Πότε θα βρεθεί άλλος ένας Γιάννης Πετρίδης;

Από τον Ali Mathloum

Όπως κάθε επιχείρηση έτσι και τα ραδιόφωνα έχουν ως σκοπό το κέρδος. Αυτό είναι που θα συντηρήσει την βιωσιμότητα του σταθμού πληρώνοντας ενοίκια και υπάλληλους. Οπότε ως επιχείρηση οφείλει να συμβιβαστεί με τους νόμους και τις τάσεις της αγοράς εντοπίζοντας τους κατάλληλους τρόπους για να παίξει δυνατά το χαρτί της προσφοράς και της ζήτησης στο τραπέζι ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον των διαφημιστικών εταιριών.

Πώς θα επιτευχθεί αυτό; Προσπαθώντας να κρατήσουν στη συχνότητα τον ακροατή που κάνει ράδιοζάπινγκ. Διότι η πλειονότητα των μέσων ακροατών πολλές φορές δεν αναζητεί συγκεκριμένο σταθμό, αλλά τραγούδι. Αυτό που θα ακούσει και θα του φανεί οικείο, γνωστό και θα του αρέσει εκεί θα αφήσει την «βελόνα». Μιάς και είπα βελόνα να αναφέρω πως πλέον φυσικά δεν υπάρχει βελόνα. Κάποτε τα το ραδιόφωνο ήταν αναλογικά και η ευκολία του να κάνεις ζάπινγκ δεν υπήρχε και συνήθως έμενε σε έναν σταθμό που δύσκολα θα άλλαζε. Φυσικά εδώ και πολλά χρόνια όχι μόνο περνάς βόλτα σε λίγα λεπτά όλους τους σταθμούς αλλά υπάρχει και η δυνατότητα αποθήκευσης των σταθμών της αρεσκείας σου.

Ένας ροκάς θα έχει λοιπόν 5-6 σταθμούς που παίζουν πάνω κάτω το ίδιο εύρος κομματιών. Αυτό ενισχύει ακόμα περισσότερο την λογική του «διαλέγω τραγούδι και όχι σταθμό» και κάνει ακόμα δυσκολότερο το έργο για παραμονή του ακροατή σε έναν σταθμό.Οι αυτοσκοποί είναι ξεκάθαροι και το να σε διαπαιδαγωγήσει μουσικά το μεγάλο ραδιόφωνο ΔΕΝ είναι μέσα σε αυτούς. Θα ρωτηθούν 100 άτομα με μέση ενασχόληση με την μουσική, ποια τραγούδια των Led Zeppelin ξέρουν. Τα πέντε πρώτα κομμάτια σε απαντήσεις, θα είναι κι αυτά που θα εκπροσωπούν το μεγαλύτερο ίσως ροκ συγκρότημα στην playlist του ροκ σταθμού. Από ένα από τα πλουσιότερα σε αξία ρεπερτόρια στην ιστορία της παγκόσμιας μουσικής ξεδιαλέγονται τα 5 γνωστότερα κομμάτια και μόνο. Δεν μας νοιάζει αν το συγκρότημα αυτό έχει ακόμα 15-20 ισάξια τραγούδια, δεν μας νοιάζει να γνωρίσουμε στον μέσο αυτόν ακροατή, που δεν το πολυψάχνει μόνος του, τα υπόλοιπα διαμάντια του συγκροτήματος. Να του δώσουμε νέα σημεία αναφοράς , ένα καινούριο Whole Lotta Love βρε αδερφέ να λατρέψει και κάποιο άλλο δικό τους.

Πόσες φορές έχεις ακούσει Heartbreaker στο ραδιόφωνο; Το When The Levee Breaks; Ramble On; Going To California; Και θα πει κάποιος τώρα που γνωρίζει: μα καλά και εσύ επιτυχίες αναφέρεις, δεν μας είπες και κανένα άγνωστο… φαντάσου.
Θυμήθηκα και κάποιες υποκρισίες σχετικά πρόσφατες αλλά θα τις προσπεράσω γοργά γιατί θα ξημερώσουμε. Αυτό που εννοώ είναι η περίπτωση των Motorhead με τον χαμό του φροντμαν Lemmy. Από εκεί που ζήτημα και αν έπαιζε έστω το Ace Of Spades και αυτό ξημερώματα, να βλέπεις μνείες και αφιερώματα στις ιστοσελίδες και στο Facebook από τους παραγωγούς και το ραδιόφωνο που αναγκάστηκαν να εντάξουν 2-3 τραγούδια, όχι παραπάνω από το έργο του Lemmy στην playlist. Φυσικά για το μεσοδιάστημα μέχρι να περάσει ο ντόρος. Τι γελοιότητα.
Επίσης είναι δυνατόν από ολόκληρους Iron Maiden να επιλέγονται δύο τραγούδια; Δεν είμαι αφελής, κατανοώ. Δεν μπορείς να βάλεις τα πολύ σκληρά, δεκτό. Tο ραδιόφωνο θέλεις να το επιλέγουν και μαγαζάτορες και δυστυχώς δεν χωράει πολύ σκληρότητα. Το Afraid To Shoot Strangers δε σου κάνει; Το When The Wild Wind Blows; Μπαλαντούλες αναφέρω, συμβατικά. Αντί αυτού, από ένα ρεπερτόριο δεκάδων δίσκων εσύ θα πάρεις ξανά τα Fear Of The Dark και The Trooper. Η ανακύκλωση μέσα στην ΙΔΙΑ ημέρα πολλών γνωστών τραγουδιών συμβαίνει φυσικά διότι πριν παρθούν τέτοιες στρατηγικές αποφάσεις όπως αυτή, διεξάγονται έρευνες. Οι έρευνες αυτές ομολογούν πως υπάρχει μέσος όρος χρόνος ακρόασης και ώρες αιχμής που δίνουν την ευχέρεια και αφορμή στους παραγωγούς να επιλέγουν τα πιο δημοφιλή τραγούδια στις ώρες αιχμής. Πόσες φορές έχεις  πει «μα το παίξανε και το πρωί αυτό»; Πολλές, αρκετοί από εμάς.

Οι περισσότεροι όμως δεν ακούνε ραδιόφωνο σε πάνω από το πολύ 2 διαφορετικές χρονικές ζώνες την ίδια ημέρα. Σαφώς και γίνεται κάποιου είδους εναλλαγή στις επιλογές τραγουδιών και ανακατάταξη αλλά πάντοτε από την ίδια πηγή (δικό μου νούμερο) 200 περίπου ( – ρε πολλά λες. – παίζει) δημοφιλών τραγουδιών. ΠΩΣ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΛΟΓΗ ΤΟΥΣ; Αυτό είναι μια μίξη στοιχείων. Σε γενικές γραμμές στην Ελλάδα όπως και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης ακολουθούμε. Ακολουθούμε φυσικά τις Ηνωμένες Πολιτείες και σε δεύτερη φάση την Μεγάλη Βρετανία. Θα παρεκκλίναν τα ραδιόφωνα από το κύμα ιμπεριαλισμού που μας έχει σαρώσει εδώ και 50 χρόνια; Όχι φυσικά. Χωρίς να το λέω βάζοντας αρνητικό πρόσημο. Θα ήμουν αφελής αν το έκανα αφού εννοείται πως πρωτοστατούν τα δύο αυτά κράτη στην παγκόσμια μουσική σκηνή, ιδίως η Μεγάλη Βρετανία που έχει βγάλει από τα σπλάχνα της την αφρόκρεμα της rock ιστορίας.

Στα κλασικά τραγούδια είναι εύκολη η διαλογή των ακουσμάτων που θα κάνουν «γκελ» στον ακροατή. Οι επιτυχίες των μεγάλων συγκροτημάτων, τα τραγούδια που ανέβηκαν ψηλά στα αμερικάνικα και βρετανικά charts και μια μερίδα από ακούσματα που είχαν επιτυχία στην Ευρώπη και στην Ελλάδα περισσότερο απ’ ότι στην Αμερική π.χ. James.  Στα παλαιότερα ακούσματα θα υπάρξουν και οι πινελιές των εκάστοτε παραγωγών, πάντα όμως οδηγούμενοι από τον φάρο που γράφει «πιασάρικο». Στα νεότερα όμως ακούσματα είμαστε (σαν χώρα, σαν ραδιοφωνική στρατηγική) απλώς μιμητές, υπόδουλοι και ακόλουθοι των αγγλοσαξονικών trends. Εκείνων που πηγάζουν από…

ΤΟ ΤΣΙΜΠΟΥΣΙ ΤΩΝ ΛΙΓΩΝ

Οι μεγάλες δισκογραφικές της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας ελέγχουν το παιχνίδι. Υπάρχουν άνθρωποι που ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ποια τραγούδια θα είναι εκείνα που θα ανέβουν στα charts. Φυσικά και αυτό δεν γίνεται να το νοθεύσεις, τα νούμερα τις πωλήσεις και την ζήτηση. Δεν γίνεται άμεσα. Έμμεσα όμως; Αφού ένα τραγούδι παίζεται διαρκώς και ανελλιπώς οι πιθανότητες να μην επιβεβαιωθεί αναλογικά το πείραμα του Παβλόφ με την επανάληψη στον σκύλο είναι λίγες. Αυτό συμβαίνει όταν ο ραδιοφωνικός παραγωγός νιώθει την απειλητική ανάσα του εκάστοτε μουσικού μάνατζερ από πάνω του για να παίζει συνέχεια το τραγούδι του. Πόσο μάλλον δε, όταν η ανάσα αυτή συνοδεύεται από μια «γεμάτη» χειραψία. Σαν αυτές που κάνουν οι θαμώνες των καλών εστιατορίων με τον Μετρ. Όταν το παιχνίδι σε εμπορικό, πολιτικό ακόμα και στα πιο ασήμαντα κοινωνικά πράγματα παίζεται καθαυτό τον τρόπο, να μην παραξενεύεστε που σε μια βιομηχανία εκατομμυρίων, συμβαίνει το ίδιο. Υπάρχουν δισκογραφικές εταιρίες που έχουν στις τάξεις τους μουσικούς διαμάντια. Διαθέτουν το ζητούμενο, αλλά όχι εκείνα τα μέσα για να το προβάλουν. Δισκογραφικές και συγκροτήματα που βλέπουν αδίκως την πόρτα των ραδιοφώνων κλειστή, διότι είτε δεν μπορούν είτε δεν επιθυμούν να συμμετέχουν σε αυτό το στημένο δόλιο τσιμπούσι.  Το οποίο οργανώνεται από τους Δον Κορλεόνηδες της βιομηχανίας με τιμητική συμμετοχή εκείνων των αγυρτών που τους συνοδεύει η ταμπέλα – ευφημισμός  ‘’manager’’.  Από κοντά τα κατοικίδια τους, οι μεγάλοι ραδιοφωνικοί παραγωγοί που κάθονται πλάι από το τραπέζι περιμένοντας να τσακίσουν τα ψίχουλα που θα τους ρίξουν, αγνοώντας πλήρως το στοιχείο λειτουργήματος που διαπρέπει το επάγγελμα τους.

Ναι, πρώτη φορά ίσως το ακούτε, αλλά είναι ένα είδος λειτουργήματος προς την αξία που λέγεται μουσική.  Ό,τι είναι ο δάσκαλος για την γνώση και την πνευματική καλλιέργεια είναι ο ραδιοφωνικός παραγωγός για την μουσική. Ο αγωγός, η γέφυρα (μια από αυτές τέλος πάντων) που συνδέει τον καλλιτέχνη με τον ακροατή και οφείλει να είναι ακέραιος, σεβάσμιος και δίκαιος. Να δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους, φυσικά να φιλτράρει τα δεδομένα μέσα από το προσωπικό του γούστο και αντίληψη, αλλά ΜΟΝΟΝ αυτά. Κανέναν εξωγενή παράγοντα που θα μπει εμπόδιο σε μια τυχόν διαφαινόμενη λαμπρή καριέρα για ένα ταλέντο που δουλεύει σκληρά ώστε την θέση του στο βάθρο να πάρει το ταλέντο στα… χείλη ή τα οπίσθια.
Ένα μεγάλο φαγοπότι για λίγους που διαχρονικά βέβαια εκατοντάδες καλλιτέχνες έχουν σπάσει το κατεστημένο με το σπαθί τους και την αξία τους βάζοντας στο προσκήνιο την δουλεία τους με το έτσι θέλω, το δικό τους έτσι θέλω όμως ισούται με καλλιτεχνική αξία και ποιότητα. Οι εκατοντάδες μη σας φαίνονται πολλοί διότι αυτοί που βιοπαλεύουν μην μπορώντας να ζήσουν από την μουσική είναι χιλιάδες. Εκείνα τα ταλέντα που ανοίγουν τα ραδιόφωνα και παρακολουθούν μια συστημική ανακύκλωση σαπισμένων, μέτριων και χιλιοπαιγμένων τραγουδιών και μένουν να αναρωτιούνται τι στο καλό τους λείπει και δεν δικαιούνται να χωρέσουν κάπου εκεί έστω τις ώρες μη αιχμής, έστω μια φορά την εβδομάδα.

Τους λείπει αυτή η σκάλα που θα οδηγήσει στην γέφυρα – παραγωγό –  που κάθε της σκαλί είναι σφυρηλατημένο από παιχνίδια εξουσίας, πατημασιές επί πτωμάτων, ρουσφετιών και βίζιτών. Που ενίοτε ντύνεται με τον μανδύα του «χορηγού».

ΤΟ «ΡΙΣΚΟ» ΚΑΙ Η ΣΠΗΛΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΣΚΙΕΣ.

Ποιο είναι το διαπιστευτήριο της επιτυχίας ενός καλού DJ; Μα φυσικά η ανταπόκριση του κοινού του. Όταν κατά την διάρκεια του set έρχεται συνεχώς στην πολύ ευχάριστη για τον ίδιο θέση να απαντήσει στο ερώτημα «πώς λέγεται αυτό το τραγούδι;».  Να βλέπει smartphones στον αέρα να προσπαθούν μέσω κάποιας εφαρμογής – καλά ντε, το Shazam -, να σαρώσουν το τραγούδι που παίζει γιατί τους άρεσε και ΔΕΝ το ήξεραν. Δεν θα ξαναπήγαινες να ακούσεις έναν τέτοιο Dj; Φυσικά, αν ξέρεις ότι κάθε φορά θα φύγεις από εκεί με κάτι καινούριο, με το επόμενο σου μουσικό «κόλλημα».  Όταν ξέρεις πως κάθε φορά θα παίζει τα ίδια με ανακατεμένα απλά μιξαρίσματα και προβλέψιμες επιλογές γιατί εσύ ένας άνθρωπος που αγαπάει την μουσική και θέλει να διευρύνει τους ορίζοντες του να ξαναπάς εκεί;

Θα έρθει η απάντηση τώρα: «μα δεν έχουν όλοι αυτήν την όρεξη και νοοτροπία με την μουσική». Ναι, ισχύει κάτι τέτοιο. Γιατί όμως; Διότι έτσι έχουν γαλουχηθεί από τα ραδιόφωνα που απολαμβάνουν την μερίδα του λέοντος. Αυτή η κενότητα στην κρίση και την μουσική παιδεία συμφέρει· συμφέρει την επιχείρηση. Σαν άλλα κατοικίδια σε περίοδο εκπαίδευσης, τα ίδια, πολλές φορές μέχρι να σου γίνει συνήθειο το να έρθεις ξανά εδώ γιατί αυτό πλέον συνήθισες να κάνεις, εμάς αποθήκευσες στην μνήμη επειδή σου δώσαμε αυτό που ήδη ήξερες και ένιωσες άνετα. Διότι σε φοβίζει να πας αλλού να κολυμπήσεις σε άγνωστα νερά, τι κι αν αυτά τα νερά θα σε οδηγήσουν στο να αγαπήσεις την μουσική και να αρχίσεις μόνος σου να ανακαλύπτεις. Να δεις τι έχεις χάσει τόσο καιρό μένοντας δεσμώτης του μουσικού σπηλαίου της βιομηχανίας που σου επιβάλλει ότι σκιές επιθυμεί εκείνη να βλέπεις.

Οι περισσότεροι ραδιοφωνικοί παραγωγοί στην Ελλάδα είναι άνθρωποι που γνωρίζουν και αγαπούν την μουσική. Προφανώς και εκείνοι ακολουθούν γραμμές και δεν παίζουν όσα πιθανόν πραγματικά θα ήθελαν. Αν τους έδινες την ελευθέρα για ένα δίωρο αμφιβάλλω πολύ αν θα ακουγόταν ξανά το riff του Layla ή τα εισαγωγικά ντραμς του My Sharona.

Πότε θα βρεθεί άλλος ένας Γιάννης Πετρίδης; Ένας Νίκος Μαστοράκης στα ξεκινήματα του; Να φτιάξουν τον μύθο τους χωρίς συμβιβασμούς. Να πάρουν το ρίσκο στην μεγάλη συχνότητα να σε τραβήξουν από το χέρι έξω από την σπηλιά. Εκεί έξω στο απέραντο υπέροχο χάος της μουσικής που μέσα από το αξιόπιστο γούστο τους θα ξεναγηθείς σε μουσικά λημέρια γεμάτα ακούσματα που αγνοούσες αλλά θα λατρέψεις. Να δημιουργεί ένας σταθμός τις δικές του επιτυχίες! Να δέχεται τηλεφωνήματα, ναι ακόμα και στο 2017 παρά την τεχνολογία, τα shazams και το ίντερνετ να πέφτουν τηλέφωνα όπως παλιά, έτσι ρομαντικά και απλά «ποιο τραγούδι παίξατε στις 3 πριν το διάλειμμα;»

Υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία για έναν μουσικάνθρωπο από το να μεταδίδει την αγάπη και τις γνώσεις του βλέποντας πως υπάρχει ανταπόκριση; Ο Ραδιοφωνικός Παραγωγός σε μουσικό ραδιόφωνο είναι λειτούργημα. Τέλος.