Δημήτρης Καβατζικλής
Πολλά έχουν συμβεί από τότε που το ‘Black Mirror’ εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις οθόνες μας, αρχικά στο βρετανικό Channel 4 μεταξύ 2011-2013, και πιο πρόσφατα στο Netflix. Με παραγωγό τον Charlie Brooker, η τηλεοπτική σειρά ανθρωπολογίας/επιστημονικής φαντασίας δημιουργήθηκε με σκοπό να εξετάσει τη σύγχρονη κοινωνία και τις απροσδόκητες συνέπειες των νέων τεχνολογιών.
Ορισμένα επεισόδια κρύβουν ένα μακάβριο ερώτημα: Αφού η τεχνολογία που παρουσιάζει είτε είναι διαθέσιμη είτε πρόκειται να γίνει, τι μας εμποδίζει ως κοινωνία να μεταφέρουμε αυτά τα τρομακτικά σενάρια μυθοπλασίας στην πραγματική ζωή; Παρακάτω, εξετάζουμε κάθε πλοκή και τα “δάνεια” της από την πραγματική ζωή.
1. Nosedive (Σεζόν 3, επεισόδιο 1)
Θεωρείται ένα από τα επεισόδια που μοιάζουν περισσότερο με την σύγχρονη πραγματικότητά αφού έχει θέμα έναν κόσμο στον οποίο οι καθημερινές αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων βαθμολογούνται σε ένα κοινωνικό δίκτυο. Πέρα από εφαρμογές όπως το Instagram και το Facebook, όπου η δημοτικότητα ενός ατόμου φαίνεται να σχετίζεται με τον αριθμό των like και των φίλων του, η αξιολόγηση έχει γίνει μέρος της σύγχρονης πραγματικότητας μέσω υπηρεσιών όπως το Uber, το Google, το Yelp κ.α. Η κινεζική κυβέρνηση αναπτύσσει το σύστημα κοινωνικής πίστωσης, ένα σύστημα που θα δημιουργήσει το «προσωπικό πιστωτικό αποτέλεσμα» κάθε πολίτη που θα βασίζεται στη συμπεριφορά του.
2. The National Anthem (Σεζόν 1, επεισόδιο 1)
Το πιλοτικό επεισόδιο του Black Mirror ασχολείται λιγότερο με την τεχνολογία και αποτελεί περισσότερο κοινωνικό σχόλιο. Ένα μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας πέφτει θύμα απαγωγής και οι τρομοκράτες ζητούν από τον πρωθυπουργό να κάνει σεξ με ένα γουρούνι σε ζωντανή σύνδεση στην τηλεόραση, διαφορετικά θα σκοτώσουν την πριγκίπισσα. Ως προς την τεχνολογία, δεν υπάρχει τίποτα το ανέφικτο, αφού κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί και σήμερα. Αντίθετα, το ηθικό παράδοξο σε αυτό το επεισόδιο αφορά το αν η κυβέρνηση και η κοινωνία γενικά θα έφταναν ποτέ σε τέτοιου είδους ακραία συμπεριφορά, τουλάχιστον σε μεγάλη κλίμακα όπως απεικονίζεται στη σειρά.
3. Shut Up and Dance (Σεζόν 3, επεισόδιο 3)
Και αυτό το επεισόδιο ασχολείται με την τεχνολογία που υπάρχει ήδη. Ο 19χρονος Kenny κατεβάζει από το διαδίκτυο λογισμικό προστασίας από ιούς, το οποίο επιτρέπει σε άγνωστους χάκερ να έχουν πρόσβαση στην κάμερα του και να τον καταγράψουν την ώρα που αυνανίζεται. Τον εκβιάζουν να κάνει πράγματα απειλώντας τον ότι θα δημοσιεύσουν το βίντεο στη λίστα επαφών του. Πριν από χρόνια αυτό θα ήταν αδιανόητο, αλλά στην εποχή μας συμβαίνει αρκετά συχνά και ονομάζεται “webcam blackmail”.
4. Hated In the Nation (Σεζόν 3, επεισόδιο 6)
Το σμήνος των δολοφονικών ρομποτικών μελισσών στο “Hated In the Nation” δεν μας εκπλήσσει. Λόγω της εξέλιξης της νανοτεχνολογίας τα ρομπότ γίνονται όλο και μικρότερα, ενώ το λογισμικό που επιτρέπει σε ομάδες drones να πετούν ταυτόχρονα μιμείται τα σμήνη των πουλιών. Λαμβάνοντας υπόψη την τάση των social media για «λιντσάρισμα» πριν κανείς έχει την ευκαιρία να αποδείξει την αθωότητα του, το “Hated In the Nation” γίνεται μια ιστορία που απέχει λίγα μόνο βήματα από το να γίνει πραγματικότητα.
5. The Waldo Moment (Σεζόν 2, επεισόδιο 3)
Πολλοί έχουν παρομοιάσει τον Waldo, μια αρκούδα- καρτούν που μπαίνει στην πολιτική χάρη στη λαϊκίστικη ρητορική του, με τον Ντόναλντ Τραμπ, και η σύγκριση δεν είναι εντελώς ατυχής. Και οι δύο γίνονται από διασκεδαστές (και επιχειρηματίες στην περίπτωση του Τραμπ) χωρίς πολιτικό υπόβαθρο, σε δημαγωγούς πολιτικούς που επιτρέπουν σε ξένες δυνάμεις να αναμιχθούν στην κοινωνία με αποτέλεσμα ένα αστυνομικό κράτος. Η μόνη αδικαιολόγητη πτυχή αυτής της αφήγησης είναι ότι ο Waldo δεν είναι πραγματικό πρόσωπο, αλλά καρτούν.
6. Striking Vipers (Σεζόν 5, επεισόδιο 1)
Η τελευταία σεζόν του Black Mirror ξεκινά με το “Striking Vipers”, μια ιστορία που περιστρέφεται γύρω από ένα βιντεοπαιχνίδι εικονικής πραγματικότητας μεταξύ δύο φίλων. Θεωρητικά, όλα όσα δείχνει το επεισόδιο θα μπορούσαν να συμβούν και σήμερα, με την άνοδο του VR και ειδικά του VR porn. Η digisexuality είναι μια νέα προσέγγιση στη σεξουαλικότητα, οπού η ερωτική συνάντηση του ανθρώπου με τις μηχανές είναι εφικτή και μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα για ανθρώπους που βρίσκονται σε σχέσεις μεγάλων αποστάσεων, άτομα που μπορεί να αντιμετωπίζουν ζητήματα δέσμευσης, όσους ψάχνουν νέες εμπειρίες πορνό κτλ.
7. Smithereens (Σεζόν 5, επεισόδιο 2)
Όπως και με τα “The National Anthem” και “Shut Up and Dance”, ο δημιουργός της σειράς, Charlie Brooker, ήθελε να φτιάξει ένα επεισόδιο για τη σεζόν πέντε που δεν θα στηριζόταν σε κάποια φουτουριστική τεχνολογία. Το αποτέλεσμα είναι το “Smithereens”, η ιστορία ενός καταθλιπτικού οδηγού ταξί που παίρνει όμηρο έναν επιβάτη ενώ ζητά να μιλήσει με τον διευθύνοντα σύμβουλο μιας μεγάλης εταιρείας μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όλα στο “Smithereens” μοιάζουν πιθανά και ειδικά το δράμα που ξεδιπλώνεται στα social media σε πραγματικό χρόνο.
Ο Brooker εξήγησε ότι ο στόχος ήταν να δείξουν: «Πώς αυτό το τεράστιο δράμα, που έγινε η πιο σημαντική μέρα στη ζωή πολλών ανθρώπων, εξελίχθηκε σε εφήμερο κομφετί που απλά διασκορπίστηκε στον αέρα. Το θέμα ήταν να δείξουμε πόσο αναλώσιμα είναι όλα αυτά και πως σκοπό έχουν να αποσπάσουν την προσοχή χιλιάδων ανθρώπων.»
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟ ΚΟΥΙΖ: 20 ερωτήσεις για να τεστάρεις τις γνώσεις σου στις ξένες σειρές
