Βάνα Κράβαρη
Μέσα στα Get Ready With Me, το Dark Feminine Content, τα story time βίντεο και ό,τι άλλο διαλέγει πριν από εμάς για εμάς ο αλγόριθμος του TikTok, η Αγνή Ρούσσου, μέσα από τον λογαριασμό @locus_contemporary μιλάει για την Τέχνη. Θα λέγαμε πως το περιεχόμενο της Αγνής είναι “Art for Dummies” αν δεν ήταν understatement. Συχνά με χιούμορ αλλά πάντα με απόλυτη γνώση όσων καταπιάνεται, καταλήγει να διδάσκει τον μέσο χρήστη του TikTok από το τι είναι η arte povera, πώς εντυπώνονται οι “beauty τάσεις” (εννοείται) του Μεσαίωνα σε πίνακες της εποχής, ποιες είναι μερικές από τις πιο ακραίες art performances που έχουν δοθεί ever, μέχρι να σπάει σε μπούλετς το γιατί κινήσεις όπως το πολιτικό και άτυπο cancel του έργου της Γεωργίας Λάλε ήταν εκτός τόπου και χρόνου.
Η Αγνή ήξερε από το Δημοτικό ότι θα γίνει ζωγράφος, σπούδασε στην Καλών Τεχνών, δίδαξε ζωγραφική στη Σκωτία και τελικά επέστρεψε στην πατρίδα της τη Σύρο, συνεχίζοντας να ασχολείται με τη διδασκαλία Τέχνης σε παιδιά, όσο βάζει το χεράκι της σε εκθέσεις και φεστιβάλ. Δυο μέρες στην Αθήνα της αρκούν και δυο επισκέψεις σε μεγάλα μουσεία του κόσμου είναι more than enough για να συνεχίζει να κάνει αυτό που αγαπά στο νησί που αγαπά. Στα μεσοδιαστήματα, εμφανίζεται στη fy σελίδα μας στο TikTok για μίνι μαθήματα Τέχνης που πάντα χρειαζόμαστε, αλλά δεν ξέρουμε.
-Αγνή, αρχικά, πώς είσαι;
Γειά σου Βάνα! Είμαι πολύ χαρούμενη που μιλάμε, και γενικά που έρχεται η Άνοιξη.
-Πες μας λίγα λόγια για εσένα. Ξέρεις, για όποιον δεν έχει τον «σωστό» αλγόριθμο για να σε πετύχει και να κολλήσει στο TikTok.
Ακόμη και αν με έχει πετύχει, δεν θα ξέρει πώς με λένε, γιατί δεν έχω συστηθεί ποτέ επίσημα στο TikTok, κυκλοφορώ με το ψευδώνυμο @locus_contemporary. Με λένε Αγνή Ρούσσου, γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Σύρο, και έχω λύσσα με την Τέχνη. Ζωγραφίζω, διδάσκω ζωγραφική, διαβάζω Ιστορία Τέχνης, διαβάζω Νέα της Τέχνης, αγοράζω βιβλία Τέχνης και κάνω TikTok με περιεχόμενο Τέχνης.
Σπούδασα στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα), με integrated master στη ζωγραφική, και αργότερα πήγα Σκωτία για μεταπτυχιακές σπουδές στην Επιμέλεια Σύγχρονης Τέχνης στην Καλών Τεχνών Γλασκώβης. Από το 2015, διδάσκω ζωγραφική σε παιδιά, Ελλάδα και Σκωτία. Εδώ και τρία χρόνια έχω επιστρέψει Σύρο, διδάσκω στη σχολή “Εν Χορδαίς & Οργάνοις | Η μεγάλη του Μάρκου σχολή”.
TikTok – Make Your Day
No Description
-Τι πρέπει να ξέρουμε για τη σχολή Εν Χορδαίς, αλλά και τη δράση σου εκεί;
Ο μεγάλος συνθέτης και μαέστρος Σταύρος Ξαρχάκος είχε το όραμα για αυτή τη σχολή, αρχικά ως φόρο τιμής στον Συριανό ρεμπέτη Μάρκο Βαμβακάρη, αλλά και γενικότερα για την διαφύλαξη και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Από το 2017 λοιπόν βρισκόμαστε σε ένα ανακαινισμένο διώροφο κτίριο του 1830 στην Ερμούπολη της Σύρου με θέα το λιμάνι (και το Αιγαίο), είμαστε μια μικρή ομάδα δασκάλων που έχει εμπιστευτεί ο μαέστρος και αυτό είναι τεράστια τιμή για εμάς. Διδάσκονται λαϊκά έγχορδα, κιθάρα, κοντραμπάσο, ακορντεόν, πιάνο, Βυζαντινή μουσική, ηχοληψία και ζωγραφική. Εγώ είμαι υπεύθυνη του Τμήματος Ζωγραφικής το οποίο λειτουργεί από το 2021. Διδάσκω σε παιδικά Τμήματα, σε εφήβους και ενήλικες.
-Υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος να διδάσκει κανείς Τέχνη σε παιδιά; Ας πούμε, έχουμε περάσει όλοι από το μάθημα των Καλλιτεχνικών στο σχολείο. Το θέμα είναι τι θυμόμαστε.
Να ξεκινήσω από τα αρνητικά; Υπάρχουν σίγουρα λάθος τρόποι, έχω διάφορες περιπτώσεις στο μυαλό μου, κυρίως σε σχολεία που υπάρχουν “κενά” σε θέσεις εικαστικών, που ακούω με λύπη οτι δάσκαλοι δίνουν φωτοτυπίες στα παιδιά για να “γεμίσουν σελίδες” ή τους βάζουν βίντεο από γνωστή πλατφόρμα για να ζωγραφίζουν βήμα βήμα αντιγραφή ό,τι βλέπουν. Αυτό είναι ό,τι χειρότερο για μένα. Πολλά σχολεία στην Ελλάδα δεν έχουν δάσκαλο εικαστικών για μήνες μέχρι να γίνουν οι τοποθετήσεις Α,Β,Γ φάσης.
Σωστός τρόπος για μένα είναι, να είσαι εκπαιδευμένος για να γνωρίζεις ποιοι είναι οι στόχοι σε κάθε ηλικιακή ομάδα, να δημιουργείς ένα ιστορικό πλαίσιο, να δείχνεις εικόνες, να μιλάς με σωστή ορολογία γύρω από την τεχνική και την Ιστορία της Τέχνης, να κατανοήσουν οι μαθητές οτι η Τέχνη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης εξέλιξης, να ενθαρρύνεις τον καθένα ξεχωριστά και κυρίως να κάνεις τα πάντα με ενθουσιασμό και ήθος.
Έχουμε ευθύνη απέναντι στους μαθητές μας, δεν παίρνω ένα πτυχίο και πάω στις τάξεις 40 χρόνια με τα ίδια. Οφείλω να έχω εξωστρέφεια, να ενημερώνομαι, να πηγαίνω σε παιδαγωγικά συνέδρια, να βλέπω το εκπαιδευτικό υλικό σε κάθε μουσείο που επισκέπτομαι. Ελπίζω οι μαθητές μου να θυμούνται ευχάριστα τί κάναμε στο μάθημα των καλλιτεχνικών.
TikTok – Make Your Day
No Description
Αρχικά, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με την Τέχνη; Ή πιο σωστά, είναι απόφαση αυτό ή απλώς ένας συνδυασμός ταλέντου και ενστίκτου;
Δεν πιστεύω στο ταλέντο, με την έννοια ότι κάποιος γεννιέται ειδικός σε κάτι. Πιστεύω ότι υπάρχει ένα μεγάλο ενδιαφέρον ή ένστικτο όπως λες, το οποίο σε κάνει να ασχολείσαι με κάτι, και με επαναλαμβανόμενη εξάσκηση γίνεσαι καλός σε αυτό. Θέλει πολύ κόπο και χρόνο.
Προσωπικά, πάντα με απασχολούσε. Θυμάμαι πριν πάω σχολείο, είχα έναν μαγνητικό πίνακα, από αυτούς τους γράψε-σβήσε, και έβρισκα μάταιο να ζωγραφίζω εκεί, γιατί ήθελα οι εικόνες να μένουν για πάντα. Το πρώτο μου κομπλιμέντο το δέχτηκα Δ’ Δημοτικού όταν ο δάσκαλος των θρησκευτικών μας έβαλε να ζωγραφίσουμε κάτι για το Πάσχα και ενώ όλοι είχαν κάνει κουνελάκια με αυγά μέσα σε καλάθια εγώ είχα φτιάξει μια Σταύρωση με πολύ καθαρά φωτεινά χρώματα. Μου ζήτησε να το κρατήσει και μου είπε πολύ σοβαρά συγκινημένος ότι θα γίνω ζωγράφος.
TikTok – Make Your Day
No Description
-Πώς παίρνει κανείς την απόφαση να ασχοληθεί με την Τέχνη; Ήταν εύκολη για εσένα ή υπάρχει ακόμα η φοβικότητα ότι όποιος ασχολείται με την Τέχνη θα πεινάσει οπωσδήποτε;
Για εμένα ήταν μονόδρομος, δεν με απασχόλησε ποτέ κάτι άλλο, και είμαι τυχερή που ήξερα τί θα κάνω από το δημοτικό. Όταν ήμουν Λύκειο, υπήρχαν διάφοροι (κυρίως τρίτης ηλικίας) που αδιάκριτα μου έλεγαν “τί θα πας να σπουδάσεις, δεν θα βρεις ποτέ δουλειά”. Η αλήθεια είναι αποκαρδιωτικό όταν κόβεσαι στην Καλών Τεχνών την πρώτη φορά (συμβαίνει στην συντριπτική πλειοψηφία), αλλά οι γονείς μου δεν με αποθάρρυναν. Και τελικά πέρασα με την δεύτερη προσπάθεια, και επίσης δεν έμεινα ποτέ χωρίς δουλειά. Πέρα από την διδασκαλία, πάντα είμαι απασχολημένη με κάτι ακόμη που τρέχει παράλληλα. Συμμετοχές σε εκθέσεις, τοιχογραφίες, εξώφυλλα, διαγωνισμοί κλπ. Νομίζω ότι αν κάνεις αυτό που θέλεις, όλα θα έρχονται σιγά σιγά στον δρόμο σου.
TikTok – Make Your Day
No Description
-Από την Φλώρινα στη Σκωτία και από τη Σκωτία στη Σύρο; Αρχικά πώς ήταν η ζωή στη Σκωτία ως εμπειρία και το να διδάσκεις εκεί;
Ναι άφησα το νησί και πήγα και σπούδασα όπου έχει ομίχλη! Η Σκωτία είναι μαγική, έμενα Εδιμβούργο, και η σχολή ήταν Γλασκώβη 45 λεπτά με το τρένο. Ήταν σαν να παίζω σε ταινία Harry Potter. Σχετικά με το εκπαιδευτικό σύστημα, δούλευα με παιδιά δημοτικού. Πιστεύω ότι για να διδάξεις σε άλλη γλώσσα πέρα από τη μητρική σου, πρέπει να έχεις βαθιά κατανόηση του αντικειμένου σου. Εκεί οι αίθουσες είναι σαν τα δικά μας νηπιαγωγεία σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού. Στρογγυλά τραπέζια των 6, ζωγραφιές και χρώματα παντού, μαξιλάρες στο πάτωμα και εργασίες να κρέμονται από το ταβάνι. Το βασικό που έχω να θυμάμαι είναι η ενθάρρυνση της διευθύντριας για εξωτερικές δραστηριότητες. Έξω, κάθε μέρα σχεδόν. Και ναι έβρεχε κάθε μέρα. Πηγαίναμε με κάθε τάξη μία φορά την εβδομάδα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Φορούσαμε κίτρινα γιλέκα και κάναμε μάθημα μέσα στο μουσείο μπροστά από πίνακες. Δηλαδή σκέψου πώς είναι να λες στα παιδιά πάμε να δούμε αναδρομική έκθεση της Πάολα Ρέγκο ή να δούμε Kλεε και Mουνχ από κοντά. Ήταν δίπλα μας και ο Βοτανικός Κήπος που πηγαίναμε για να σκιτσάρουμε φυτά και έντομα. Έτσι πρέπει να γίνεται το μάθημα των καλλιτεχνικών. Γιατί έφυγα θα μου πεις, γιατί δεν είχε ήλιο.
-Η επιστροφή στη Σύρο ήταν κάτι σαν σοκ ή όχι;
Καθόλου, μου αρέσει πολύ η Σύρος και πιστεύω σε αυτό που κάνω. Χάρηκα πολύ με τη δημιουργία της σχολής, και έχω μια ευχάριστη καθημερινότητα. Το ιδανικό για μένα είναι να είμαι στο νησί, να ανεβαίνω κάθε δυο μήνες περίπου Αθήνα για εκθέσεις – θέατρα, και 1-2 φορές το χρόνο επίσκεψη σε μεγάλα μουσεία του εξωτερικού.
TikTok – Make Your Day
No Description
-Στη Σύρο εργάζεσαι στον χώρο της Τέχνης και διδάσκεις. Μίλα μας λίγο για αυτό.
Στην Σύρο, όπως και σε κάθε επαρχία, καλώς ή κακώς, αν κάνεις κάτι κακό ακούγεται, αλλά και αν κάνεις κάτι καλό πάλι ακούγεται. Νομίζω ότι η μια καλλιτεχνική δουλειά φέρνει την άλλη. Όπως και ο ένας μαθητής φέρνει τον επόμενο. Αν ένα παιδί περιγράψει στο σχολείο του ότι είχε ένα ευχάριστο απόγευμα στο μάθημα των καλλιτεχνικών, θα φέρει άλλους δυο φίλους του.
Αν κρατάς ένα δίκτυο ανθρώπων του χώρου για επικοινωνία, έχεις και βήματα για εκθέσεις ή άλλες ευκαιρίες. Πχ. τον τελευταίο χρόνο εκθέτω ένα έργο μου στο Καπνεργοστάσιο στα Σεπόλια, στην ομαδική έκθεση “Πρόσφυγες 1922 επιβίωση -ενσωμάτωση” όπου οι περισσότεροι συμμετέχοντες είναι συμφοιτητές μου από την Σχολή Καλών Τεχνών στη Φλώρινα.
TikTok – Make Your Day
No Description
-Το TikTok πώς το πήρες απόφαση; Υπήρξε περίοδος που να το σνόμπαρες λίγο ή να το έβλεπες αφ’υψηλού;
Φυσικά και το σνόμπαρα στην αρχή, νόμιζα ότι αποτελείται μόνο από έφηβους που χορεύουν. Και ίσως έτσι να ξεκίνησε. Δεν θυμάμαι πώς μου ήρθε, πριν ένα χρόνο το κατέβασα στο κινητό μου, και ανεβάζω βίντεο θα έλεγα κάθε δέκα μέρες περίπου; Και το περιεχόμενό μου είναι πάντα κάτι σχετικό με Ιστορία της Τέχνης. Δεν έχω κάποιο στρατηγικό πλάνο, δεν έχω στόχο αριθμούς, ούτε πρόκειται να φτιάξω κάτι με σκοπό να κερδίσω ακολούθους. Απορώ πώς με βρήκατε !
-Υπάρχουν αρκετοί content creators που να ασχολούνται με την Τέχνη, τελικά; Ή είστε ανησυχητικά λίγοι;
Αν το δεις σε ποσοστά, μετά τα τραγούδια, τους χορούς, τους διαλόγους από σειρές, τα κατοικίδια, το beauty, τα asmr, τα ζώδια, τα ρούχα, την διακόσμηση, το γυμναστήριο και την μαγειρική, υπάρχουν και αυτοί που ασχολούνται με τις πλαστικές τέχνες! Οπότε ίσως είμαστε μια μειονότητα. Έχω πετύχει 4-5 Έλληνες αλλά οι αγαπημένοι μου είναι κυρίως ξένοι λογαριασμοί από μεγάλα μουσεία και από επιμελητές. Ο αγαπημένος μου λογαριασμός είναι η Lucy στο @girlandgallery.
-Με το χέρι στην καρδιά, τι νιώθεις κάθε φορά που βλέπεις ένα βίντεο με ακτιβιστές να πετάνε σούπες σε έργα τέχνης; Γενικώς, πώς τη βλέπεις αυτή την κίνηση;
(Επιφώνημα απελπισίας) Ειλικρινά, σκέφτομαι τί αγενή ανίδεα attention freaks είναι αυτά; Εξοργίζομαι γιατί μέσα σ’όλα είναι ΤΟΣΟ άστοχες οι επιλογές τους. Έριξαν σούπα σε δυο έργα του Βαν Γκογκ. Ήξεραν ποιος ήταν ο Βαν Γκογκ; Ο καλλιτέχνης που ζωγράφισε τους “Πατατοφάγους”, τις αρβύλες του αγρότη, τους εργάτες να ξεκουράζονται, που έζησε μοναχικός με πολλά ψυχολογικά προβλήματα και με την απόρριψη οτι δεν πούλησε κανένα έργο όσο ζούσε. Ή την Μόνα Λίζα του Ντα Βίντσι, ένας άνθρωπος πολυμαθής τουλάχιστον τρεις αιώνες μπροστά από την εποχή του. Ή του Ντιέγκο Βελάθκεθ την Αφροδίτη, που χωρίς Ντιέγκο Βελάθκεθ μπορεί να μην είχαμε ιμπρεσιονισμό και μοντέρνα τέχνη. Βρίσκω εντελώς άστοχο αυτόν τον τρόπο διαμαρτυρίας.
TikTok – Make Your Day
No Description
-Υπάρχει μια υποτιμητική χροιά στον όρο “TikToker”; Βασικά, νιώθεις TikToker;
Δεν νιώθω καθόλου TikToker, απορώ πώς με βρήκες ανάμεσα σε τόσους λογαριασμούς με εκατομμύρια προβολές. Είμαι μια Millenial που κάνει βίντεο με ιστορίες από την Τέχνη που ίσως ενδιαφέρουν κάποιο μικρό κομμάτι του κοινού.
Με αυτούς δεν εξοργίζομαι, τους λυπάμαι που ζουν τόσο φανατικά και περιορισμένα. Εξοργίστηκα με τη δύναμη που έδωσαν στον ιδρυτή του πατριωτικού κόμματος Νίκη, στον Νατσιό, να κατεβάσει ένα έργο στην άλλη άκρη του πλανήτη. Αυτό με κάνει να ανησυχώ για την ελευθερία της έκφρασης.
-Είδα την απάντησή σου σε ένα σχόλιο κάτω από το βίντεο που έκανες για όλο αυτό που προκλήθηκε με το έργο της Λαλέ. Σε ρωτάει μια χρήστης γιατί δεν έφτιαξε κάτι άλλο τέλος πάντων και της απαντάς: «γιατί είναι ελεύθερη να φτιάχνει ό,τι θέλει». Αρχικά τι γίνεται με την αυτονόητη (νομίζαμε) ελευθερία στη δημιουργία; Υφίσταται ή είναι στο κεφάλι μας. έπειτα, έχει συμβεί να σε εξοργίσει στα αλήθεια ένα σχόλιο στο TikTok;
Το βίντεο με την λογοκρισία και την αποκαθήλωση του έργου της Γεωργάς Λαλέ, το έκανα αυθόρμητα το επόμενο πρωί, επειδή το είδα από το Instagram της Γεωργίας, πριν παίξει ακόμη παντού στα κανάλια στην Ελλάδα. Ήταν η πρώτη φορά που έγινε μαζικά τόσο hate που λέμε με όρους κοινωνικών δικτύων στα σχόλια, και είναι και το μόνο προφίλ μου ανοιχτό προς κάθε άγνωστο. Δέχτηκα λοιπόν εκατοντάδες ανορθόγραφα σχόλια φανατισμένα υπέρ της σημαίας, της πατρίδας, της θρησκειας και οικογένειας. Δεν ξέρω γιατί, αλλά έκατσα και απάντησα σε όλους και άνοιξα διάλογο με άτομα με εντελώς αντίθετη ιδεολογία από τη δική μου. Με αυτούς δεν εξοργίζομαι, τους λυπάμαι που ζουν τόσο φανατικά και περιορισμένα. Εξοργίστηκα με τη δύναμη που έδωσαν στον ιδρυτή του πατριωτικού κόμματος Νίκη, στον Νατσιό, να κατεβάσει ένα έργο στην άλλη άκρη του πλανήτη. Αυτό με κάνει να ανησυχώ για την ελευθερία της έκφρασης.
TikTok – Make Your Day
No Description
-Ποιο είναι το πιο εξοργιστικό σχόλιο, αλλά και το πιο γλυκό και τιμητικό που θυμάσαι;
Το σχόλιο που με ενόχλησε, ήταν στο βίντεο για το Μέγαρο Μαξίμου “Τί κρίμα να λες τόσο ενδιαφέροντα πράγματα με μια υποψία ειρωνίας και με πολιτικες αποχρώσεις”. Με εξόργησε γιατί αυτή η κυρία και κάποια άλλα άτομα, μου έπλεκαν εγκώμια στα μέχρι τότε βίντεο, και μόλις σχολίασα το Μέγαρο Μαξίμου και τη συλλογή έργων Τέχνης, θεώρησαν ότι μιλάω ξαφνικά κομματικά ή πολιτικοποιημένα. Εξοργίστηκα γιατί δεν καταλαβαίνουν ότι οτιδήποτε κάνει κανείς δηλώνει την πολιτική του θέση. Ότι δείχνω τις αξίες μου και τις ιδέες μου, κάθε μέρα στο πώς θα μιλήσω στον άνθρωπο που μου φτιάχνει το πρωί τον καφέ, στο πώς θα οδηγήσω, στο τί θα ζωγραφίσω, στο τί θα διδάξω στους μαθητές μου, στο κάθε θέμα που θα κάνω σε βίντεο. Οι συγκεκριμένοι δεν θίχτηκαν όταν είπα ότι η Κινέζικη αστυνομία έδειρε τον Ai Wei Wei για παράδειγμα, θίχτηκαν όταν είπα τη λέξη “Μητσοτάκης” και “Μεγαρο Μαξίμου”.
Το πιο γλυκό και τιμητικό είναι ότι με έχουν σταματήσει 5-6 άτομα στον δρόμο (Σύρο, Θεσσαλονίκη, Αθήνα) για να μου πουν ότι βλέπουν τα βίντεό μου και ότι τους αρέσουν πολύ. Τα δυο άτομα από αυτά άνω των 70!
