Η επίμονη προσπάθεια κάποιων να βρίσκονται διαρκώς «στην κορυφή» μπορεί να τους οδηγήσει στο να πίνουν υπέρμετρα. Η ανάγκη να διαχειριστούν τα αρνητικά αισθήματα, εκείνα που απορρέουν από την ανάγκη να παρουσιάζονται στους γύρω τους με συγκεκριμένο τρόπο και να κρύβουν τις ατέλειές τους, μπορεί να σπρώξει τους τελειομανείς στο ποτό. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη προδιάθεση, που δεν σχετίζεται με την απλή επιθυμία μας για τελειότητα, λέει η lastampa.
Αυτό δείχνει μια καναδική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Research in Personality και διερεύνησε τον σύνδεσμο μεταξύ τελειομανίας και κατάχρησης αλκοόλ – μια σχέση διφορούμενη, εφόσον οι τελειομανείς γενικώς τείνουν να μην πίνουν πολύ, αλλά, όταν πίνουν, έχουν κατά μέσο όρο περισσότερα προβλήματα από τους άλλους.
Η τελειομανία
Η τελειομανία, οριζόμενη από την Roz Shafran, καθηγήτρια στο UCL, ως «μια υπέρμετρη εξάρτηση της αξιολόγησης του εαυτού μας με βάση την επιδίωξη και την επίτευξη των προσωπικών στάνταρ που απαιτούνται και αυτοεπιβάλλονται», μπορεί να εξελιχθεί σε πρόβλημα. Αν τα υψηλότατα στάνταρ που επιβάλλει στον εαυτό του το άτομο δεν επιτυγχάνονται, καταρρακώνονται η αυτοεκτίμηση και ο τρόπος που προσλαμβάνει την αξία του καθεαυτή. Αν πάλι τα στάνταρ επιτευχθούν, οι στόχοι τείνουν να προσαρμόζονται προς τα πάνω. Στην προσπάθεια του τελειομανούς να ξεφύγει από αυτή τη διαρκή πίεση, το αλκοόλ μπορεί να φαντάζει σαν χρήσιμος σύμμαχος ενάντια στην αέναη απογοήτευση του να μην είναι και να μην πράττει επαρκώς καλά.
«Η σχέση μεταξύ τελειομανίας και ψυχοπαθολογίας είναι γνωστή, αλλά πολύ περίπλοκη, για τον πρόσθετο λόγο ότι η τελειομανία είναι ένα πολυδιάστατο ψυχολογικό οικοδόμημα και μάλιστα υπάρχουν ποικίλα μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγησή της », εξηγεί η Maria Grazia Strepparava, καθηγήτρια στον τομέα ιατρικής και χειρουργικής του Πανεπιστημίου του Μιλάνο (Bicocca). Ένας τελειομανής αναλογίζεται εμμονικά το ότι οφείλει να είναι τέλειος και να αντεπεξέρχεται στο ύψος των ιδεατών στάνταρ που ο ίδιος έχει επιβάλει στον εαυτό του για να μη δοκιμάζει μια διαρκή αίσθηση ανεπάρκειας.
Στις προσδοκίες που τρέφει ο τελειομανής για τον εαυτό του προστίθενται και οι προσδοκίες των άλλων. Μπορεί να σκεφτεί και να κάνει τα πάντα επειδή πρέπει να είναι τέλειος, αλλιώτικα θεωρεί πως «είναι καταστροφή» ή «οι άλλοι με κρίνουν». «Μια διπλή πολικότητα, μια εναντίωση προς τα έσω και προς τα έξω – πτυχές που μπορούν να είναι παρούσες ταυτόχρονα και μπορούν να γίνουν προβληματικές αν οδηγούν σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές».
Η έρευνα
Τα άτομα που μελετήθηκαν, 263 νεαροί ενήλικες πότες με μέσο όρο ηλικίας τα 27 έτη και στο μεγαλύτερο ποσοστό τους γυναίκες (80%), απαντούσαν καθημερινά επί τρεις εβδομάδες σε ερωτηματολόγια που αξιολογούσαν την τελειομανία, αισθηματικές καταστάσεις, κίνητρα για ποτό και προβλήματα που απορρέουν από το αλκοόλ, όπως π.χ. παραμέληση ευθυνών, καυγάδες, υιοθέτηση ριψοκίνδυνων συμπεριφορών και καταστροφή προσωπικών σχέσεων. Έτσι αναδύθηκε μια σχέση μεταξύ μιας ιδιαίτερης πτυχής της τελειομανίας και προβλημάτων με το αλκοόλ.
Μεγάλη βαρύτητα έχουν οι ανησυχίες που οφείλονται στην ανάγκη των τελειομανών να κρύβουν μη τέλειες συμπεριφορές, για να παρουσιαστούν όσο καλύτεροι γίνεται στους άλλους με στόχο να εξασφαλίσουν την επιδοκιμασία. Αν δεν το πετύχουν, οδηγούνται σε αρνητικές ψυχολογικές καταστάσεις όπως η ντροπή και η οργή και, παραπέρα, στην κατανάλωση αλκοόλ προκειμένου να το αντιμετωπίσουν. «Η καταφυγή στο αλκοόλ στην προκειμένη περίπτωση είναι μια μορφή αποφυγής για να μην αισθάνονται τα αρνητικά αισθήματα που όλη αυτή η διαδικασία τούς φορτώνει», εξηγεί η καθ. Strepparava, και προσθέτει:
«Εν τέλει, αυτό είναι ένα από τα δύο βασικά κίνητρα που ωθούν τους νέους στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, επιζητώντας άλλοτε εκείνη την επίδραση που αίρει τις αναστολές και άλλοτε εκείνη που ‘αναισθητοποιεί’. Το σημαντικό, προκειμένου να διακρίνουμε προβληματικές καταστάσεις όπως η υπερβολική κατανάλωση (ενν. αλκοόλ), είναι να κατανοήσουμε το κίνητρο πίσω από αυτές».
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΤΕΣΤ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ: Απάντησε σ’ αυτές τις ερωτήσεις και θα σου πούμε πόσο τελειομανής είσαι