Ηλίας Τουμασάτος
Η απογραφή του 1928 έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, καθώς είναι η πρώτη μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα αποτελέσματά της έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και είναι προσβάσιμα σε όλους μας στο διαδίκτυο, μια και έχουν ψηφιοποιηθεί και είναι ελεύθερα προσβάσιμα. Ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων πίνακας απεικονίζει τον “πραγματικόν πληθυσμόν διαμερισμάτων καθ’ ομάδας θρησκείας και γλώσσης”, κατατάσσει δηλαδή τον πληθυσμό της χώρας με βάση τη θρησκεία και τη γλώσσα που δήλωσαν οι απογραφόμενοι. Ας δούμε μερικά στοιχεία από τον πίνακα αυτό, κι ο καθείς ας βγάλει τα συμπεράσματά του.
Στην Ελλάδα το 1928 κατοικούν συνολικά 6.204.684 άτομα
- 5.716.100 από αυτούς είναι Ορθόδοξοι και μιλούν την ελληνική γλώσσα.
- 103.642 από αυτούς είναι Ορθόδοξοι και μιλούν την … τουρκική γλώσσα! (κατοικούν κυρίως στη Μακεδονία [70.000], στη Στερεά Ελλάδα και Εύβοια (17.700) και στη Δυτική Θράκη [9.000]).
- 86.506 είναι Μουσουλμάνοι και μιλούν την τουρκική γλώσσα. Η συντριπτική πλειονότητα κατοικεί στη Δυτική Θράκη και είναι ο μουσουλμανικός πληθυσμός που εξαιρέθηκε από την ανταλλαγή πληθυσμών.
- 81.844 είναι Ορθόδοξοι και μιλούν την… μακεδονοσλαυϊκή γλώσσα. Έτσι την αποκαλεί επισήμως το ελληνικό κράτος στην επίσημη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της απογραφής. 80.600 κατοικούν στη Μακεδονία και περίπου 1.000 στη Δυτική Θράκη.
- 62.999 είναι “Ισραηλίται” οι οποίοι μιλούν την ισπανική γλώσσα (προφανώς τα ladino των σεφαραδιτών Εβραίων της Θεσσαλονίκης), 59.000 στη Μακεδονία και περίπου 3.000 στη Θράκη. Απογράφονται επίσης και 9.090 “Ισραηλίται” που μιλούν την ελληνική γλώσσα (είναι οι υπόλοιπες εβραϊκές κοινότητες, κυρίως ασκενάζι, στην υπόλοιπη Ελλάδα).
- 31.038 είναι ορθόδοξοι και μιλούν την αρμενική γλώσσα.
- 27.747 είναι καθολικοί και μιλούν την ελληνική γλώσσα (Στις Κυκλάδες, τα Επτάνησα και τη Στερεά)
- 19.679 είναι ορθόδοξοι και μιλούν την κουτσοβλαχική γλώσσα (Στη Μακεδονία και την Ήπειρο)
- 18.598 είναι μουσουλμάνοι και μιλούν την αλβανική γλώσσα (Στην Ήπειρο κυρίως)
- 18.755 είναι μουσουλμάνοι και μιλούν τη βουλγαρική γλώσσα (Στη Θράκη)
- 3.833 είναι ορθόδοξοι και μιλούν την αθιγγανική γλώσσα (Στη Θράκη)
- 2.623 είναι μουσουλμάνοι και μιλούν την ελληνική γλώσσα (κυρίως στην Ήπειρο). Υπάρχουν και άλλοι συνδυασμοί (Προτεστάντες -ελληνικά, καθολικοί-ιταλικά κλπ.).
Το ελληνικό κράτος λοιπόν δεν φοβάται να αναγνωρίσει πολλές γλώσσες στο μωσαϊκό που έχει δημιουργήσει η εκρηκτική πληθυσμιακή κινητικότητα που έφερε η μεγάλη ανταλλαγή των πληθυσμών. Ξεχωρίζει τη “μακεδονοσλαυική” από τη βουλγαρική γλώσσα, και ασφαλώς δεν μιλάει για εθνότητες. Κοντεύουν να περάσουν εκατό χρόνια και επιμένουμε να τσακωνόμαστε για τέτοια ζητήματα, αυτά που μέσα σε μια τέτοια εκρηκτική ατμόσφαιρα οι ελληνικές αρχές της εποχής φαίνεται ότι τα είχαν λύσει… Τουλάχιστον, σήμερα έχουμε ξεπεράσει το ζήτημα του θρησκεύματος., το οποίο, ως προσωπικό δεδομένο, δεν δηλώνεται. Αλλά κι αυτό ακόμα δεν φαίνεται να μας ενώνει και τόσο…
Διαβάστε αναλυτικά την απογραφή εδώ.
Σαφώς και δεν αμφισβητείται η απογραφή και τα αποτελέσματά της. Το άρθρο αυτό, ενώ επιχειρεί να προβάλει κάποιες θέσεις που δεν αναφέρονται ξεκάθαρα, απλώς επιβεβαιώνει πάγιες εθνικές ελληνικές θέσεις με αριθμούς που δεν επιδέχονται διαφορετική ανάγνωση. Στην ουσία καταγράφει την αργή ανάρρωση του νέων κτήσεων του Ελληνικού κράτους (κυρίως Μακεδονίας και Θράκης) ύστερα από μια μακραίωνη κατοχή και ανεπιτυχή επιβολή οθωμανικών φιρμανιών που στόχο είχαν να διαλύσουν την εθνική ταυτότητα, τη γλώσσα, τη θρησκεία και να επιβάλλουν τον ισλαμισμό και εν συνεχεία τον τουρκισμό. Παρόλα αυτά, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ότι βασικός πυρήνας, δηλαδή το δίπολο ελληνική γλώσσα –… Διαβάστε περισσότερα »
Δεν το έχω κάνει ποτέ ως τώρα στη Lifo, αλλά αγαπητέ J.R.M. συγχαρητρια για το σχόλιο ήταν απολαυστικό και ταυτόχρονα κατατοπιστικό όσο δεν παέι.
ΥΓ: Θα έγραφα και την άποψη μου για τον χαρακτήρα του άρθρου, που από όλη την απογραφή, μοιάζει να τον καίνε οι “μακεντονσκι”, αλλά το προσπερνάω, γιατί έχουν αρχίσει τελευταία να κόβουν σχόλια που δεν τους αρέσουν.
Εξαιρετικό σχόλιο.
Ευχαριστούμε για το σχόλιο σε ένα ολίγον προβοκατόρικο για τις μέρες μας αρθρο.
“Η δε Βουλγάρικη γλώσσα, ομιλείται αποκλειστικά στη Θράκη από Μουσουλμάνους Βουλγάρικης καταγωγής, τα οποία ιστορικά είναι τάγματα κομιτατζήδων που σκοπό είχαν να εποικίσουν τη Μακεδονία και να ανοίξουν δίοδο προς το Αιγαίο για να ικανοποιήσουν τον βουλγάρικο ιμπεριαλισμό της εποχής.” Νομίζω ότι η απογραφή αναφέρεται στους Πομάκους και όχι σε βούλγαρους εποίκους που έφεραν οι κομιτατζήδες (οι οποίοι δεν είχαν και σε ιδιαίτερη εκτίμηση του μουσουλμάνους ομοεθνείς/ομόγλωσσούς τους). Και μια διόρθωση στο αρχικό άρθρο: οι ελληνόφωνοι Ισραηλίτες ήταν λογικά οι Ρωμανιώτες (του Βόλου και των Ιωαννίνων, π. χ.) και όχι οι (πολύ χοντρικά) γερμανόφωνοι Ασκενάζι που κατέληγαν κάπου-κάπου στην Οθωμανική… Διαβάστε περισσότερα »
Έχεις δίκιο σχετικά με τους Πομάκους τον οποίων η γλώσσα έχει σαφώς βουλγάρικη ρίζα και δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με τους τούρκους.
Είναι αντικρουόμενες οι απόψεις σχετικά με την προέλευση και καταγωγή τους. Πιθανότατα να είναι αυτόχθονος πληθυσμός της Ροδόπης, ο οποίος για κάποιο ανεξήγητο λόγο δεν μίλησε ελληνικά ή τουρκικά, αλλά βουλγάρικα.
Σας ευχαριστώ για όλα τα σχόλια, και για τη διόρθωση σχετικά με τους Ασκενάζι. ΕΙλικρινά δεν ήθελα να πω τίποτα περισσότερο απ’ όσα είπα και συμφωνώ με τις περισσότερες από τις παρατηρήσεις του J. Meyers.
Δεν υπήρξε καμία διάθεση προβοκάτσιας, ούτε είμαι σε θέση να σβήνω σχόλια, διότι είμαι απλός αναγνώστης, όχι συντάκτης. Εξάλλου, έχω ασχοληθεί με την περιοχή ερευνητικά μόνον σε μια μου επιστημονική δημοσίευση, και δεν διεκδικώ δάφνες του “επαΐοντος” για το θέμα. Ευχαριστώ για όλα πάντως.