Δημήτρης Καβατζικλής
Στο έργο του Moby Dick, ο συγγραφέας Herman Melville αναρωτιέται: «γιατί να διαβάζει κανείς πλατιά όταν μπορεί να διαβάζει βαθιά;» ή αλλιώς, γιατί να κουράζουμε το μυαλό μας προσπαθώντας να μάθουμε καινούργια πράγματα αντί να προσπαθούμε να εμβαθύνουμε σε αυτά που ήδη γνωρίζουμε;
Η συμβουλή του Melville μπορεί να μην ταιριάζει στον καθένα, αλλά η συμβουλή που έδωσε ένας άλλος συγγραφέας, ο C.S. Lewis, είναι απαραίτητη για ν’ αναπτύξουμε μια ευφυή και βαθιά προοπτική των πραγμάτων: «Ένας καλός κανόνας είναι αφού διαβάσεις ένα καινούργιο βιβλίο να μην πηγαίνεις κατευθείαν στο επόμενο αλλά να διαβάσεις ένα παλιό. Αν αυτό σου φαίνεται δύσκολο, μπορείς να διαβάζεις ένα παλιό για κάθε τρία καινούργια», έγραψε.
Ενώ ο Edward Bulwer-Lytton, πρότεινε: «Όσον αφορά την επιστήμη να διαβάζετε τα νεότερα έργα, ενώ όσον αφορά τη λογοτεχνία, τα παλαιότερα. Η κλασική λογοτεχνία είναι πάντα μοντέρνα. Τα σύγχρονα βιβλία αναβιώνουν και αναδιαμορφώνουν παλιές ιδέες, ενώ τα παλιά βιβλία προτείνουν και αναπτύσσουν νέες ιδέες».
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ασπάστηκε και τις δύο αυτές ιδέες όσον αφορά την ανάγνωση των κλασικών σε ένα άρθρο του που δημοσιεύτηκε 1952:
«Κάποιος που διαβάζει μόνο εφημερίδες και βιβλία σύγχρονων συγγραφέων μοιάζει με εξαιρετικά κοντόφθαλμο άτομο που χλευάζει τα γυαλιά. Εξαρτάται από τις προκαταλήψεις και τη μόδα της εποχής του, αφού ποτέ δεν μπορεί να δει ή να ακούσει κάτι άλλο. Ό, τι σκέφτεται ένα άτομο από μόνο του χωρίς τις σκέψεις και τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μάλλον ασήμαντο και μονότονο.
Υπάρχουν λίγοι μόνο φωτισμένοι άνθρωποι με λαμπρό μυαλό και στυλ. Ό,τι μείνει από το έργο τους θα ανήκει για πάντα στα πιο πολύτιμα αγαθά της ανθρωπότητας. Το ότι οι άνθρωποι του Μεσαίωνα μπόρεσαν σιγά- σιγά να αποβάλλουν τις δεισιδαιμονίες και την άγνοια που είχε σκοτεινιάσει τη ζωή τους για περισσότερο από μισή χιλιετία, το οφείλουμε σε μια χούφτα αρχαίους συγγραφείς, όπως τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη κ.α.
Είναι ακριβώς ό, τι χρειαζόμαστε για να ξεπεράσουμε την υπεροψία του μοντερνισμού.»
Albert Einstein GIF – Find & Share on GIPHY
Discover & share this Einstein GIF with everyone you know. GIPHY is how you search, share, discover, and create GIFs.
Ο ίδιος ο Αϊνστάιν διάβαζε και «πλατιά» και «βαθιά» τόσο μάλιστα που έγινε λογοτεχνικό μοτίβο για ορισμένους συγγραφείς, όχι μόνο για τις πρωτοποριακές θεωρίες του αλλά και για την κοινωνική του ευφυΐα. Συχνά του ζητούσαν να αναπτύξει τις ιδέες και τις απόψεις του και γι’ αυτό έγινε γνωστός και ως φιλόσοφος παράλληλα με την επιστημονική του ιδιότητα.
Η φιλελεύθερη στάση του Αϊνστάιν προς την ανάγνωση και την εκπαίδευση, με την κλασική έννοια της λέξης φιλελεύθερος, είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από την ατελείωτη πνευματική περιέργεια, την ταπεινότητα και την έλλειψη προκαταλήψεων. Η άποψη του για το πρόβλημα της σύγχρονης άγνοιας είναι εμφανής στις τρέχουσες πολιτικές συνθήκες, ενώ όσον αφορά τον όρο «κλασικός» ο ορισμός του Italo Calvino «Κλασικό βιβλίο είναι αυτό που δεν δεν έπαψε ποτέ να λέει όσα έχει να πει» ταιριάζει απόλυτα. [openculture]
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
7 ενδιαφέροντα πράγματα για τον Αϊνστάιν που ίσως κανείς να μη σου έχει πει
