Ευθύμης Κάλφας
Φρέσκα ζυμαρικά με άγρια μανιτάρια, ζουμερά cheeseburger με λαχταριστά μπιφτέκια, κέικ καρότου με διπλή στρώση τυρί κρέμας, είναι μόνο μερικά απ’ όσα μπορεί κανείς να δει στο hashtag #foodporn στο instagram. Ναι, το φαγητό πλέον έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθημερινή ψηφιακής ζωή μας αλλά αν νομίζετε ότι η εμμονή αυτή είναι σημείο των καιρών, μάλλον πρέπει να αναθεωρήσετε!
Ερευνητές από το Cornell Food & Brand Lab ανακάλυψαν ότι αυτή η σχέση του ανθρώπου με το φαγητό, υπάρχει εδώ και τουλάχιστον 500 χρόνια, διαπιστώνοντας παράλληλα ότι ήδη από τον 16ο αιώνα μ.Χ οι ζωγράφοι του Δυτικού κόσμου απεικόνιζαν τρόφιμα πιο πολυτελή, σπάνια και πιο χορταστικά απ’ ό,τι οι άνθρωποι της εποχής στην πραγματικότητα έτρωγαν καθημερινά. Σύμφωνα με τον ερευνητή Andrew Weislogel:
«Η ερωτική μας σχέση με τα ελκυστικά, πολυτελή και γκουρμέ φαγητά δεν είναι κάτι καινούργιο. Η τάση αυτή υπάρχει εδώ και 500 χρόνια»
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Έχοντας ως δείγμα 750 πίνακες ζωγραφικής, οι ερευνητές κατέληξαν ότι οι 140 απ’ αυτούς, οι οποίοι ανήκαν σε ζωγράφους της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής, απεικόνιζαν μικρά οικογενειακά γεύματα. Η εστίαση των επιστημόνων στην εποχή όπου η ευρωπαϊκή και αμερικανική κουζίνα άρχισε να αλλάζει, τους επέτρεψε να επικεντρωθούν και να εξετάσουν το πλαίσιο κατά το οποίο ναι μεν διατηρήθηκαν τα μεσαιωνικά πιάτα και ο τρόπος μαγειρέματος, αλλά έγιναν πιο δημοφιλείς τόσο οι καινοτόμες τεχνικές όσο και τα νέα συστατικά απ’ όλο τον κόσμο. Μάλιστα, για να αναλύσουν τις αλλαγές με την πάροδο των χρόνων, οι ερευνητές ομαδοποίησαν τους πίνακες σε τρεις κατηγορίες σύμφωνα με το έτος δημιουργίας τους : στην Εποχή της Ευρωπαϊκής Εξερεύνησης και του Αποικισμού (1500-1650), στην Εποχή του Διαφωτισμού (1651-1850) και στη Βιομηχανική και Μεταβιομηχανική επανάσταση (1851 έως 2000).
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στην εξέτασή τους επειδή οι περισσότεροι πίνακες γιορτών ή δεξιώσεων ήταν δύσκολο να εναρμονιστούν με ό,τι είναι ιστορικά γνωστό για το πώς οι πραγματικοί άνθρωποι έτρωγαν καθημερινά. Και όπως κανείς σήμερα δεν ανεβάζει στο Instagram φασολάκια ή μπάμιες έτσι και οι ζωγράφοι στο παρελθόν απέφευγαν επίσης το μονότονο ζαμπόν ή μπούτι κοτόπουλου που έτρωγαν. Στην πραγματικότητα, τα πιο συνηθισμένα φαγητά εκείνης της εποχής (τα οποία περιελάμβαναν κοτόπουλο, αυγά, τυρί και γάλα) ήταν τα πιο σπάνια που θα συναντούσε κανείς σε έναν πίνακα ζωγραφικής.
Τι άλλο έδειξε η έρευνα;
Μερικές άλλες ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις από τη μελέτη είναι ότι οι ιταλικές ζωγραφιές απεικόνιζαν λουκάνικα με διπλάσιο ποσοστό εμφάνισης των άλλων χωρών ενώ περισσότεροι από τους μισούς πίνακες από την Ολλανδία περιείχαν λεμόνια. Τα οστρακοειδή συναντιόταν περισσότερα σε πίνακες από χώρες με τις μικρότερες ακτές, όμως η συχνότητά τους μειώθηκε με την πάροδο του χρόνου, καθώς τα οστρακοειδή αυξήθηκαν στις δίαιτες. Τα λαχανικά εμφανίζονταν μόνο στο 19% των πινάκων, ενώ τα φρούτα σε ποσοστό 76%. Το ψωμί και τα αρτοπαρασκευάσματα εμφανίζονταν σε ποσοστό 54% και το κρέας 39% με το αλάτι να αποτελεί το πιο κοινό καρύκευμα και το τυρί το πιο δημοφιλές γαλακτοκομικό προϊόν.
