Άρης Δημοκίδης
«Σε μικρή ηλικία, στα οκτώ, άκουσα σε μια γιορτή του σχολείου ένα παιδί να παίζει μια μουσική που με συγκλόνισε», μας λέει ο Φώτης Φλεβοτόμος. «Δεν αναγνώρισα το κομμάτι, αισθάνθηκα όμως έναν κατακλυσμό από συνηχήσεις και αρμονίες μέσα στην αίθουσα, κάτι σαν τη μουσική που ακούμε από το εκκλησιαστικό όργανο. Θυμάμαι οι συμμαθητές μου γελούσαν, εγώ μετά από λίγες μέρες ξεκίνησα μαθήματα μουσικής. Ανάλογο είναι το συναίσθημα κάθε φορά που βλέπω τα χρωματιστά κολάζ του Matisse. Ο ίδιος είχε πει ότι “τα χρώματα έχουν μια δική τους ομορφιά που πρέπει να διατηρείται όπως κανείς πασχίζει να διατηρήσει τις τονικές (αρμονικές) ποιότητες στη μουσική”.
Είμαι σίγουρος ότι η χαμηλή μου όραση έχει παίξει τον ρόλο της στη γοητεία που μου ασκεί το χρώμα και οι αρμονίες. Και κάθε φορά που ξεκινάω μια καινούργια ζωγραφιά αναζητώ αυτήν την ομορφιά του χρώματος. Όχι την απλοϊκή, ρεαλιστική, αναπόφευκτη αποτύπωσή του, αλλά την δύναμη που έχει να προκαλεί συναισθήματα.»
Ο εικαστικός, του οποίου δημοσιεύουμε σήμερα μια ενότητα έργων με καλοκαιρινά θέματα, μας μίλησε για τη ζωή, το έργο του αλλά και τα εκπαιδευτικά του προγράμματα:
– Είστε γνωστός για τις πολυαισθητικές αφηγήσεις σας και την προσπάθειά σας να «ανοίξετε» την τέχνη στα άτομα με χαμηλή όραση. Θα θέλατε να μου μιλήσετε για αυτό;
Δεν υπάρχει τίποτα το απόλυτο στη δυνατότητα κάποιου να συσχετιστεί με την τέχνη. Η όραση για παράδειγμα είναι ένας τρόπος να κατανοήσουμε τη ζωγραφική, ο πληρέστερος ίσως αλλά όχι ο μόνος. Καλλιτέχνες με διάφορες οπτικές διαταραχές έχουν κάνει και κάνουν έργα που μπαίνουν στα μουσεία και αγγίζουν την κορυφή της εικαστικής παραγωγής. Έχει όμως ο καθένας τη μέθοδό του και ανάλογες μεθόδους θα πρέπει να έχουν τα μουσεία και όσοι οργανισμοί θέλουν να είναι ανοιχτοί προς όλους. Πάνω σε αυτόν τον τομέα δουλεύουμε τα τελευταία χρόνια με επιμονή, γιατί είναι από τις πολλές υποκειμενικότητες που γίνεται κανείς σοφότερος.
Αυτά όλα πρώτα τα φαντάστηκα και μετά τα έμαθα. Ίσως να τα είδα κάπου και στη δική μου ζωγραφική πρακτική λόγω των ιδιαιτεροτήτων της όρασής μου. Θέλω όμως να πω ότι στη διαδρομή από τη φαντασία στη γνώση με βοήθησαν πολλοί άνθρωποι από τη Νέα Υόρκη αρχικά, το Ίδρυμα Fulbright, και μετά στην Αθήνα σύσσωμο το Μουσείο Μπενάκη και πιο πριν το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Τα αναφέρω αυτά γιατί μόνος του δεν πάει κανείς πολύ μακριά.
– Ζωγραφική στο τάμπλετ. Πώς το αποφασίσατε και πώς είναι η εμπειρία;
Χρειαζόμουν ένα είδος ζωγραφικού σημειωματάριου, ένα sketchbook που να μπορώ να μεταφέρω παντού. Με το iPad ζωγραφίζω σε βιβλιοθήκες, σε καφέ, σε μουσεία, σε πλατείες, σε μέρη που είναι δύσκολο να έχω χρώματα. Κανένας δεν αντιλαμβάνεται τι κάνω, κανένας δε με διακόπτει όσο πολυσύχναστο κι αν είναι το σημείο. Βλέπω επίσης καλύτερα τι ζωγραφίζω αφού στο τάμπλετ ρυθμίζεται η φωτεινότητα της οθόνης ή το μέγεθος του σχεδίου. Αν είχα χαρτιά και χρώματα και ήθελα να ζωγραφίσω σε υποφωτισμένους χώρους δε θα ήταν τόσο εύκολο. Αγόρασα όμως το πρώτο μου iPad επειδή είδα το 2010 στο Ίδρυμα Yves Saint Laurent την έκθεση του Hockney με έργα αποκλειστικά φτιαγμένα στο iPhone και το iPad. Αυτή η έκθεση με επηρέασε πολύ ιδίως στα πρώτα έργα που έκανα με το νέο αυτό μέσο.
-Τι σας αρέσει να ζωγραφίζετε τώρα;
Μικρά πράγματα της καθημερινότητας, εσωτερικά, τοπία, αλλά αυτό δε λέει πολλά. Ο Van Gogh, ο Picasso, ο Matisse, ο Hopper, η Münter, ο Freud, ο Τσαρούχης, όλοι έχουν ζωγραφίσει καρέκλες. Η καρέκλα είναι το θέμα, αλλά το περιεχόμενο της κάθε εκδοχής είναι άλλο. Μπορεί να είναι η ειλικρίνεια, ένας απόλυτος ορθολογισμός, η οικειότητα. Είναι αξιοθαύμαστο πόσα φανερώνει η καθεμιά για τον κόσμο του δημιουργού της. Στα τελευταία μου σχέδια έχω ζωγραφίσει μανταλάκια μέσα σε ένα τάπερ, ένα αντηλιακό, ή το λιμάνι της Ύδρας νωρίς το πρωί. Σκηνές κοντινές που ευνοούν τις πιο ήσυχες στιγμές της παρατήρησης μέσα στη μέρα. Και άρα την αναζήτηση του τι πραγματικά είναι αυτό που θέλω να πω.
-Έχετε δημιουργήσει πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα. Τι σας έχει διδάξει η εμπειρία σας με αυτά;
Ότι η εκπαιδευτική διαδικασία είναι αμφίδρομη και αποκαλυπτική και ότι μαθαίνουμε από τον σοφότερο (ο οποίος δεν μπορεί να είναι πάντα ο εαυτός μας). Όταν κάνεις αυτή τη δουλειά είσαι στην καλύτερη περίπτωση ένας καταλύτης που δεν αποκλείει τις ανοιχτές δυνατότητες. Η λίστα των συν είναι ατελείωτη και περιλαμβάνει πολλές προσωπικές διαπιστώσεις, όπως για παράδειγμα ποια είναι τα δικά μου όρια (της αντίληψης, της αποδοχής, της επιμονής), τι είναι η όραση και γιατί δεν είναι αποκλειστικά προνόμιο όσων έχουν καλή οπτική οξύτητα. Αλλά και διαπιστώσεις για το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το οποίο κατά τη γνώμη μου και με κάποιες μόνο εξαιρέσεις δεν είναι αντάξιο της δυναμικής των εκπαιδευόμενων.
-Αλήθεια τι θέλατε να γίνετε μικρός; Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την τέχνη;
Μουσικός, μου άρεσε πολύ να παίζω πιάνο. Και επειδή πάντα ζωγράφιζα, αναζητούσα τις συμπτώσεις των δύο τεχνών ήδη από τον καιρό που ήμουν στο μουσικό σχολείο της Παλλήνης. Δηλαδή δεν αποφάσισα κάποια στιγμή να ασχοληθώ με την τέχνη, ασχολιόμουν συνεχώς. Και τις σπουδές σαν ασχολία τις έβλεπα, ήξερα όμως ότι με βοηθούν να διαμορφώσω δυνατότητες που αργότερα κάτι θα τις έκανα.
*Μερικά ακόμη έργα του σε iPad:
Το διαμέρισμα στην Αθήνα, 2017
Washington Square Park, 2012
Αθήνα, 2018
Κάκτοι στην Ύδρα, 2017
