Ευθύμης Κάλφας
Ας τα δούμε με τη σειρά:
Οι τελευταίες εκλογές του 2013
Η θητεία της τελευταίας Βουλής ξεκίνησε το 2013 με πρωθυπουργό τον Ενρίκο Λέτα, ως επικεφαλής τεχνοκρατικής κυβέρνησης η οποία υποστηριζόταν από το Δημοκρατικό Κόμμα και την Κεντροδεξιά του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Στη συνέχεια την πρωθυπουργική σκυτάλη έλαβε ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος Ματέο Ρέντσι (και στήριξη από μικρότερο τμήμα της Κεντροδεξιάς) και μετά τη θέση του πήρε ο Πάολο Τζεντιλόνι.
Πώς χωρίστηκαν τα κόμματα
Η οικονομική κρίση οδήγησε σε ανασχεδιασμό του πολιτικού χάρτη της Ιταλίας. Το κόμμα του Μπερλουσκόνι διασπάστηκε σε πέντε κομμάτια και το Δημοκρατικό Κόμμα, σε τουλάχιστον δύο. Αξίζει να αναφερθεί ότι από τα 10 κόμματα που εισήλθαν στη Βουλή και τη Γερουσία στις εκλογές του 2013 πλέον κατέληξαν 20, ενώ οι βουλευτές και οι γερουσιαστές που ολοκληρώνουν τη θητεία τους σε διαφορετικό κόμμα από αυτό στο οποίο ξεκίνησαν ανέρχονται σε 345. Με άλλα λόγια αποτελούν το 36% του συνόλου.
Οι πολιτικοί πόλοι στην Ιταλία
Αυτήν τη στιγμή στην Ιταλία υπάρχουν τρεις διαφορετικοί πολιτικοί πόλοι: η κεντρό-αριστερά, η κεντρό-δεξιά και το Κίνημα Πέντε Αστέρων. Πόλοι οι οποίοι όμως δεν μπορούν να εξασφαλίσουν σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία.
Αν και οι δημοσκοπήσεις δίνουν περίπου 23% στο κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα και 16% στον Μπερλουσκόνι (ποσοστό που θα μπορούσε να φθάσει το 30% με την προσθήκη των συμμάχων του) κάτι τέτοιο δεν εξασφαλίζει κυβερνητική πλειοψηφία σε συνδυασμό μάλιστα με τον νέο εκλογικό νόμο (Rosatellum), ο οποίος ακολουθεί ένα σύστημα κατά τα δύο τρίτα αναλογικό και κατά το ένα τρίτο πλειοψηφικό και που δεν ευνοεί τον σχηματισμό σταθερών κυβερνήσεων.
Διασπάσεις – αποχωρήσεις και κωλοτούμπες!
Η κεντροαριστερά, (με το Δημοκρατικό Κόμμα του Ματέο Ρέντσι να είναι η μόνη ηγετική πολιτική ομάδα στην Ιταλία που στηρίζει ξεκάθαρα την Ευρωπαϊκή Ένωση) βρίσκεται στην πιο δύσκολη θέση. Η εκλογική κάμψη που έχει βιώσει την έχει κατατάξει στη δεύτερη θέση με τα ποσοστά της να είναι χαμηλότερα από το 25%. Σημαντικότερο όμως όλων είναι η διάσπαση μεταξύ του κόμματος αλλά και των δυνάμεων της αριστεράς. Το Δημοκρατικό Κόμμα θα είναι ουσιαστικά μόνο του στις επόμενες εκλογές χάνοντας έναν σημαντικό αριθμό του εκλογικού του σώματος το οποίο ίσως να στραφεί στο νέο σχηματισμό αριστερών κομμάτων, «Liberi e Uguali», που επανασυνδέει τους εξόριστους του Δημοκρατικού Κόμματος και άλλες δυνάμεις της αριστεράς με επικεφαλής τον νυν πρόεδρο της Ιταλικής Γερουσίας, Pietro Grasso.
Η δεξιά, (το Forza Italia του Μπερλουσκόνι έχει κατηγορήσει το ευρώ για την υποτονική οικονομική ανάπτυξη της Ιταλίας και έχει προτείνει την επαναφορά της λίρας ως παράλληλου νομίσματος) έχει βιώσει μια σταδιακή αλλά σταθερή αύξηση στις δημοσκοπήσεις. Αυτή τη στιγμή πλησιάζει στο 16%, και είναι ξεκάθαρα το ηγετικό κόμμα σε έναν δεξιό συνασπισμό ο οποίος αποτελείται από τη Lega (League, πρώην Λίγκα του Βορρά) και το Fratelli d’Italia. Μπορεί κάποιος να θεωρεί ευνοϊκές αυτές τις συνθήκες για τον Μπερλουσκόνι αλλά η άνοδος αυτή έρχεται παράλληλα με την μείωση της στήριξης για τη Lega. Μια μείωση που θα μπορούσε να οδηγήσει τον ηγέτη της (Matteo Salvini) να αμφισβητήσει το εκλογικό όφελος για το κόμμα του μέσα από τη συμμετοχή σε έναν τέτοιο συνασπισμό. Οι εντάσεις του εξάλλου με τον Μπερλουσκόνι είναι γνωστές καιρό τώρα.
Στο κίνημα Πέντε Αστέρων (έχει ζητήσει η χώρα να φύγει από την ευρωζώνη) επικρατεί αισιοδοξία. Σύμφωνα με το ινστιτούτο Demopolis, το κίνημα εξασφαλίζει το 29,2% της πρόθεσης ψήφου και είναι αυτήν τη στιγμή το πρώτο κόμμα. Ένα από τα χαρακτηριστικά που κάνουν τα Πέντε Αστέρια να ξεχωρίζουν είναι ότι δεν έχουν συμμαχήσει με καμία άλλη πολιτική δύναμη. Βέβαια, το 2018 ξεκίνησε με μια πρωτοφανή κωλοτούμπα για το κίνημα. Η απρόσμενη δήλωση του Λουίτζι Ντι Μάτζιο (του νεαρού πολιτικού που επιλέχθηκε με διαδικτυακή ψήφο ως υποψήφιος Πρωθυπουργός από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων) ότι «το ζήτημα του ευρώ δεν αποτελεί προτεραιότητα μας, σε αντίθεση με τη διαφθορά που μας ενδιαφέρει να πατάξουμε» δημιούργησε ήδη έντονες αναταραχές στους κόλπους του κόμματος, αφού μέχρι πρόσφατα το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, όπως και ο ιδρυτής του Μπέμπε Γκρίλο, είχαν σαφώς τοποθετηθεί υπέρ της εξόδου της Ιταλίας από την ευρωζώνη. Η μόνη που έχει χαρεί μ’ αυτήν τη δήλωση είναι ξεκάθαρα η Γερμανία και κατ΄ επέκταση οι Ευρωπαικοί Θεσμοί.
Οι επικείμενες εκλογές
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η Ιταλία προετοιμάζεται για την διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών της στις 4 Μαρτίου του 2018. Εάν το αποτέλεσμα των εκλογών δεν φέρει μία σταθερή πλειοψηφία τότε οι συμμαχίες που θα «έρθουν» μετά τις εκλογές θα είναι απαραίτητες προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση.
Πόσο εύκολο είναι όμως κάτι τέτοιο όταν από τη μια το φαβορί των φετινών εκλογών (Κίνημα Πέντε Αστέρων) αρνείται να συνάψει συμφωνίες και από την άλλη οι εντάσεις τις κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς φέρνουν τρομερή ασυνεννοησία στο εσωτερικό τους;
Το πιο πιθανό σενάριο είναι η Ιταλία να βιώσει ότι και η Ισπανία το 2015 και η Γερμανία σήμερα, μια παρατεταμένη δηλαδή περίοδο αβεβαιότητας μετά τις εκλογές. Όπως μεταδίδει η Deutsche Welle, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μόνο το 62% των Ιταλών είναι διατεθειμένο να ψηφίσει ενώ το 78% πιστεύει ότι τα κόμματα δεν πρόκειται να σεβαστούν ούτε μια προεκλογική τους υπόσχεση.
Το σίγουρο πάντως είναι ένα, καμία παράταξη ή κόμμα δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και αυτό τρομάζει την Ευρώπη. Πολύ.
Τι φοβάται η Ευρώπη;
Το ενδεχόμενο να υπάρξει περαιτέρω αβεβαιότητα στη χώρα και μετά από την περίπλοκη κατάσταση στη Γερμανία, τρομάζει την Ευρώπη. Η προοπτική προβλημάτων σε δύο (εν αναμονή και των εξελίξεων της Γερμανίας) από τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες των 27 της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί μια σκληρή δοκιμασία για τους θεσμούς. Αυτές οι εξελίξεις, φυσικά και ευνοούν τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron ο οποίος μέσα απ’ όλο αυτό θα μπορούσε προωθήσει το ρόλο του ως το νέο καθοδηγητή στην ήπειρο. Αλλά πόσο εφικτό είναι κάτι τέτοιο χωρίς αξιόπιστη στήριξη από βασικούς συμμάχους όπως η Ιταλία και κυρίως, η Γερμανία;
