Survivor 2: Πιο μαχητικό, πιο ταξικό, πιο ψεύτικο, και πιο σιχαμένο

Γράφει ο Πάνος Ποντικίδης

Η αναβίωση του Survivor αποδείχτηκε η κότα με τα χρυσά αυγά για τον ΣΚΑΙ. Μετά την ανέλπιστη επιτυχία του πρώτου Survivor (για τον ΣΚΑΙ) ήταν τουλάχιστον αναμενόμενο ότι θα ακολουθήσει και δεύτερο. Πιο μαχητικό, πιο ταξικό, πιο ψεύτικο, και πιο σιχαμένο.

Σε γενικές γραμμές δεν είμαι άνθρωπος που θα παρακολουθήσει reality. Από το Big Brother μέχρι το Survivor, δεν θυμάμαι τον εαυτό μου ποτέ να συγκινήθηκε ιδιαίτερα από τέτοιου είδους θεάματα. Βέβαια μεγαλώνοντας αλλάξανε κάποια πράγματα. Παλιότερα μου φαινόντουσαν βαρετά, πλέον μου φαίνονται απαράδεκτα.

Καλώς ή κακώς, το δεύτερο Survivor το έχω παρακολουθήσει εξ’ ακοής σχεδόν όλο, λόγω συνθηκών. Όσο τα επεισόδια προχωρούσαν, τόσο δυσκολευόμουν να εναρμονιστώ με το κλίμα του παιχνιδιού.

Προφανώς η παραγωγή ενός τέτοιος προγράμματος επιλέγει στρατηγικά τους ανθρώπους που συμμετέχουν σε τέτοια θεάματα. Σκοπός είναι να φέρουν νούμερα και η συνταγή είναι γνωστή. Στην αυλή του βασιλείου του “ΕΓΩ” του κάθε παίχτη συνωστίζονται διπρόσωπες συμπεριφορές, κατινιές, συνωμοσίες, φιλίες που αλλάζουν με την παλίρροια και στον θρόνο ο Βασιλιάς Εγωϊσμός σε πέπλο ηθικού ξεπεσμού.

Μέσα από το Survivor διαστρεβλώνονται σημαντικές έννοιες που απορροφώνται, υποσυνείδητα από το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων που το παρακολουθούν. Έννοιες όπως η κακουχία, το σημαντικό, το άγχος και η ομάδα αλλοιώνονται σε βαθμό κακουργήματος. Το να πας σε ένα τροπικό νησί φουσκώνοντας τον τραπεζικό σου λογαριασμό και να μείνεις και μια μέρα νηστικός δεν είναι κακουχία, είναι επιλογή. Το να θεωρείς ότι το άγχος σου για να κερδίσεις ένα παιχνίδι είναι τόσο μεγάλο που πιθανά να μην ξαναζήσεις τόσο μεγάλο άγχος στη ζωή σου είναι αφέλεια αν όχι αλαζονεία. Όλοι αυτοί οι αγχωμένοι μαχητές και διάσημοι, που αυτοαποκαλούνται ήρωες, καλό θα είναι να επισκεφτούνε ένα οποιοδήποτε ογκολογικό τμήμα κάποιου νοσοκομείου μήπως και καταλάβουν τι σημαίνει άγχος, αγωνία, ελπίδα. Και κυρίως τι σημαίνει ήρωας. Μπορεί να γίνομαι λίγο γραφικός αλλά κάποιες γωνίες στις σκέψεις μου δεν στρογγυλεύουν με κανένα τρόπο.

Η επιτυχία του Survivor είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας μας. Βγάζει στην επιφάνεια την υφέρπουσα διάθεση που έχουμε σαν κοινωνία να διαχωριστούμε ταξικά.

Επίσης, όσοι έχουν υπάρξει μέλη κάποιας ομάδας, ιδιαίτερα αθλητικής, γνωρίζουν καλά ότι το λάθος και το σωστό του συμπαίκτη μέσα στον αγωνιστικό χώρο, θα το κουβαλήσει όλη η ομάδα στα αποδυτήρια και θα το μεταβολίσει σε δέσιμο της ομάδας. Το Survivor ακόμα κι εδώ επαναπροσδιορίζει την έννοια της ομάδας καθώς το λάθος στον αγωνιστικό χώρο μεταφράζεται σε αφορμή για να σε μαυρίσουν οι “συμπαίκτες” της ομάδας σου και στη συνέχεια να αποχωρήσεις. Έτσι λοιπόν η παραμονή των παιχτών εξαρτάται από την απόδοσή τους και κατ’ επέκταση της νίκης της ομάδας τους. Μόνο που δεν παίζουν για να κερδίσει η ομάδα τους αλλά για να παραμείνουν στο παιχνίδι. Το χειρότερο βέβαια είναι, ότι όσο μικρότερος είσαι σε ηλικία τόσο πιο εύκολα οι παραπάνω έννοιες μπορούν να φωλιάσουν μέσα σου σε λανθάνουσα μορφή και αυτό να επηρεάσει την κρίση σου μέλλον.

Η επιτυχία του Survivor είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας μας. Βγάζει στην επιφάνεια την υφέρπουσα διάθεση που έχουμε σαν κοινωνία να διαχωριστούμε ταξικά. Στα δικά μου τα μάτια, ο διαχωρισμός Διασήμων και Μαχητών είναι καθαρά ταξικός. Δεν θέλει να είσαι πτυχιούχος κοινωνιολογίας για να κάνεις την αντιστοίχιση αριστοκρατική, πλούσια, celebrity τάξη – λαϊκή τάξη (πλην τίμια και μάχιμη). Αξίες του παλιού, καλού ελληνικού κινηματογράφου που με τα χρόνια θάφτηκαν για τα καλά εξαιτίας της ανόδου της μεσαίας τάξης, μετενσαρκώνονται ύπουλα σε τηλεπαιχνίδια. Το κοινό τσιμπάει το δόλωμα και αντιδράει αμέσως στο ερέθισμα. Η ταξική χορδή μέσα μας πάλλεται με το παραμικρό. Το κοινό παίρνει θέση. Φανατίζεται και αναδεικνύει ηγέτες, αδύναμους κρίκους και απλούς στρατιώτες και εντάσσοντάς τους στην καθημερινότητά του μέσω συζητήσεων που πάνε πιο πέρα από την αγωνιστική ικανότητα των παιχτών. Δεδομένου ότι πρόκειται για reality και το κοινό παρακολουθεί και την ζωή των παιχτών εκτός αγωνιστικού χώρου, πλέον μπορεί να μιλήσει για τον χαρακτήρα και το ήθος του καθενός. Ξεχνάνε βέβαια το πιο σημαντικό: Όλοι όσοι είναι στο survivor (πλην περιπτώσεων όπως του Γιώργου Μαυρίδη όπως αποδείχτηκε στο τέλος) είναι εκεί για τον ίδιο λόγο: Κάνουν τη ζωή τους τροφή στα θηρία για λίγη δημοσιότητα και κάποια χρήματα. Ωστόσο, παρατηρώντας τις προτιμήσεις πολλών γνωστών μου, οι οποίοι παρακολουθούν φανατικά το εν λόγω πρόγραμμα, και εκφράζουν ανοιχτά την άποψη ότι θα ήθελαν να πάνε στο survivor (προφανώς σαν μαχητές, μιας και ο περίγυρός μου δεν απαρτίζεται από celebrities), όσο κάθονται στον καναπέ τους υποστηρίζουν τους διάσημους. Είναι βαθιά η ταξική διαστροφή μας.

Η ταξική χορδή μέσα μας πάλλεται με το παραμικρό. Το κοινό παίρνει θέση. Φανατίζεται και αναδεικνύει ηγέτες, αδύναμους κρίκους και απλούς στρατιώτες και εντάσσοντάς τους στην καθημερινότητά του μέσω συζητήσεων που πάνε πιο πέρα από την αγωνιστική ικανότητα των παιχτών.

Τέλος, η τηλεόραση είναι ένας δείκτης του πολιτιστικού επιπέδου κάθε χώρας καθώς αναδεικνύει, δημιουργεί και εκφράζει τάσεις και πρότυπα. Συνεπώς, το Survivor είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του προφίλ της κουλτούρας της κοινωνίας μας αλλά και απόδειξη της αποτυχίας της ελληνικής τηλεόρασης. Όσο η τηλεόραση δεν έχει να προσφέρει μια έξυπνη ιδέα και ενδιαφέροντες ανθρώπους, θα συνεχίσει να τροφοδοτεί το κοινό της με reality, σειρές του ενός κύκλου και αστέρες-πυροτεχνήματα β’ διαλογής. Σε καμία περίπτωση δεν λέω ότι περιμένω την τηλεόραση να παράγει πολιτισμό, αλλά κοιτάζοντας πίσω βλέπω ότι πάντα ο πολιτισμός μας αντικατοπτριζόταν στην τηλεόραση.