Ανδρόνικος Κουτρουμπέλης
Ο όρος «θεομηνία» που ακούγεται κατά κόρον τις τελευταίες μέρες αναφορικά με την κακοκαιρία που έχει πλήξει την Αττική, δεν αποτελεί κάτι παραπάνω από έναν ευφημισμό της δικής μας ανευθυνότητας. Ανευθυνότητας τόσο των πολιτών, που επί δεκαετίες έκτιζαν εκτός σχεδίων, όπου έβρισκαν βολικό, όσο και των θεσμών της πολιτείας, που είτε αδιαφορούσαν για την εφαρμογή του νόμου, είτε έκαναν τα στραβά μάτια, μετά από τα κατάλληλα φακελάκια.
Η έκταση του προβλήματος ήταν σαφής εδώ και χρόνια στις αντίστοιχες μελέτες, και οι ζώνες που είχαμε τα περισσότερα θύματα είχαν σημαδευτεί ως υψηλού κινδύνου. Ξέραμε ότι αργά ή γρήγορα θα ερχόμασταν αντιμέτωποι με τη καταστροφική μας αδιαφορία, όμως προτιμήσαμε να κλείσουμε τα αυτιά μας στις άβολες φωνές της λογικής, όπως συνηθίζουμε να κάνουμε για τις παθογένειες της κοινωνίας μας, καθόλη τη Μεταπολίτευση.
Ο περιβαντολλόγος Αχιλλέας Πληθάρας δημοσίευσε μια λυπηρή μα αποκαλυπτική ανασκόπηση των δεδομένων σχετικά με τα μπαζώματα των ροών του νερού, μαζί με τις δικές του παρατηρήσεις για το περιστατικό.
Παλιότερα το έδαφος απορροφούσε το 80% του νερού της βροχής και το 20% χυνόνταν στη θάλασσα, αλλά τώρα με την αποδάσωση και την τσιμεντοποίηση έχει αντιστραφεί η αναλογία.
«Στις 3 πρώτες φωτογραφίες απεικονίζονται το δίκτυο ρεμάτων και δομημένων περιοχών στο λεκανοπέδιο. Το 1893 τα ρέματα κυλούσαν ανεμπόδιστα. Το 1951 οι οικιστικές πιέσεις αυξάνονται. Το 1988 είχε μπαζωθεί το συντριπτικό μέρος των ροών.
Όπως προκύπτει από παλιά στοιχεία του ΕΜΠ (2013) τα ανοιχτά ρέματα στην Αττική είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα το 1945, ενώ στις μέρες μας μόλις 434 χιλιομέτρα. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΓΜΕ παλιότερα το έδαφος απορροφούσε το 80% του νερού της βροχής και το 20% χυνόνταν στη θάλασσα, αλλά τώρα με την αποδάσωση και την τσιμεντοποίηση έχει αντιστραφεί η αναλογία.
Το 2012 το ΥΠΕΚΑ είχε προχωρήσει σε ανανεωμένη εκτίμηση της πλημμυρικής επικινδυνότητας για την Αττική (η 4η φωτογραφία).
Με ροζ φαίνονται οι περιοχές υψηλού κινδύνου. Μια από αυτές πνίγηκε χθες με 15 νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές.
Οι ελπίδες για αναστροφή της κατάστασης είναι μηδαμινές. Απαιτούνται τεράστια χρηματικά ποσά και κυρίως αταλάντευτη πολιτική βούληση που δεν θα διστάσει να πάρει το πολιτικό κόστος για ριζικές παρεμβάσεις (κατεδαφίσεις, απομάκρυνση δραστηριοτήτων, επιβολή ποινών και προστίμων κτλ).
Η επόμενη μέρα των πλημμυρών θυμίζει το κλάμα ενός παιδιού πάνω από το χυμένο γάλα. Θα κλάψουμε λίγο, μετά θα το ξεχάσουμε, μέχρι την επόμενη καταστροφή. Και για τα μάτια του κόσμου μπορεί να γίνουν μερικές σπασμωδικές ενέργειες όπως ο εγκιβωτισμός που επιχειρείται στο ρέμα της Πικροδάφνης. Οι λιγοστοί άνθρωποι που αγωνίζονται ακόμα και σήμερα για την αποκατάσταση των ρεμάτων και την παύση των παρανομιών λοιδορούνται ως “εχθροί της ανάπτυξης”, “οικολογούντες” κτλ κτλ.»
Πηγές των γραφημάτων: 1. Κρίκου Παναγιώτα, Σχολή Αρχ.Μηχανικών ΕΜΠ, Σπουδαστική εργασία: Η διαχείριση του νερού ως στοιχείο αναβάθμισης του αστικού περιβάλλοντος, 20152. Σερεσλή Αντωνία, ΕΜΠ, Μεταπτυχιακή εργασία: Περιβαλλοντική αξιολόγηση των ρεμάτων της Αττικής, 2014
Ας μην εθελοτυφλούμε άλλο. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, η επόμενη καταστροφή είναι αναμενόμενη στο κοντινό μας μέλλον, και δεν πρόκειται να την εμποδίσει κάποιος από μηχανής θεός, αλλά η δική μας αποφασιστικότητα για έμπρακτη αλλαγή.
