Άρης Δημοκίδης
Αμφιλεγόμενη, ελεύθερη, ένας θρύλος. Ξαναέγινε της μόδας τη δεκαετία του ’80 όταν η Μαντόνα -που έχει συλλογή από πίνακές της- χρησιμοποίησε τις εικόνες της για το βίντεοκλίπ της Open Your Heart.
Η ζωγράφος Ταμάρα ντε Λέμπιτσκα, η σταρ του Μεσοπολέμου, είχε όλα όσα απαιτούνταν για να σημαδέψει την εποχή της. Η ελίτ της κοινωνίας ήταν αυτοί που τότε σύχναζαν στο “Ritz” του Παρισιού ή στο “Grand Hotel” του Μόντε Κάρλο• με άλλα λόγια, αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε τζετ-σετ.
Η ιστορία της
Την εποχή που έδρασε η ντε Λέμπιτσκα, με την αντισυμβατική συμπεριφορά και τους άψογα αισθητικούς, όσο και ανατρεπτικούς κοινωνικά πίνακές της, την εποχή του Μεσοπολέμου δηλαδή, στις δεκαετίες του ’20 και του ’30, η περίπτωσή της αποτελούσε μιαν εξαίρεση, πολύ μακριά και πολύ μπροστά από τα δεδομένα που ίσχυαν για τις υπόλοιπες γυναίκες εκείνης της εποχής. Η ντε Λέμπιτσκα έγινε διάσημη στην εποχή της , όταν ένα γερμανικό γυναικείο περιοδικό εκείνης της εποχής δημοσίευσε στο εξώφυλλό του, έναν από τους πίνακές της, με τίτλο «Αυτοπροσωπογραφία (Η Ταμάρα στη πράσινη Μπουγκάτι)».
Ποζάροντας μέσα σε μια σπορ ανοιχτή πράσινη Μπουγκάτι, ένα από τα ισχυρότερα ανδρικά σύμβολα εκείνης της εποχής, φορώντας αγωνιστικό σκούφο και γάντια οδήγησης, η Ταμάρα με το αγέρωχο ύφος, έδειχνε αυτό που θα συνέβαινε μαζικά αρκετές δεκαετίες αργότερα. Μια γυναίκα να καταλαμβάνει θέσεις -ταμπού- όπως αυτή της οδηγού ενός σπορ αυτοκινήτου -που ως τότε ήταν ένα αποκλειστικά ανδρικό δικαίωμα.
Το 1911 ένας τραπεζίτης της Αγίας Πετρούπολης έδωσε ένα χορό μεταμφιεσμένων, όπου η 14χρονη ανιψιά του, Ταμάρα, εμφανίσθηκε ως Πολωνή χωριατοπούλα. Την ερωτεύθηκε ένας από τους πιο περιζήτητους εργένηδες της πόλης, οΤαντέους Λεμπίτσκι, πλούσιος Πολωνός δικηγόρος και μετά πέντε χρόνια την παντρεύτηκε.
Η ενασχόληση με την τέχνη
Στην τέχνη ως επάγγελμα την έστρεψε η Ρωσική Επανάσταση, από την ανάποδη πλευρά. Εγκατέλειψε τη χώρα το 1918 και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου λίγο αργότερα έφθασαν ο άντρας της και η κόρη της. Αρχικά ζούσε πουλώντας τα χρυσαφικά της, αλλά αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον στράφηκε στη ζωγραφική μετά από προτροπή της αδερφής της, όπου από μικρή είχε δείξει κάποιο ταλέντο. Το μεγαλύτερο ταλέντο της όμως όπως γράφει ο Ρόντερικ Κονγουέκ Μόρις στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν», ήταν η βαθιά της γνώση της ιταλικής τέχνης, αναγεννησιακής και μοντέρνας.
Όταν πρωτοεμφανίσθηκε ως ζωγράφος στο Παρίσι το 1922, είχε φροντίσει να παρεμβάλει ανάμεσα στα ονόματά της το αριστοκρατικής απηχήσεως «ντε», αν και τα έργα της υπέγραφε «Λεμπίτσκα» ή στο αρσενικό «Λεμπίτσκι», πράγμα που έκανε ένα κριτικό να νομίσει πως ήταν άνδρας.
Στους πίνακές της αυτό που πρώτα και κύρια την ενδιέφερε ήταν να υμνήσει το θέμα της, πράγμα το οποίο με τον τρόπο της πετύχαινε, πλην μιας εξαίρεσης. Το πορτρέτο της ερωμένης Νάνα ντε Χερέρα του βαρώνου Κούφνερ, την οποία απέδωσε διόλου κολακευτικά, ίσως γιατί απέβλεπε στη θέση της πλάι στον βαρώνο, την οποία και σύντομα πήρε για να γίνει τελικά γυναίκα του.
Οι πίνακές της ήταν επιτηδευμένοι:
γλυπτά πρόσωπα με λαμπερά κραγιόν στα χείλη, έντονα χρώματα στα νύχια και φροντισμένα μαλλιά. Ήταν γυναίκες ερωτικές και όμορφες, γυναίκες που προσέφεραν την υπέρτατη ευχαρίστηση. Κάποτε επισκέφθηκε το κλαμπ όπου εμφανιζόταν η Τζοζεφίν Μπέικερ. «Έκανε τους θεατές της να λιώνουν από πόθο για το κορμί της. Έμοιαζε ήδη με τις φιγούρες στους πίνακές μου, οπότε δεν υπήρχε περίπτωση να μην της ζητήσω να μου ποζάρει».
Ο κόσμος της δεν ήταν η ψυχολογική εμβάθυνση, αλλά η λάμψη, οι ηδονές, τα μετάξια, η υψηλή ραπτική. Περισσότερο την ενδιέφερε η εξωτερική ομορφιά του μοντέλου της, ένα ενδιαφέρον με σεξουαλική διάσταση (ασχέτως φύλου) παρά ο εσωτερικός τους κόσμος.
Και ως παντρεμένη, μετά ως χήρα και μέχρι το θάνατό της συνέχισε να βρίσκει παρηγοριά στην αγκαλιά όμορφων, νεαρών εραστών και για να τους ευχαριστήσει τους χάριζε πολύτιμους πίνακες από την οικογενειακή συλλογή. Συνέχισε να ντύνεται με εντυπωσιακά καπέλα και ζωηρόχρωμα φορέματα και να οργανώνει πάρτι, παρά το εμφύσημα που την ταλαιπωρούσε. Λίγο πριν από τον θάνατό της, το 1980, ικέτευε τη φίλη της Ελίζαμπεθ Γκίμπελ να τη συνοδέψει στο Παρίσι. Της το αρνήθηκε. Αργότερα εξομολογήθηκε στη βιογράφο της Ντε Λεμπίτσκα τον λόγο: «Ντρεπόμουν, γιατί ήξερα ότι πήγαινε για το σεξ. Και ξέρω ότι αυτό έκανε εκεί».
Ήταν γυναίκα, πάνω απ’ όλα, ως την τελευταία της στιγμή. Ακόμη και στο κρεβάτι του νοσοκομείου, λένε, προσπάθησε να φλερτάρει με έναν νοσοκόμο. Η βιογράφος της ωστόσο δεν το πιστεύει. Οχι επειδή η Ταμάρα ντε Λεμπίτσκα δεν είχε πια την επιθυμία, αλλά επειδή ο εν λόγω νεαρός δεν ήταν αρκετά ωραίος.
Madonna – Open Your Heart
Open Your Heart official music video. Directed by Jean-Baptiste Mondino. Original song taken from the ‘True Blue’ album. 1986 – Sire / Warner Bros. Records, Inc.
Ένα γιγάντιο έργο της δέσποζε ως το βασικό σκηνικό του βίντεοκλίπ Open Your Heart της Madonna, που σκηνοθέτησε ο Jean-Baptiste Mondino το 1987.
