Άρης Δημοκίδης
Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μας προσκαλεί να (ξανά) ανακαλύψουμε σπάνιες ελληνικές ταινίες των δεκαετιών 1960-1990, οι οποίες δεν προβάλλονται συχνά στη μεγάλη οθόνη, και υποδέχεται στη Θεσσαλονίκη τη «Χαμένη Λεωφόρο του Ελληνικού Σινεμά». Από την Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 2018 και για μία Τετάρτη κάθε μήνα ως τον Απρίλιο του 2019, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές (Αποθήκη 1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης).
Πρόκειται για μια συνεργασία του Φεστιβάλ με την ΕΣΠΕΚ (Ένωση Σκηνοθετών-Παραγωγών Ελληνικού Κινηματογράφου) που επιμελείται τη «Χαμένη Λεωφόρο του Ελληνικού Σινεμά», μια ιδιότυπη κινηματογραφική λέσχη η οποία, έπειτα από δύο επιτυχημένες σεζόν στην Αθήνα, ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη και συστήνει στο κοινό παραγνωρισμένα ελληνικά φιλμ. Τα φιλμ επιλέγουν οι σκηνοθέτες Αλέξης Αλεξίου, Γιάννης Βεσλεμές και Ελίνα Ψύκου και η ιστορικός κινηματογράφου Αφροδίτη Νικολαΐδου. Τις ταινίες θα προλογίζουν κάθε φορά κινηματογραφιστές και συγγραφείς, ενώ όπου είναι εφικτό θα παρευρεθούν και οι σκηνοθέτες.
Η πρεμιέρα της «Λεωφόρου» στη Θεσσαλονίκη την Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 2018 φέρει τη θεματική «Παράξενο Τότε». Δεκαετίες πριν το ελληνικό σινεμά χαρτογραφηθεί ως παράξενο, υπήρξε ακόμα πιο παράξενο. Απολαύστε την ταινία Οι βοσκοί του Νίκου Παπατάκη (1967), μια εμβληματική αλληγορία της ελληνικής κοινωνίας την εποχή της χούντας, και το Σχετικά με τον Βασίλη του Σταύρου Τσιώλη (1986), την υπαρξιακή διαδρομή ενός άνδρα που παραιτείται από όλους και όλα.
Τις ταινίες, οι οποίες θα προβληθούν σε φιλμ 35mm, θα παρουσιάσει ο σκηνοθέτης-σεναριογράφος Σύλλας Τζουμέρκας.
Μίλησα με τον Τζουμέρκα λίγο πριν βρεθεί στη Θεσσαλονίκη για την παρουσίαση:
– Θα ήθελες να μας μιλήσεις για τη Χαμένη Λεωφόρο; Για μας στη Θεσσαλονίκη είναι κάτι το νέο…
H Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά είναι μια τρομερή ιδέα-διαρκές ‘φεστιβάλ’ της ΕΣΠΕΚ, που συγκρότησαν έξοχα ο Αλεξίου, ο Βεσλεμές, η Ψύκου και η Αφροδίτη Νικολαΐδου και στην οποία όλοι συμμετέχουμε με τεράστια χαρά.
Παίρνει ξεχασμένες, παραγνωρισμένες, χαμένες, αδικημένες ταινίες απ’ όλη την ιστορία του ελληνικού σινεμά και τις κάνει reload στο σήμερα για να τις ξαναανακαλύψουμε φρέσκιες, ολοκαίνουργιες και καθαρές από το γενικό συρμό που πολύ συχνά συνοδεύει τα πράγματα στον καιρό τους.
Καθαρίζονται έτσι σειρά ταινιών από τις επιπτώσεις της λήθης, από τις μόδες, την άγνοια, τα ανόητα κείμενα, τις παραλείψεις, την κακή ιστοριογραφία, την γενική τυφλότητα, και είναι ξανά εδώ, pop και ελεύθερες πια της συγχρονικότητας, με όλη τους την ομορφιά, σε μια νέα εποχή και για μια νέα εποχή θεατών και κινηματογραφιστών, για να ενθουσιάσουν, να ζορίσουν, να τροφοδοτήσουν και να μπολιάσουν. Η επιτυχία, η κοσμοσυρροή και το κέφι ήταν φοβερά στις προβολές στο Άστορ στην Αθήνα, και η Χαμένη Λεωφόρος υπήρξε σταθερά μέγα γλέντι.
– Έχεις ανακαλύψει στις προβολές ταινίες που δεν είχες δει; Θυμάσαι κάποιες;
Φυσικά! Και μία απ’ αυτές είναι το Σχετικά με τον Βασίλη… που θα παίξει την Τετάρτη στη Θεσσαλονίκη. Η πιο μεγάλη μου χαρά όμως ήταν να ξαναβλέπω στο γεμάτο σινεμά μια από τις πιο αγαπημένες μου ταινίες, το αριστούργημα Φόβος του Κώστα Μανουσάκη με τον Ανέστη Βλάχο!
– Θες να μας πεις λίγα λόγια για τα φιλμ που θα προλογίσεις;
Οι Βοσκοί του Παπατάκη είναι μια ταινία βάσης για το νέο νέο-ελληνικό-σινεμά που δεν πρέπει να χάσετε με τίποτα. Ο ηλεκτρισμός, η τρέλα, το χιούμορ, η βιαιότητα και η χάρη των εικόνων, η καθαρότητα και η οξύτητά της είναι απαράμιλλες. Το Σχετικά με τον Βασίλη… του Τσιώλη είναι μια τόσο παράξενη και μελαγχολική ταινία, βαθιά 80s, με όλη τη χάρη του μικρού διηγήματος που διεισδύει όσο πρέπει στη ζωή των ηρώων του και όχι παραπάνω. Οι βινιέτες της στην πόλη και το road movie τελευταίο μέρος της, θα σας κόψουν την ανάσα.
– Ποιες ελληνικές ταινίες αγαπάς πιο πολύ από εκείνη την περίοδο;
Εμένα, οι αγαπημένες μου ελληνικές ταινίες είναι Το Κορίτσι με τα Μαύρα και Το Τελευταίο Ψέμμα του Κακογιάννη και Ο Φόβος του Κώστα Μανουσάκη.
Οι ταινίες:
Οι βοσκοί
Οι Βοσκοί του Νίκου Παπατάκη / ΒΡΩΜΙΚΟ ΨΩΜΙ
Η ΕΣΠΕΚ παρουσιάζει: ΒΡΩΜΙΚΟ ΨΩΜΙ Μέρος τρίτο της Χαμένης Λεωφόρου του Ελληνικού Σινεμά* Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 18.00 Η Φόνισσα του Κώστα Φέρρη 19.30 Το Εργοστάσιο του Τάσου Ψαρρά 21.45 Οι Βοσκοί του Νίκου Παπατάκη Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 00.15 Ο Φόβος του Κώστα Μανουσάκη στον Κινηματογράφο Άστορ Στην επόμενη συνάντηση της ιδιότυπης κινηματογραφικής της λέσχης, η ΕΣΠΕΚ κερνάει “βρώμικο ψωμί” και προβάλλει μια σειρά από σπουδαίες, δυσεύρετες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου.
(Γαλλία-Ελλάδα, 1966)
Σκηνοθεσία-σενάριο: Νίκος Παπατάκης. Με τους: Όλγα Καρλάτου, Γιώργο Διαλεγμένο, Έλλη Ξανθάκη, Λάμπρο Τσάγκα, Καρούσσο Tζαβαλά. Ασπρόμαυρη, 96΄
Ένας φτωχός βοσκός, ο Θάνος, ερωτεύεται μια πανέμορφη αρχοντοπούλα, τη Δέσποινα, που είναι κόρη του Βλαχόπουλου, αφέντη της περιοχής. Ο πατέρας της, όπως είναι φυσικό, αρνείται κατηγορηματικά να δώσει την κόρη του σ’ έναν παρακατιανό και προσπαθεί να την παντρέψει με τον Γιάγκο, γιο ενός μεγαλοτσέλιγκα. Ανάσταση, όταν όλο το χωριό είναι μαζεμένο στην εκκλησία, ο Θάνος και η Δέσποινα κλέβονται και μες στην απελπισία τους καταφεύγουν στα βουνά, καταδιωκόμενοι από ένα απόσπασμα χωροφυλακής αλλά και από τον Γιάγκο ο οποίος, βαθύτατα προσβεβλημένος, ζητάει εκδίκηση.
Η ταινία ήταν υποψήφια για το Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας 1967.
●Η ταινία θα προβληθεί με αγγλικούς υπότιτλους
Σχετικά με τον Βασίλη
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ (1986)
Η ιστορία ενός καθηγητή κοινωνιολογίας (Τάσος Δενέγρης), ο οποίος εγκαταλείπει την καριέρα του, τη γυναίκα και την κόρη του (Λουκία Πιτσιόλα και Κατερίνα Τσιώλη, αντιστοίχως) και απομονώνεται στο παραθαλάσσιο εξοχικό του. Απομακρύνεται από την καθημερινότητα και περιφέρεται στους χειμωνιάτικους δρόμους της Αθήνας, παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω του και αναζητώντας μια γυναίκα-φάντασμα.
(Ελλάδα, 1986)
Σκηνοθεσία-σενάριο: Σταύρος Τσιώλης. Με τους: Τάσο Δενέγρη, Κωνσταντίνο Τζούμα, Κατερίνα Τσιώλη, Λουκία Πιστιόλα, Εύα Βλαχάκου. Έγχρωμη, 75’
Η ιστορία ενός καθηγητή κοινωνιολογίας, ο οποίος εγκαταλείπει την καριέρα του, τη γυναίκα και την κόρη του και απομονώνεται στο παραθαλάσσιο εξοχικό του. Απομακρύνεται από την καθημερινότητα και περιφέρεται στους χειμωνιάτικους δρόμους της Αθήνας, παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω του και αναζητώντας μια γυναίκα-φάντασμα.
●Η ταινία θα προβληθεί με αγγλικούς υπότιτλους
Το πλήρες πρόγραμμα:
Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2019: «Ξοδεμένα ΄80»
19:30 Τα παιδιά του Κρόνου του Γιώργου Κόρρα (1985, 113΄, 35mm)
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ 80S ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ
Δύο φίλοι (Τάκης Μόσχος και Μηνάς Χατζησάββας) συγκατοικούν στο σπίτι το οποίος τους έχει παραχωρήσει ο. Ο γάμος της Άννας με τον Χρήστο φθίνει με τον καιρό, πηγαίνοντας απ το κακό στο χειρότερο. Η κρίση του ζευγα. Ο κύριος Εξουσίας, είναι ένας καλόκαρδος ενωματάρχης της χωροφυλακής, που ζει με τη γυναίκα του σε ένα μικρό.
22:00 Η πόλη ποτέ δεν κοιμάται του Ανδρέα Τσιλιφώνη (1984, 95’, 35mm)
H Πόλη Ποτέ Δεν Κοιμάται – Τελευταία Σκηνή
Τελευταία κόντρα με ένα από τα πιο δυναμικά κομμάτια ελληνικών ταινιών των 80ς.
Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2019: «Σκοτεινή πόλη»
20:00 Πρόσωπο με πρόσωπο του Ροβήρου Μανθούλη (1966, 84’, 35mm)
Prosopo me prosopo (1966)
Πρόσωπο με πρόσωπο/Face to face (1966) Ροβήρος Μανθούλης Δεν είδαμε ποτέ ελληνική ταινία που να καταργεί με τέτοια γνώση και συνέπεια τους τετριμμένους ακαδημαϊσμούς, δεν είδαμε ποτέ μια τέτοια εκφραστική άνεση, που έρχεται ως συνέπεια μιας σχεδόν απόλυτης παραγραφής των αφηγηματικών συμβάσεων και μεταχειρίζεται το “πλάνο σεκάνς” με τόσο πετυχημένο τρόπο.
22:00 Ληστεία στην Αθήνα του Βαγγέλη Σερντάρη (1969, 97’, dcp)
Robbery In Athens (1969) Greek Crime Thriller – Ληστεια Στην Αθηνα
Αφιερωμενο στην μνημη του Θοδωρου Εξαρχου Dedicated in the memory of Theodoros Eksarhos Ληστεια Στην Αθηνα (1969) Ισως η πιο ρεαλιστικη αστυνομικη Ελληνικη ταινια που γυριστηκε ποτε. Ανεστης Βλαχος,Χρηστος Τσαγκας,Θοδωρος Εξαρχος,Γιωργος Καλαντζης,Δωρα Σιτζανη κ.α.
Τετάρτη 20 Μαρτίου 2019: «Ντοκουμέντα»
19:30 Θηραϊκός όρθρος των Κώστα Σφήκα και Σταύρου Τορνέ (1967, 20’, 35mm)
Santorini 1967 – Θηραϊκός Όρθρος – Thirean Matins
1967. Μια άποψη της Σαντορίνης που δεν έχουμε δει, δεν γνωρίζουμε και οι παλιότεροι έχουν ξεχάσει. Κάποια πρόσωπα στην ταινία είναι γνωστά και ζουν μέχρι και σήμερα. Τότε σε μικρή ηλικία έτρεχαν στα σοκάκια – πραγματικά ρυμίδια – του νησιού, με άλλη ελευθερία και άλλες σκέψεις.
Το άλλο γράμμα του Λάμπρου Λιαρόπουλου (1973, 76’, 35mm)
21:30 Αλουμίνιον της Ελλάδος του Ρούσσου Κούνδουρου (1965, 20’, dcp)
Μέγαρα των Σάκη Μανιάτη και Γιώργου Τσεμπερόπουλου (1974, 69’, dcp)
ΜΕΓΑΡΑ (1974)
● Ντοκιμαντέρ του 1973, που καταγράφει τον αγώνα των κατοίκων των Μεγάρων κατά της βίαιης απαλλοτρίωσης της γης τους προκειμένου να κατασκευαστεί στην περιοχή ένα συγκρότημα διυλιστηρίων.
Τετάρτη 24 Απριλίου 2019: «Αόρατη απειλή»
20:00 Κιέριον του Δήμου Θέου (1968, 86΄, 35mm)
Κινηματογραφική Προβολή ταινίας “Κιέριον” – Δήμος Θέος
Απόσπασμα από την κινηματογραφική Ταινία “Κιέριον” (του Δήμου Θέου) που προβλήθηκε στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων της επετείου του Πολυτεχνείου στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ελευσίνας
22:00 Δι’ ασήμαντον αφορμήν του Τάσου Ψαρρά (1974, 101’, 35mm)
Δι’ασήμαντον αφορμή (1974)
Η ταινία βασίζεται σ’ ένα πραγματικό γεγονός. Το έτος 1953, σ’ ένα καπνοχώρι της Μακεδονίας, διαπράττεται ένας περίεργος φόνος. Κατά την ακροαματική διαδικασία, προκύπτει από τις καταθέσεις των μαρτύρων ότι τα πραγματικά αίτια δεν ήταν κάποιες συνήθεις κτηματικές διαφορές, όπως είχαν θεωρήσει αρχικά η χωροφυλακή κι ο εισαγγελέας, αλλά οι οικονομικές διαφορές και οι ανελέητες συγκρούσεις ανάμεσα σε καπνοκαλλιεργητές και καπνεμπόρους.
INFO:
«Η Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά» @ αίθουσα Σταύρος Τορνές, Λιμάνι
Εισιτήρια: Γενική είσοδος 5 ευρώ, Εκπτωτικό 4 ευρώ, Ημερήσιο 8 ευρώ
