Γιατί δεν γουστάρουμε την τέχνη εκτός αν είναι εύκολη;

Από τη Νίκη Ζερβού / Φωτο: Λευτέρης Τσινάρης

Ένα πολύ σοβαρό θέμα που με απασχολεί ιδιαίτερα αγαπητοί μου αναγνώστες (θα σας λέω αγαπητούς αναγνώστες μέχρι να σας βρούμε ένα όνομα της προκοπής) είναι η σχέση της γενιάς μου με την τέχνη. Με απασχολούν συγκεκριμένα δυο οπτικές του θέματος: η τέχνη που παράγει η γενιά μου και η σχέση που έχει η γενιά μου με την τέχνη.

Θέατρο

Ας μιλήσουμε πρώτα για το θέατρο. Όντας μεγαλωμένη με και στο θέατρο, αντιλαμβάνομαι πως ο μέσος 25χρονος δεν παρακολουθεί θέατρο. Το θεωρεί σοβαρό, ξεπερασμένο, βαρετό και δε θα το προτιμήσει για ένα Σάββατο βράδυ πριν τα ξύδια. Θέατρο σε αυτήν την ηλικία παρακολουθούν κατά βάση παιδιά που ήδη έχουν θεατρική παιδεία ή ασχολούνται με τον χώρο (σπουδάζουν, είναι σε ομάδες κλπ) και πάλι δεν δείχνουν ιδιαίτερη θέρμη.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Η απάντηση είναι λίγο περισσότερο πολύπλοκη απ’ το απλό «το θέατρο είναι βαρετό, οκ;». Ξεκινάει από τον τρόπο που επικοινωνούν οι παραγωγοί τις παραστάσεις ή μάλλον από το πως δεν τις επικοινωνούν. Λεφτά στο θέατρο δεν υπάρχουν για πρόσληψη ατόμων για επικοινωνία (ούτε για πληρωμή προβών καλά-καλά) όπως επίσης, δεν υπάρχει και εμπιστοσύνη προς τους νέους ανθρώπους για να αναλάβουν το κομμάτι της επικοινωνίας. Η νέα γενιά βασίζει πολύ τις προτιμήσεις της στην εικόνα και την διαχείριση της εικόνας στα social media. Βλέπουμε, λοιπόν, άσχημες αφίσες, κακές φωτογραφίες, ακατανόητα promo video και ραδιοφωνικές φωνές να μιλούν για παραστάσεις σε πλαίσια που δεν πρόκειται να μας αγγίξουν. Καθώς δεν υπάρχει αντίκρισμα στο επικοινωνιακό κομμάτι, λοιπόν, το ηλικιακό κοινό που πηγαίνει στο θέατρο είναι κατά βάση 35-40+.

Οι παραγωγές, έτσι, προτιμούν παραστάσεις που απευθύνονται σε αυτό το κοινό και κατά βάση πολυπαιγμένα, παλιακά έργα που όσο μεγάλη αξία κι αν έχουν, ο τρόπος που προσεγγίζονται δεν έχει επαφή με το σήμερα. Το νεανικό κοινό δεν έχει λόγο να πάει στο θέατρο με αυτά τα δεδομένα και έτσι υπέροχες δουλειές, φρέσκα, καινοτόμα έργα μπορεί να περάσουν απαρατήρητα στο εξορισμού ηλικιακό κοινό τους (20-30χρονών). Θέλουμε θέατρο να μας ιντριγκάρει, να μας «κουνάει», να φεύγουμε από την αίθουσα και να λέμε «πω μαλάκα τι ήταν αυτό». Και αυτό μπορεί επιτευχθεί σε πέντε τετραγωνικά με σκηνικό μια μαύρη καρέκλα.

Πάμε στο θέμα μουσική τώρα.

Γιατί η τραπ, η δική μας μπουζουκοτράπ και τα λαϊκά έχουν τόσο μεγάλη απήχηση όντας τις περισσότερες φορές ευτελή και χωρίς κανένα απολύτως νόημα; Γιατί είμαστε λαός με ελάχιστη μουσική παιδεία ξεκινώντας από τον τρόπο που προσεγγίζεται η μουσική στην εκπαίδευση και γιατί είναι πιο κουλ να ακούμε και να βλέπουμε απ’ τη μια γκάνια και ναρκωτικά κι απ’ την άλλη όμορφα πληγωμένα παλικάρια και σέξυ κορίτσια να το κουνάνε και να λένε για έρωτες. Γιατί έχουν σκαλωτικά μπιτς, εύκολο στοίχο και hype.

Τα παιδιά που κάνουν μουσική, το έχουν ρίξει ακραία στην ραπ γιατί θέλουν κάπως να τα πουν και οι υπέροχοι νέοι μουσικοί μας με σπουδές και πτυχία φεύγουν στο εξωτερικό γιατί δύσκολα θα ψάξει κάποιος τρομπετίστα σε όμορφη μουσική σκηνή με νεανικό κόσμο. Μην παρεξηγηθώ, όλα χρειάζονται. Αλλά δεν υπάρχει απεύθυνση στο κοινό μας. Μήπως να γίνουμε λίγο πιο ευέλικτοι μουσικά; Μήπως να αρχίσουμε να λογαριάζουμε την ποιότητα στην μουσική πέρα απ’ την εμφάνιση; Ενώ στο θέατρο κατά κύριο λόγο η επικοινωνία και το Audiovisual είναι αισθητικά κακά και οριακά ανύπαρκτά, στην μουσική είναι το νούμερο ένα που θα προσέξει ένας καλλιτέχνης ή μια παραγωγή για έχει απήχηση στο κοινό της. Πολύ καλά νέα στο θέμα μουσική, πάντως, αποτελεί η αναβίωση της παραδοσιακής μουσικής με φρέσκο ήχο και πάρα πολύ καλούς μουσικούς να την πλαισιώνουν με πολλή απήχηση στο νεανικό κοινό (θα ακολουθήσει αφιέρωμα).

Πάμε λίγο στην ζωγραφική και το κόμικ.

Στο θέμα ζωγραφική, έχουμε πολύ καλά χέρια αλλά σχεδόν κανείς δεν μπορεί να ασχοληθεί αποκλειστικά με την ζωγραφική. Μιας και το θέμα τέχνη είναι εν γένη υποτιμημένο στις μέρες μας, το νεανικό κοινό δε θα δώσει εύκολα χρήματα για να αποκτήσει έναν καλό πίνακα (δεν έχει κι όλας για να τα δώσει). Θα αγοράσει Prints, ίσως κάποιον φτηνό πίνακα, αλλά δύσκολα να επενδύσει αρκετά χρήματα και χρόνο για να παρευρεθεί σε εκθέσεις. Υπάρχουν τρανές εξαιρέσεις τόσο στο κοινό όσο και στους καλλιτέχνες. Θα θέλαμε σίγουρα μεγαλύτερη εκπαίδευση πάνω σε αυτό το κομμάτι. Χαίρομαι ιδιαίτερα με τα κόμικ απ’ την άλλη γιατί κάποιοι απίστευτοι τύποι κάνουν υπέροχες δουλειές (θα σας κάνω αφιέρωμα και γι’ αυτούς που μου αρέσουν). Στο θέμα ζωγραφική και απεύθυνση στο νεανικό κοινό υπάρχει πάντα το γκράφιτι και η τέχνη του δρόμου, η οποία όσο πανέμορφη είναι, άλλο τόσο παράνομη είναι και είναι κρίμα γιατί πολλές φορές πετυχαίνεις διαμάντια σε τοίχους, ζωγραφισμένα από κυνηγημένα πιτσιρίκια.

Συγγραφή

Στο θέμα συγγραφή υπάρχουν κάτι πένες (σαν την δική μου καλή ώρα «αψψψωνιο») που σε κάνουν να ανατριχιάζεις. Τι γίνεται; Δεν έχουμε μάθει να διαβάζουμε. Δεν έχουμε ανοίξει ένα βιβλίο στην ζωή μας γιατί τα σχολεία μας κάνουν βιβλιοφοβικούς. Θέλουμε το γρήγορο, το εύκολο, το απλό που δε θα χρειαστεί πάνω από ένα λεπτό (και πολύ λέω) ανάγνωση. Δεν αφηνόμαστε στην μαγεία ενός καλού αναγνώσματος. Ούτε εμείς, ούτε οι γονείς μας, ούτε ο κόσμος όλος. Είναι ωραία τα βιβλία, όμως. Και είναι ακόμη πιο ωραία τα αναγνώσματα φρέσκων συγγραφέων που έχουν κάτι να πουν. Να κάνω αφιέρωμα ή τσάμπα θα πάει και δεν πρόκειται να διαβάσετε ποτέ;

Τι θέλουμε, λοιπόν; Καλύτερη παιδεία σε σχέση με την τέχνη. Πιο ανοιχτά μυαλά διατεθειμένα να δουν καινούρια πράγματα. Καλύτερη απεύθυνση της τέχνης στο κοινό μας. Περισσότερη τριβή των καλλιτεχνών με το κοινό τους. Στήριξη της πολιτείας. Στήριξη της πολιτείας. Στήριξη της πολιτείας.