Ευθύμης Κάλφας
Όταν ο Βέλγος συνθέτης Wim Henderickx σε καλεί να ερμηνεύσεις και να σκηνοθετήσεις ένα έργο σύγχρονου μουσικού θεάτρου, τότε σίγουρα κάτι πάρα πολύ καλό κάνεις και αν το όνομα σου είναι Δανάη Μπλέτσα τότε αυτό ίσως λέγεται και «φυσική ροή των πραγμάτων». Μια σοπράνο όπου οι συνθετικές της συνεργασίες περιλαμβάνουν τη Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, το Utrechtse Stadsschouwburg και τη Neuköllner Oper Berlin, το Orgelpark και το Nieuw Ensemble Amsterdam.
Λίγα λόγια για το έργο
Το έργο σύγχρονου μουσικού θεάτρου “2 Μantras” (2013) είναι μια σύνθεση του Βέλγου Wim Henderickx για σοπράνο και live electronics. Πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του σε μια sold out performance στο Φεστιβάλ Όπερας Operadagen Rotterdam 2017, όπου προσκλήθηκε να το ερμηνεύσει και να το σκηνοθετήσει η Δανάη Μπλέτσα. Θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ημέρες Μουσικού Θεάτρου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ στις 5 Ιουλίου, ενώ το 2019 προσκλήθηκε για ευρωπαϊκή περιοδεία από το Big Bang Festival.
Κάναμε μια όμορφη κουβέντα με την -γεννημένη στη Θεσσαλονίκη- Δανάη Μπλέτσα, λυρική τραγουδίστρια και συνθέτις, σχετικά με την ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης παράστασης, την πρόσκληση του Wim Henderickx και την εμφάνιση της σε ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ όπερας της Ολλανδίας.
– Δανάη, πες μας για την πρόσκληση που σου έκανε o Wim Henderickx στο Φεστιβάλ Operadagen Rotterdam 2017. Πώς ήταν η εμπειρία;
«Την άνοιξη του 2017 προσκλήθηκα από το Wim Henderickx να ερμηνεύσω τα “Μάντρας” του στο Operadagen Rotterdam. Ήταν μεγάλη τιμή, καθώς είναι το σημαντικότερο Φεστιβάλ Όπερας της Ολλανδίας. Το έργο συνετέθη αρκετά νωρίτερα, το 2013, αλλά παρέμεινε στο συρτάρι του συνθέτη. Όταν ερμήνευσα στο Άμστερνταμ το κομμάτι μου “Absinth and the wound of desire”, έργο που απαιτεί έναν performer-λυρικό τραγουδιστή με ικανότητα αυτοσχεδιασμού ανάλογη με τα θεατρικά συμβάντα, ο κύριος Henderickx αποφάσισε να μου εμπιστευθεί τα “Μάντρας” και να προχωρήσουμε στην α’ εκτέλεση. Πάντα η ερμηνεία ενός έργου σε παγκόσμια πρεμιέρα φέρει ένα σημαντικό αίσθημα ευθύνης, αλλά για μένα ο ενθουσιασμός υπερτερεί. Είναι πολύ ωραία η αίσθηση ότι είσαι ο πρώτος άνθρωπος που δίνει ζωή στο έργο, ότι δίνεις υπόσταση σε κάτι που αποτελεί αρχικά “απλά” ένα χαρτί τοποθετώντας το με τα δικά σου μουσικά κριτήρια στο χώρο.
– Και όσον αφορά την σκηνοθεσία;
«Ακόμη πιο δημιουργικό υπήρξε για μένα, καθώς μου άφησαν το ελεύθερο να το σκηνοθετήσω όπως επιθυμούσα. Πρόκειται για ένα σύγχρονο πειραματικό έργο (η θεματική του Φεστιβάλ Ημερών Μουσικού Θεάτρου είναι η ανθρώπινη φωνή στα όριά της άλλωστε) με ποικίλες φωνητικές ακροβασίες να αναδεικνύουν άλλοτε την οπερατική διάσταση και άλλοτε την πρωτόγονη υπόσταση της φωνής, συνθέτοντας εν τέλει ένα παραληρηματικό λόγο μιας γυναίκας. Σκηνοθετική μου ιδέα ήταν να προβάλω αυτή τη γυναίκα ως ιέρεια που απαγγέλλει μουσικά ένα κείμενο εν είδει χρησμού σε μια γλώσσα φανταστική. Στις 5 Ιουλίου στην Εναλλακτική Σκηνή πραγματοποιούμε την πανελλήνια πρεμιέρα του έργου.»
– Κατά τη διάρκεια της παράστασης, βρίσκεσαι υπερυψωμένη σε ένα γιγαντιαίο φόρεμα. Πόσο δύσκολο (ή και όχι) ήταν κάτι τέτοιο για να πραγματοποιηθεί;
«Το γιγαντιαίο φόρεμα υπήρξε μια προσπάθεια ανάδειξης της πρωταγωνίστριας ως μια μορφής μεταφυσικής. Η φούστα της είναι υφασμάτινη αποτύπωση του γεωμετρικού σχήματος της Shri Yantra, μιας αφηρημένης έννοιας που χρησιμοποιείται στο βουδισμό ως οδηγός διαλογισμού και ανάπτυξης της συνειδητότητας (πηγή έμπνευσης του Henderickx στο εν λόγω έργο). Η υλοποίηση της βάσης στήριξης από σκηνογραφική πλευρά μοιάζει με την κατασκευή ενός τεράστιου φουρό και συνδυάζει στιβαρά υλικά για ασφάλεια και ελαστικά υλικά για να διασφαλιστεί ότι δε θα μείνω για πάντα μέσα 🙂
Όσο για την αίσθηση να στέκεσαι και να ερμηνεύεις ψηλότερα κι από τη σκηνή την ίδια για μένα μόνο ευχάριστη μπορεί να είναι, καθώς νιώθω ότι υπερίπταμαι!
Danae Bletsa Arie der Priesterin, Mantras, Wim Henderickx (UA)
Operadagen Rotterdam 2017 Uraufführung
– Διαβάζουμε ότι «η παρτιτούρα διαθέτει ανοιχτή φόρμα, επιτρέποντας στη σοπράνο να συνδημιουργήσει το ακουστικό αποτέλεσμα». Θα μπορούσες να μας το εξηγήσεις;
Ναι, φυσικά! Η παρτιτούρα των “Μάντρας” είναι γραμμένη για να αναδείξει από τη μία πλευρά ένα σημαντικό εύρος φωνητικής δεξιοτεχνίας, διατηρώντας ταυτόχρονα ένα σοβαρό βαθμό ελευθερίας στον ερμηνευτή, ο οποίος μπορεί να διαλέξει ανάμεσα σε προτεινόμενα μοτίβα ανάλογα με την ενέργεια της στιγμής. Παρέχει δηλαδή ένα σκελετό με ελεγχόμενες παρεκκλίσεις. Η σοπράνο εναλλάσσει την τραγουδιστική γραμμή της παρτιτούρας με αποδομημένες συλλαβές στην ομιλητική περιοχή, ήχους που είναι πιο πρωτόγονοι ή και μιμούμενη ακόμη κρουστά ή άλλα όργανα. Η δεύτερη “γραμμή” που δημιουργείται με τον παραληρηματικό αυτό λόγο μπορεί να αναπτυχθεί μουσικά για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα ανάλογα με τη συναισθηματική πτυχή της ιέρειας που θέλει να αναδείξει η τραγουδίστρια. Οπότε και για εκείνα τα διαστήματα ανασυνθέτεις ως performer το μουσικό υλικό. Η έννοια της “συνδημιουργίας” έγκειται λοιπόν στην προσωπική αναδόμηση της παρτιτούρας.
*Infos
Φεστιβάλ Ημέρες Μουσικού Θεάτρου
της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις 5 Ιουλίου
Συντελεστές της παράστασης
Soprano: Δανάη Μπλέτσα
Μουσική σύνθεση: Wim Henderickx
Σύλληψη – σκηνοθεσία: Δανάη Μπλέτσα
Electronics: Jorrit Tamminga
