Μικροπράγματα
Γράφει ο Γιάννης Νικολόπουλος
Μαθηματικός- Ειδικός Παιδαγωγός, Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών
Καταρχάς να κατανοήσουμε την έκτακτη κατάσταση, μιας και είμαστε στην αρχή και στην ουσία έχει περάσει ένα δεκαπενθήμερο που όλοι μας αλλά κυρίως τα παιδιά δεν το αντέχουν. Τα παιδιά καλοί, μέτριοι ή αδύνατοι μαθητές αγαπούν το σχολείο τους πρώτα-πρώτα για την κοινωνική του δράση, δεν είναι τυχαία η έκφραση: «μου αρέσει το σχολείο για τα διαλείμματα του». Έχασαν λοιπόν το σχολείο τους, έχασαν επίσης το φροντιστήριο των μαθηματικών ή των αγγλικών τους, έχασαν κυρίως την βόλτα τους και το γυμναστήριό τους γενικά ανατράπηκε η ζωή τους ή καθημερινότητά τους.
Εδώ και είναι λογικό αρχίζει το πρόβλημα που δεν έχει αφετηρία την ψυχογενετική κατάσταση του παιδιού αλλά επιδρά στην ψυχολογία του με απότομο και αρνητικό τρόπο. Αισθάνεται ότι, έστω και λιγότερο κινδυνεύει η ζωή του αλλά περισσότερο η ζωή του παππού ή της γιαγιάς και βέβαια των γονιών του, επίσης προβληματίζεται για το μέλλον της εργασία τους, βλέπει στο σπίτι τους πρώην εργαζόμενους γονείς να είναι λίγο ή πολύ ατημέλητοι λόγω της κοινωνικής απομόνωσης και συνήθως όλο αυτό το σκηνικό συμπληρώνεται από οικογενειακές εντάσεις και συγκρούσεις που πιθανόν να υπήρχαν στο παρελθόν αλλά σίγουρα όχι με τόση ένταση και συχνότητα. Έτσι ζει μια κατάσταση έκτακτη ανάγκης ή ας πούμε συναγερμού που προξενεί φόβο.
Πρώτα ο Caplan (1964) και επίσης στη συνέχεια οι James και Gilliland (2005) έχουν προσδιορίσει τις κρίσεις: Ως γεγονότα που θεωρούνται δυσανάλογα δύσκολα και που υπερβαίνουν αρκετά τις διαθέσιμες δυνατότητες του ατόμου και τους ετοιμοπόλεμους μηχανισμούς αντιμετώπισης. Αλλιώς, η κρίση είναι μια ξαφνική/παροδική κατάσταση που αποσταθεροποιεί το άτομο, ερχόμενο αντιμέτωπο με μια απειλητική κατάσταση, που την αντιλαμβάνεται ως σημαντική, αλλά δεν μπορεί ούτε να την αποφύγει, ούτε να την επιλύσει, σ’ αυτήν τη χρονική στιγμή, με τις συνήθεις διαδικασίες και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που διαθέτει.
Κατάσταση του Συναγερμού: Ο φόβος που είναι μία καθόλα φυσιολογική αντίδραση σε γεγονότα που απειλούν την προσωπική ζωή ή ασφάλεια μας, στην ουσία είναι μία ζωτική αντίδραση προσαρμογής, μια αντίδραση που απορρέει από βιοφυσιολογικούς μηχανισμούς του σώματος. Είναι υποπροϊόντα φυσιολογικών αλλαγών στη βιοχημική κατάσταση του σώματος που συμβαίνουν όταν ελευθερώνεται η αδρεναλίνη (ορμόνη που εκκρίνεται από τα επινεφρίδια) μέσα στην κυκλοφορία το αίματος. Επίσης το αυτόνομο νευρικό σύστημα αποτελείται από δύο μέρη τα οποία λειτουργούν κάπως ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Το ένα καλείται συμπαθητικό, ενώ το άλλο ονομάζεται παρασυμπαθητικό σύστημα. Το συμπαθητικό σύστημα συνεργεί στην προσαρμογή του σώματος σε κατάσταση συναγερμού ενώ ο κύριος ρόλος του παρασυμπαθητικού συστήματος είναι η κανονική ρύθμιση της βιολογικής δραστηριότητας των οργάνων του σώματος (Παρασκευόπουλος & Herbert, 2013). Ας υποθέσουμε λοιπόν σήμερα ότι ένα παιδί λογικά φοβηθεί για την κατάσταση του κορωνοϊού τότε παρουσιάζονται τα εξής προβλήματα: Αύξηση των καρδιακών παλμών και της πίεσης του αίματος, αύξηση της αναλογίας του σακχάρου στο αίμα, αναστολή της πέψης κ.τ.λ. Όλη αυτή η ένταση φέρνει άγχος, αϋπνία και μια γενική ψυχοσωματική δυσφορία.
Αυτή την κατάσταση την βιώνουν τα παιδιά καθημερινά και όλες αυτές οι βιοχημικές δράσεις συμβαίνουν στον οργανισμό τους. Βέβαια δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια αλλά διαφέρουν έτσι τα παιδιά με προσωπικότητα μεγάλης εσωστρέφειας είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε δυσπροσαρμοστικές καταστάσεις σαν την τωρινή. Όμως στην σημερινή φάση της απαγόρευσης κυκλοφορίας και συναθροίσεων όλα τα παιδιά οδηγήθηκαν σε αναγκαστική εσωστρέφεια.
Ποιες είναι οι λύσεις;
Διαπιστώσεις έχουμε αρκετές, εμείς θα προτείνουμε ουσιαστικές πράξεις/δράσεις. Είναι βέβαιο ότι οι προσπάθειες για e-learning διδασκαλία που οργανώνει το κράτος, με τις τεράστιες βέβαια αδυναμίες, γιατί δεν φρόντισε να είναι προετοιμασμένο, οι αντίστοιχες προσπάθειες από τα καλά Ιδιωτικά Σχολεία και τα Φροντιστήρια σαφώς συνδέουν νοητικά το παιδί με το σχολείο και περιορίζουν την μαθησιακή ζημιά. Ακόμη και διαδικτυακά φροντιστήρια, παρά την πιθανή διαφημιστική τους πρόθεση, που σήμερα (για όσο καιρό είναι κλειστά τα σχολεία) προσφέρουν δωρεάν σύνδεση και μάθημα πρέπει να εκμεταλλευτούν τα παιδιά όχι τόσο για να μάθουν την εξίσωση αλλά για να ασχοληθούν με κάτι και να πάψουν να στριφογυρνούν στο σπίτι και να αναφωνούν: «πες μου τι να κάνω»!
Τι ακριβώς πρέπει να κάνουν οι γονείς;
Βέβαια τα περισσότερα παιδιά θα βρουν τρόπο να ξεπεράσουν αυτή την φάση και θα βγουν πιο ώριμα όμως οι γονείς οφείλουν:
1. Να δημιουργήσουν στο σπίτι μια ευχάριστη κατάσταση χωρίς οξύτητες και πανικό. Να φύγει η κατήφεια και η απελπισία.
2. Να φροντίσουν πρώτα τον εαυτό τους και το σπίτι τους σαν να περιμένουν μια γιορτή, μια καλύτερη επόμενη βδομάδα.
3. Να συνομιλούν μα τα παιδιά τους και να τους δίνουν παραδείγματα από την Κατοχή και τον Πόλεμο που διάβασαν ή άκουσαν από τους παππούδες και τις γιαγιάδες.
4. Να συζητούν με τους έφηβους για τις πολύ χειρότερες καταστάσεις, που ζουν τα τελευταία χρόνια τα παιδιά για παράδειγμα στο Χαλέπι της Συρίας που τους σκοτώνουν οι ίδιοι οι κυβερνώντες.
5. Να ωθήσουν τα παιδιά σε επιτραπέζια παιχνίδια που θα παίζει όλη μαζί η οικογένεια κάτι που δεν το έχουν νοιώσει τα σημερινά παιδιά.
6. Να προγραμματίσουν ώρα γυμναστικής και ώρα περιπάτου στην κοντινή περιοχή τους χωρίς να δημιουργούν συναθροίσεις.
7. Δυστυχώς ή/και ευτυχώς που υπάρχει το διαδίκτυο. Βέβαια καραδοκεί το πρόβλημα του εθισμού στην ηλεκτρονική δραστηριότητα αλλά αν μπει σε σωστές διαστάσεις και με βάση το παραπάνω προτεινόμενο πρόγραμμα θα είναι σίγουρα θετικό.
Παιδιά που για διάφορους λόγους τυγχάνει να ζουν σε συνθήκες στέρησης υλικών, πνευματικών και συναισθηματικών πόρων απαραίτητων για την ανάπτυξη και την ευτυχία τους είναι αδύναμα να σταθούν στην κοινωνία μας (Μόττη-Στεφανίδη, 2006).
[1] Παρασκευόπουλος, Ι. & Herbert, Μ. (2013). Ψυχολογικά προβλήματα Παιδιών και Εφήβων. Αθήνα, Εκδόσεις: ΠΕΔΙΟ.
[2] Μόττη-Στεφανίδη, Φ. (2006). Έκθεση της κατάστασης των παιδιών του Κόσμου. UNICEF, Παιδιά και Έφηβοι σε ένα Κόσμο που αλλάζει. Αθήνα. Εκδόσεις: ΕΣΤΙΑ.
[3] Caplan, G. (1964). Principles of preventive psychiatry. New York: Basic Books.
[4] James, R. K., & Gilliland, B. E. (2005). Crisis intervention strategies. Belmont, CA: Thomson.
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΤΕΣΤ για παιδιά που οι γονείς υποψιάζονται πως έχουν Μαθησιακές Δυσκολίες στα Μαθηματικά
