερμανών ψηφοφόρων να θεωρούν πως είναι προσωπική υπόθεση της κας Μέρκελ η όποια ασθένεια μπορεί να κρύβεται πίσω από τα επεισόδια τρόμου που συνόδευσαν αρκετές από τις πρόσφατες δημόσιες εμφανίσεις της, όμως η σχέση ανάμεσα στην υγεία και τη διαδικασία λήψεως μιας απόφασης παύει να ανήκει στη σφαίρα της ιδιωτικότητας όταν η απόφαση αυτή μπορεί να επηρεάσει τη συλλογική τύχη των πολιτών, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ψυχικώς ή σωματικώς ασθενούντων πολιτικών ηγετών που οι αποφάσεις τους καθορίζουν τη μοίρα των λαών τους και την έκβαση των παγκόσμιων εξελίξεων.
Και για να μη δημιουργηθούν παρεξηγήσεις περί τήρησης της δεοντολογίας ή περί προσβολής της (στην προκείμενη περίπτωση κατά κυριολεξίαν) «πολιτικής» ορθότητας ή της ανθρωπιστικής ευαισθησίας, υπογραμμίζουμε, πάλι από το ίδιο βιβλίο του Ντέιβιντ Όουεν πως «Καμία πάθηση δεν πρέπει να θεωρείται αυτομάτως κατακριτέα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ασθένεια αλλάζει τον χαρακτήρα του ανθρώπου, αλλά μερικές φορές η αλλαγή αυτή γίνεται προς το καλύτερο. Ο Φράνκλιν Ρούσβελτ έγινε αυτός που ήταν χάρη στην πιλυομυελίτιδα. Η περίπτωση του Κένεντι που έπασχε από τη νόσο του Άντισον, δείχνει ότι καμία πάθηση δεν είναι απαγορευτική για τα ανώτερα αξιώματα».
Δυνητικώς (και διαφοροδιαγνωστικώς) μιλώντας, τα επεισόδια τρόμου που εκδηλώνει η κα Μέρκελ θα μπορούσαν να οφείλονται σε μια σειρά παθήσεων, όπως:
1. Υπερθυρεοειδισμός,
2. Αρρύθμιστος Σακχαρώδης Διαβήτης,
3. Ιδιοπαθής Τρόμος,
4. κάποια λοίμωξη,
5. κάποια φαρμακευτική παρενέργεια
6. ψυχογενής αιτιολογία
ή
7. Η νόσος του Πάρκινσον (κατά τη γνώμη μου, κάποιο από τα Παρκινσονικά Σύνδρομα, τα λεγόμενα Parkinson Plus, θα αποτελούσε την πιθανότερη διαγνωστική εκδοχή, με την Προϊούσα Υπερπυρηνική Παράλυση να αποτελεί το επικρατέστερο διαφοροδιαγνωστικό ενδεχόμενο, αλλά -δεδομένης και της ιδιαίτερης προσωπικής ευαισθησίας που έχω απέναντι σε κάθε Παρκινσονικό ασθενή, λόγω του πατέρα μου, θα προτιμούσα να αντισταθώ στον πειρασμό της εξ αποστάσεως διάγνωσης).
Τα διαγνωστικά σενάρια περί αφυδάτωσης, μάλλον δεν στέκουν, ταιριάζοντας, μόνον μεταφορικά, με τη θεσμική αφυδάτωση αλληλεγγύης των Ευρωπαϊκών Οργάνων διοίκησης και με το ευρύτερα διαταραγμένο ισοζύγιο ισχύος μεταξύ Βορρά και Νότου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά με τις εικαζόμενες διαταραχές του ισοζυγίου ηλεκτρολυτών της Γερμανίδος Καγκελαρίου.
Όπως φαίνεται, οι ασθένειες δεν κάνουν διακρίσεις, μεταξύ απλών ανθρώπων και αρχηγών κρατών, η μεταξύ δημοκρατικώς εκλεγμένων πολιτών και δικτατόρων. Από Σακχαρώδη Διαβήτη και από τη νόσο του Πάρκινσον έπασχε –για παράδειγμα- και ο Δικτάτορας της Ισπανίας Φράνκο. Ο Λόρδος Όουεν αναφέρεται στην τακτική, ανεξάρτητη ιατρική αξιολόγηση, ως την καλύτερη δικλείδα ασφαλείας που διαθέτουμε, μαζί με την ειλικρινή στάση των ασθενών αρχηγών κρατών, συμπληρώνοντας πως «θα βοηθούσε επίσης εάν οι Ιατρικοί Σύλλογοι, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο καθιέρωναν έναν κώδικα δεοντολογίας για τα ιατρικά ανακοινωθέντα δημοσίων προσώπων», προτείνοντας και τη θέσπιση νόμων από τα δημοκρατικά καθεστώτα, οι οποίοι να προβλέπουν την ετήσια και υποχρεωτική ιατρική αξιολόγηση των κυβερνώντων τους.
Όταν, τον Ιούλιο του 2015, λίγο πριν το αναίτιο και παρ´ ολίγον καταστροφικό Δημοψήφισμα του ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ, είχα αποδώσει στον τότε Υπουργό Οικονομικών και νυν Αρχηγό του ΜεΡΑ25, Γιάν(ν)η Βαρουφάκη, το -επίσης προταθέν στη διεθνή βιβλιογραφία, από τον Λόρδο Όουεν- «Σύνδρομο της Ύβρεως», μαζί με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας, δεν διεγίγνωσκα από απόσταση έναν πολιτικό, απλώς είχα στο μυαλό μου αυτό που είπε ο Αμερικανός δημοσιογράφος Γουόλτερ Λίπμαν, πως «η νέκρωση του πολιτεύματος είναι η νόσος των δημοκρατικών κρατών».
