Δημήτρης Καβατζικλής
Το 2007, ο Βρετανός ακτιβιστής Peter Tatchell χτυπήθηκε τόσο άγρια από Ρώσους νεοναζί που φώναζαν «θάνατο σε όλους τους ομοφυλόφιλους» που υπέστη εγκεφαλική βλάβη και έχασε μόνιμα την όραση στο δεξί του μάτι.
Την μέρα εκείνη ήταν ένας ανάμεσα σε δεκάδες διαδηλωτές στη Μόσχα που αγωνίζονταν για το δικαίωμα των Ρώσων ΛΟΑΤΚΙ να διαδηλώσουν για τα δικαιώματά τους. Μετά τον ξυλοδαρμό, συνελήφθη και πέρασε αρκετές ώρες υπό κράτηση.
Ο Tatchell είναι γνωστός στη Βρετανία για το ότι είναι πρόθυμος να παραμερίσει την προσωπική του ασφάλειά προκειμένου να καταγγείλει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Όχι μόνο επιχείρησε διάφορες «συλλήψεις από πολίτες» για τον πρώην Πρόεδρο της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε, ο οποίος περιέγραψε την ομοφυλοφιλία ως «βρωμιά», αλλά ίδρυσε και το Ίδρυμα Peter Tatchell για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με τόσο έντονο παρελθόν, δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η πρόσφατη επιστροφή του Tatchell στη Ρωσία έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον.
Η διαμαρτυρία του ενός ατόμου
Πριν από λίγες μέρες, βρέθηκε μόνος στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας κατά τη διάρκεια μιας ειρηνικής διαμαρτυρίας ενός ατόμου. «Το μήνυμά μου ήταν να καταγγείλω το ρωσικό και το τσετσένικο καθεστώς για την δίωξη των ΛΟΑΤΚΙ», διευκρίνισε ο ίδιος στον Independent. «Ο Πρόεδρος Πούτιν φέρει άμεση προσωπική ευθύνη για τον αντι-γκέι νόμο του 2013, τον οποίο υποστήριξε και εξακολουθεί να υπερασπίζεται. Είναι ο ηγέτης ολόκληρης της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Τσετσενίας. Θα μπορούσε να σταματήσει τα ομοφοβικά πογκρόμ εκεί αλλά δεν το έκανε».
Peter Tatchell on Twitter
My Moscow protest was in solidarity with heroic Russian & Chechen LGBT people. I salute & support their struggle. The human rights abusing Putin regime must not be allowed to score a PR coup with the World Cup. There can be no normal sporting relations with an abnormal regime. https://t.co/Y58ZyY0XXr
Οι ρωσικές αρχές ξεκίνησαν πέρυσι επίσημη έρευνα για καταγγελίες ότι εκατοντάδες ομοφυλόφιλοι φυλακίστηκαν, χτυπήθηκαν και βασανίστηκαν, αλλά υποστήριξαν «ότι δεν μπορούσαν να βρουν στοιχεία παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Μήνες αργότερα, το πρώτο θύμα βγήκε δημοσίως για να καταγγείλει περιστατικά ακραίας βίας. Η ιστορία του μεταβιβάστηκε σε έναν ερευνητή, ο οποίος σύμφωνα με τον δικηγόρο Vladimir Smirnov, κακοδιαχειρίστηκε την υπόθεση και παραβίασε τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Δώδεκα μήνες αργότερα, δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη για τα θύματα του πογκρόμ, πολλά απ’ τα οποία είναι πρόσφυγες σε απελπιστική κατάσταση.
«Ο Πούτιν θα μπορούσε επίσης να διατάξει τη σύλληψη των ακροδεξιών εξτρεμιστών που στοχεύουν τους ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπους για βίαιες επιθέσεις, αλλά επιλέγει να μην το κάνει. Δεν ήθελα να δω τον Πούτιν να κερδίζει μια νίκη εντυπώσεων κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η Ρωσία δεν θα έπρεπε να έχει το δικαίωμα να φιλοξενήσει αυτό το διάσημο τουρνουά, δεδομένου του τρομερού ιστορικού παραβάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Δεν γίνεται να υπάρχουν ομαλές αθλητικές σχέσεις μέσα σ’ ένα μη ομαλό καθεστώς».
Βγαίνοντας στους δρόμους με μια ειρηνική διαμαρτυρία, ο Tatchell συνελήφθη και στη συνέχεια κατηγορήθηκε για «παράνομη διαμαρτυρία κατά παράβαση του ομοσπονδιακού νόμου 54 και του Προεδρικού Διατάγματος 202», τα οποία αμφισβητεί και λέει ότι δεν έχουν ισχύ επειδή παραβιάζουν το ρωσικό Σύνταγμα, το οποίο εγγυάται την ελευθερία έκφρασης και το δικαίωμα του συναθροίζεσθαι.
Peter Tatchell on Twitter
I was detained by #Moscow police today but this was nothing compared to what happens to LGBT+ people in #Chechnya: held without trial, tortured & sometimes killed. And that is why I protested. President Putin could stop this persecution but has failed to do so. Shame!
Η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε τη σύλληψή του «εξωφρενική».
Στο πλαίσιο της διαδικασίας, ο Tatchell υποχρεώθηκε να υπογράψει έγγραφα στα ρωσικά παρά το γεγονός ότι δεν μιλούσε τη γλώσσα. Δεν του προσφέρθηκε μεταφραστής και επομένως σημείωσε, παράλληλα με την υπογραφή του, ότι δεν κατάλαβε το περιεχόμενο των εγγράφων.
«Ανησυχούσα ότι θα μπορούσα να κρατηθώ σε κελί με βίαιους εγκληματίες και νεοναζιστές εξτρεμιστές. Αν αυτήν τη διαμαρτυρία την είχε κάνει Ρώσος πολίτης, θα ήταν αντιμέτωπος με πρόστιμο και 15 ημέρες φυλάκισης».
Δεν είναι η πρώτη φορά που η ρωσική κυβέρνηση εμπόδισε το δικαίωμα πολιτών να διαμαρτυρηθούν. Μόλις φέτος είδαμε διαδηλωτές να συλλαμβάνονται για χρήση φουσκωτών παπιών και πλακάτ με memes.
Ο Tatchell υποστηρίζει ακόμη ότι αυτοί που του επιτέθηκαν το 2007 ενήργησαν με τη συνεργασία της αστυνομίας. Αυτές οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα έπρεπε να βρίσκονται στο κέντρο της προσοχής, αλλά η προσοχή του κόσμου στρέφεται επί του παρόντος στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Αρκετοί χορηγοί, πολλοί από τους οποίους έχουν ξεκινήσει καμπάνιες με τον τίτλο “Pride”, είχαν ως στόχο να επωφεληθούν οικονομικά από την υποστήριξη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στο παρελθόν και ενώ είχαν σκεφτεί να αποσυρθούν, τελικά αποφάσισαν να μην αποχωρήσουν και άφησαν την εκδήλωση να προχωρήσει όπως είχε προγραμματιστεί.
Peter Tatchell on Twitter
Confirmed. Peter has been detained by Moscow Police and taken to Tverskaya Police Station. #RainbowRussians and #WorldCup2018
Πώς μπόρεσε να συμβεί αυτό; Ο Tatchell εξηγεί:
«Ας ξεκινήσουμε με τη FIFA. Έδωσε τη διεξαγωγή του Μουντιάλ σε αυτήν την ομοφοβική χώρα παρά τις πολιτικές ισότητας και πολυμορφίας που υποτίθεται πως διέπουν την FIFA. Οι εταιρείες που χρηματοδοτούν αυτό το τουρνουά ποδοσφαίρου συνεργάζονται με ένα ομοφοβικό καθεστώς. Κανένα αθλητικό σωματείο δεν θα πρέπει να διευκολύνει ή να χρηματοδοτεί εκδηλώσεις σε χώρες που δεν υποστηρίζουν καθολικά τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Ο Tatchell μιλά επίσης για το σοκ που ένιωσε μαθαίνοντας την είδηση ότι το Κατάρ, το οποίο περιγράφει ως «άλλο ένα αδίστακτο καθεστώς», θα φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022. Το περιγράφει ως μια ακόμα «κακή και επικίνδυνη απόφαση» της FIFA.
Απειλές βίας προς τους ΛΟΑΤΚΙ φιλάθλους
Οι εβδομάδες πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν γεμάτες με βουλευτές που εξέδιδαν προειδοποιήσεις προς τους Βρετανούς φιλάθλους που θα ταξίδευαν για να παρακολουθήσουν αγώνες. Συγκεκριμένα, αυτές οι αναφορές έδειχναν ιδιαίτερη ανησυχία για τους ΛΟΑΤΚΙ οπαδούς, οι οποίοι δεν έχουν την υποστήριξη του ρωσικού κράτους. Αλλού, ανέφεραν λεπτομερείς απειλές βίας προς τους ΛΟΑΤΚΙ φιλάθλους, μερικές από τις οποίες συνοδεύονταν από φωτογραφίες με μαχαίρια και λεπίδες και υπόσχονταν να προτρέψουν την επέμβαση της αστυνομίας.
Ήδη έχει αναφερθεί ότι ένα γκέι ζευγάρι έχει χτυπηθεί βάναυσα στη Ρωσία κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Εν τω μεταξύ, οι συντονιστές ασφαλείας ζητούν από την αστυνομία να καταργήσει οποιαδήποτε δραστηριότητα που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως παραβίαση των ασαφών «νόμων ομοφυλοφιλικής προπαγάνδας» της χώρας, οι οποίοι καταδικάστηκαν πέρυσι από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Μια ρωσική ομάδα ΛΟΑΤΚΙ έχει δημιουργήσει ανοικτή τηλεφωνική γραμμή ασφαλείας για όσους αισθάνονται ότι απειλούνται, υποδεικνύοντας ότι πολλά εγκλήματα μίσους ενδέχεται να λάβουν χώρα τις επόμενες εβδομάδες.
Τι φοβάται ο Tatchell τώρα
Όλα αυτά τα περιστατικά βίας έχουν οδηγήσει στην έκδοση ενός διατάγματος που μεταξύ άλλων απαγορεύει τις συγκεντρώσεις. Ο Tatchell περιγράφει το διάταγμα ως αντισυνταγματικό:
«Η απαγόρευση των συγκεντρώσεων κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου αντιβαίνει στο ρωσικό σύνταγμα, το οποίο εγγυάται την ελευθερία έκφρασης και το δικαίωμα διαμαρτυρίας. Ούτε ο Πρόεδρος Πούτιν έχει το δικαίωμα να ακυρώσει το σύνταγμα».
Peter Tatchell on Twitter
Job done. Goodbye Moscow. No problem at immigration despite my scheduled court appearance on 26 June. It was such a honour to support the heroic Russian LGBT+ activists of @rulgbtnet and @lgbtsportRussia
Παρ ‘όλα αυτά, ο Tatchell σκοπεύει να εμφανιστεί στο δικαστήριο της Μόσχας στις 26 Ιουνίου. «Ο μεγάλος φόβος μου είναι ότι θα με εμποδίσουν να φύγω από τη χώρα. Αν μου επιτραπεί να αναχωρήσω, φοβάμαι ότι θα μπορούσα να συλληφθώ αν ποτέ επιστρέψω».
Μπορεί να νιώθει αβεβαιότητα, αλλά οι γενναίες ενέργειές του κατάφεραν να φέρουν τα θύματα της Τσετσενία στο προσκήνιο των μέσων ενημέρωσης. Όταν ρωτήθηκε για την γενικότερη απροθυμία των μέσων ενημέρωσης να καλύψουν το θέμα, δίνει μια διπλωματική απάντηση:
«Θα πρέπει να ρωτήσετε τους δημοσιογράφους γιατί η προσοχή τους είναι τόσο φευγαλέα όταν πρόκειται για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
