Δημήτρης Καβατζικλής
Με αφορμή ειδήσεις σαν την παρακάτω:
Πειραιάς: Θετικοί στον κορωνοϊό έσπασαν την καραντίνα και ταξίδεψαν από την Πάτμο με πλοίο – Συνελήφθησαν από το Λιμενικό
Οι λιμενικές αρχές συνέλαβαν τρία άτομα που είχαν διαγνωστεί θετικά στον κορωνοϊό αλλά έσπασαν την καραντίνα και ταξίδεψαν με πλοίο ως τον Πειραιά. Και οι τρεις τους αγνόησαν τα πρωτόκολλα για την προστασία της δημόσιας υγείας και παρότι ήταν φορείς του νέου ιού Sars Cov 2 ταξίδεψαν με το πλοίο Blue Star 1 από την Πάτμο στον Πειραιά.
Τα lockdown και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που εισήχθησαν σε όλο τον κόσμο με σκοπό τον περιορισμό της πανδημίας του COVID-19 αναδιαμορφώνουν ζωές, νομοθετούν δραστηριότητες που κάποτε αποτελούσαν καθημερινές ελευθερίες και δημιουργούν νέους κοινωνικούς κανόνες, λέει το Reuters.
Αλλά υπάρχουν πάντα μερικοί άνθρωποι που δεν ακολουθούν τους κανόνες. Η παραβίαση των κανόνων δεν είναι ένα νέο φαινόμενο, αλλά οι αναλυτές συμπεριφοράς λένε ότι κάτι τέτοιο επιδεινώθηκε στην πανδημία του κορωνοϊού λόγω πολιτισμικών, δημογραφικών και ψυχολογικών παραγόντων που κάνουν τους παραβάτες να φαίνονται πιο εγωιστές και επικίνδυνοι.
Ακολουθούν ορισμένες ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την επιστήμη της ανθρώπινης συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19:
Τι είναι αυτό που κάνει κάποιους να υπακούν και άλλους να αψηφούν τους κανόνες;
Ένας βασικός παράγοντας είναι ο ατομικισμός έναντι του κολεκτιβισμού.
«Ορισμένες χώρες είναι πιο ατομικιστικές και δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην προσωπική έκφραση», λέει ο Jay Van Bavel, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Οι άνθρωποι στις ατομικιστικές κουλτούρες τείνουν να απορρίπτουν τους κανόνες και να αγνοούν τις προσπάθειες των αρχών δημόσιας υγείας για αλλαγή συμπεριφοράς μέσω μηνυμάτων ή εκκλήσεων για αλτρουισμό.
«Αν, για παράδειγμα, πείτε ότι η χρήση μάσκας βοηθάει στην προστασία των άλλων, οι άνθρωποι που προέρχονται από ατομικιστικές κουλτούρες θα ενδιαφερθούν λιγότερο» δήλωσε ο Michael Sanders, ειδικός στο Policy Institute του King’s College του Λονδίνου. Ενώ στις συλλογικές κουλτούρες, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να κάνουν αυτό που είναι καλύτερο για την ομάδα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία αποτελούν παραδείγματα ατομικιστικών πολιτισμών, ενώ οι ασιατικοί πολιτισμοί τείνουν να είναι πιο συλλογικοί.
Πόσο σημαντικοί παράγοντες είναι ο φόβος και η εμπιστοσύνη;
Πρόκειται για δύο ένστικτα που επηρεάζουν σημαντικά την ανθρώπινη συμπεριφορά. Σε κοινωνίες με μεγαλύτερη πολιτική διαίρεση, οι άνθρωποι εμπιστεύονται λιγότερο τις συμβουλές που προέρχονται από τη μία ή την άλλη πλευρά και τείνουν επίσης να σχηματίζουν στρατόπεδα υπέρ και κατά.
Η αισιοδοξία και ο φόβος είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Ο συνδυασμός των δύο σε λογικό βαθμό μπορεί να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, αν έστω ένα από τα δύο υπάρχει σε μεγάλη ποσότητα, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά.
«Σε μια κατάσταση όπως μια πανδημία, η αισιοδοξία μας κάνει να αναλάβουμε ρίσκα που είναι απίστευτα επικίνδυνα» δήλωσε ο Van Bavel.
Γιατί είναι δύσκολη η κοινωνική αποστασιοποίηση;
«Είμαστε κοινωνικά ζώα» λέει ο Van Bavel. «Το σώμα και ο εγκέφαλός μας έχουν σχεδιαστεί για να συνδέονται μεταξύ τους και η πανδημία με πολλούς τρόπους έρχεται σε αντίθεση με αυτά μας τα ένστικτα».
Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίο εκδηλώνονται τοπικά κρούσματα σε μπαρ και νυχτερινά κέντρα, ή σε θρησκευτικές τελετές, γάμους και πάρτι.
«Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αντισταθούν σε αυτήν την τάση κοινωνικής και ομαδικής σύνδεσης».
Αν οι παραβάτες είναι η μειονότητα, γιατί έχει σημασία;
«Το πρόβλημα είναι ότι σε μια συλλογική κατάσταση όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε τώρα, αν όλοι παραβιάσουν από λίγο τους κανόνες, τότε είναι σαν πολλοί άνθρωποι να μην ακολουθούν καθόλου τους κανόνες», δήλωσε ο Sanders.
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αυτό πρέπει να παίζει ως επίσημο σποτάκι παντού: Εκπληκτικός Διονύσης Ατζαράκης για τον κορωνοϊό
