Άρης Δημοκίδης
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο κινηματογράφος περνούσε μια από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές του κρίσεις. Πολλοί κριτικοί του κινηματογράφου αλλά και σκηνοθέτες, προέβλεπαν ότι οι αισθητικές και καλλιτεχνικές εκπτώσεις οι οποίες είχαν ξεκινήσει να γίνονται στις παραγωγές καθώς και η επικείμενη έλευση της ψηφιακής τεχνολογίας, θα αλλοίωναν τον κινηματογράφο. Η αίσθηση ότι ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει μια ταινία καθώς και η δυνατότητα εξαπάτησης του κοινού με τη βοήθεια των τεχνολογικών μέσων ήταν κάτι που τους προβλημάτιζε βαθιά.
Ποιοι έκαναν την αρχή;
Με αφορμή αυτήν την τάση, του απόλυτου εκδημοκρατισμού δηλαδή του μέσου, δύο Δανοί σκηνοθέτες, οι Lars von Trier και Thomas Vinterberg, αποφασίζουν να προχωρήσουν σε μια δράση διάσωσης της κινηματογραφικής βιομηχανίας, δημιουργώντας το κίνημα «Dogme 95» και συγγράφοντας το δικό τους «Όρκο Αγνότητας». Ένα σύνολο από κανόνες για το πώς δημιουργείται μια κινηματογραφική ταινία, οι οποίοι βασιζόταν στις παραδοσιακές αξίες της ιστορίας, της υποκριτικής και του θέματος, απαγορεύοντας τη χρήση ειδικών εφέ και άλλων τεχνολογικών τεχνασμάτων. Αυτό που επιδίωκαν ήταν η ανάδειξη της αλήθειας χωρίς τεχνητά μέσα. Ένα πιο ειλικρινές αλλά και ρεαλιστικό σινεμά. Οι δύο σκηνοθέτες πίστευαν πως μέσα από ένα αυστηρό πλαίσιο κανόνων θα ανέτρεπαν το σαρωτικό κύμα αλλαγών που ερχόταν και θα κατάφερναν να διαφυλάξουν τις βασικές γι΄ αυτούς αξίες του κινηματογράφου.
Τι περιελάμβανε ο Όρκος Αγνότητας;
Ορκίζομαι στους ακόλουθους κανόνες που συντάχθηκαν και επικυρώθηκαν από το Δόγμα ’95:
1. Τo γύρισμα πρέπει να γίνεται σε φυσικούς χώρους. Σκηνικά και είδη φροντιστηρίου δεν επιτρέπονται. (Αν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο είναι απαραίτητο για την ιστορία, πρέπει να επιλεγεί η τοποθεσία, όπου το αντικείμενο αυτό μπορεί να βρεθεί).
2. Ο ήχος δεν πρέπει ποτέ να παράγεται ξεχωριστά από τις εικόνες, ή αντίστροφα. (Μουσική δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί, εκτός αν παίζεται εκεί που γυρίζεται η ταινία).
3. Η κάμερα πρέπει να κρατιέται στο χέρι. Οποιαδήποτε κίνηση ή ακινησία που μπορεί να επιτευχθεί με το χέρι επιτρέπεται. (Η ταινία δεν πρέπει να λαμβάνει χώρα εκεί που στέκεται η κάμερα, το γύρισμα πρέπει να λαμβάνει χώρα εκεί που η ταινία λαμβάνει χώρα).
4. Η ταινία πρέπει να είναι έγχρωμη. Ειδικός φωτισμός δεν είναι αποδεκτός. (Αν υπάρχει πολύ λίγο φώς για έκθεση του φίλμ, η σκηνή πρέπει να κοπεί, ή μία απλή λάμπα μπορεί να προσαρτηθεί στην κάμερα).
5. Οπτική επεξεργασία και φίλτρα απαγορεύονται.
6. Η ταινία δεν πρέπει να περιέχει επιπόλαιη δράση. (Φόνοι, όπλα κλπ, δεν πρέπει να υπάρχουν).
7. Χρονικές και γεωγραφικές αποστασιοποιήσεις απαγορεύονται. (Αυτό σημαίνει ότι η ταινία λαμβάνει χώρα εδώ και τώρα).
8. Ταινίες συγκεκριμένων ειδών δεν είναι αποδεκτές.
9. Το φορμά του φίλμ πρέπει να είναι Academy 35 mm.
10. Ο σκηνοθέτης δεν πρέπει να αναγράφεται στους τίτλους.
Επιπλέον ορκίζομαι ως σκηνοθέτης να απέχω από το προσωπικό γούστο! Δεν είμαι πια καλλιτέχνης. Ορκίζομαι να απέχω από την δημιουργία ενός «έργου», καθώς θεωρώ το στιγμιαίο πιο σημαντικό από το συνολικό. Ο υπέρτατος σκοπός μου είναι να βγάλω την αλήθεια από τους χαρακτήρες και το σκηνικό χώρο μου. Ορκίζομαι να το κάνω αυτό με όλα τα μέσα που έχω στη διάθεσή μου και εις βάρος κάθε καλού γούστου και κάθε αισθητικής σύμβασης. Έτσι δίνω τον ΟΡΚΟ ΤΗΣ ΑΓΝΟΤΗΤΑΣ”.
Κοπεγχάγη, Δευτέρα 13 Μαρτίου 1995
Εξ ονόματος του Dogme 95
Lars Von Trier
Thomas Vinterberg
Πότε έγινε;
Η ανακοίνωση της δημιουργίας του κινήματος έγινε στις 13 Μαρτίου 1995 στο Παρίσι, στο συνέδριο «Ο κινηματογράφος στο δεύτερο αιώνα του». Ο Lars von Trier όταν κλήθηκε να ανέβει στο βήμα για να μιλήσει για το μέλλον του κινηματογράφου παρουσίασε το Μανιφέστο του για το Dogme 95. Η πρώτη ταινία που δημιουργήθηκε βασιζόμενη στις αρχές του κινήματος Dogme 95 ήταν το Festen (Οικογενειακή Γιορτή) του Thomas Vinterberg , η οποία γνώρισε ευρεία αποδοχή από το κοινό και κέρδισε μάλιστα το βραβείο των κριτών στο Φεστιβάλ των Καννών το 1998. Για τον Lars von Trier το δόγμα του προσφέρει ένα πλαίσιο το οποίο ουσιαστικά τον απελευθερώνει από περιττές επιλογές. Το δόγμα ήταν και μια οικονομική ανάσα για το ευρωπαϊκό σινεμά. Αντί για ακριβά ειδικά εφέ και κασκαντέρ μια παραγωγή σύμφωνα με το μανιφέστο του Δόγματος απαιτούσε μόνο τα βασικά: μια κάμερα, ηθοποιούς και σενάριο.
Festen – Trailer
Every family has a secret. To celebrate his 60th birthday, family patriarch Helge Klingelfeldt throws a lavish dinner party for all his friends and family. A…
Την ίδια χρονιά παρουσιάστηκε στις Κάννες και η ταινία The Idiots (Οι ηλίθιοι) του Lars von Trier, η οποία είχε και αυτή δημιουργηθεί σύμφωνα με τις αρχές του δόγματος 95. Ο Γαλλο-Αμερικανός σκηνοθέτης Jean Marc Barr ήταν ο πρώτος μη Δανός σκηνοθέτης που ασπάστηκε το Δόγμα 95 και παρουσίασε το 1999 την ταινία «Οι εραστές». Άλλες αξιόλογες ταινίες είναι το “Mifune” του Søren Kragh-Jacobsens και «Ο βασιλιάς παραμένει ζωντανός» του Kristian Levring. Συνολικά 108 ταινίες θεωρούνται ότι ανήκουν στο κίνημα Δόγμα 95 αλλά μόνο οι πρώτες 31 έλαβαν το επίσημο πιστοποιητικό.
Ολόκληρη τη λίστα με τις ταινίες που έχουν γυριστεί με βάση τις αρχές που συνυπέγραψαν οι Lars Von Trier και Thomas Vinterberg εδώ:
Dogma 95- The rules
No Description
Το οριστικό τέλος για το Δόγμα 95 ήρθε το 2005 όταν οι ιδρυτές του αποφάσισαν ότι οι κανόνες που είχαν προτείνει παρήγαγαν πλέον στερεοτυπικές ταινίες.
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
ΤΕΣΤ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ: Αν ήταν ταινία η ζωή σου, τι είδους ταινία θα ήταν;
