Ευθύμης Κάλφας
Σε ένα εκτενές αφιέρωμα, φέτος το καλοκαίρι, ο Guardian, αποθέωσε την ελληνική, γνωστή σ’ εμάς και ως χωριάτικη σαλάτα. Σφιχτές, ζουμερές ντομάτες δηλαδή, με τρυφερά αγγουράκια Κρήτης, πιπεριά, ελιές Καλαμών, ξερό κρεμμύδι, ρίγανη, κάππαρη, ελαιόλαδο και φέτα. Αυτά είναι τα βασικά συστατικά της πιο διάσημης σαλάτας της Ελλάδας. Πώς όμως έφτασε για πρώτη φορά στα πιάτα μας;
Η ντομάτα στην Ελλάδα
Το παράξενο καινούργιο φρούτο που ονόμασαν ντομάτα ήρθε στην Ελλάδα το 1818, χωρίς όμως να εισβάλλει στις κουζίνες της εποχής αμέσως. Η εξοικείωση των καταναλωτών μαζί της ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα με τις αρχές του 20ού, χωρίς όμως -ακόμη- να ανακατευτεί με τα υπόλοιπα υλικά και σίγουρα χωρίς κανείς να σκεφτεί να την κάνει σαλάτα. Τουλάχιστον ακόμα. Η ντομάτα συνόδευε τους κατοίκους της υπαίθρου αλλά και στην πόλη, σε όσους ασχολούνταν με χειρωνακτικές εργασίες. Έπαιρναν την ντομάτα μαζί τους μαζί με λίγο κρεμμύδι, μερικές ελιές, αγγούρι και σπανίως λίγο τυρί. Όλα αυτά, μαζί με μια φέτα ψωμί, έμπαιναν σε ένα αυτοσχέδιο σακούλι από πανί, με σκοπό να καταναλωθούν στο μεσημεριανό διάλειμμα.
Όλα αυτά τα λαχανικά δεν τρώγονταν κομμένα. Όταν έφτανε η ώρα του φαγητού, οι περισσότεροι έκαναν μια δαγκωματιά από το ένα και μια από το άλλο, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο ένα είδους άτυπης σαλάτας. Κάπως έτσι, η ντομάτα ξεκίνησε να αποτελεί βασικό συστατικό στις ελληνικές κουζίνες ενώ δεν έλειπε ποτέ από το τραπέζι. Ήταν τόσο μαζική η αποδοχή της που στις αρχές του 20ού αιώνα ο ρεμπέτης Γιάννης Ιωαννίδης, στο τραγούδι του «Από κάτω απ’ τις ντομάτες» έλεγε «μια ελιά και μια ντομάτα, βρε, κάνουν μια σωστή σαλάτα».
ΑΠΟ ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΙΣ ΝΤΟΜΑΤΕΣ, 1928, ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Όμορφο ζεϊμπέκικο. Τραγουδάει ο Γιαννάκης Ιωαννίδης. Μπουζούκι παίζει ο Μανώλης Καραπιπέρης. Ηχογραφήθηκε στη Ν. Υόρκη, το 1928. Είναι τραγούδι της ανώνυμης δημιουργίας και αποτελείται από ανεξάρτητα δίστιχα. Το το τελευταίο δίστιχο βρίσκεται και στο τραγούδι “ΕΛΕΝΑΚΙ”. GIANNAKIS IOANNIDIS, APO KATO APO TIS NTOMATES
Η χωριάτικη σαλάτα έγινε βασική επιλογή στα menu των ταβερνών κάπου ανάμεσα στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, θέλοντας να ικανοποιήσουν και τους τουρίστες που ήδη είχαν αρχίσει να δείχνουν την προτίμηση τους. Φήμες λένε ότι ήταν ένας τρόπος που σκαρφίστηκαν οι ταβερνιάρηδες στην ξακουστή Πλάκα, προσθέτοντας δηλαδή ένα κομμάτι φέτα στις αγγουροντοματοσαλάτες, για να βγουν από τη διατίμηση (οι αγορανομικές διατάξεις είχαν στα είδη διατίμησης τις αγγουροντοματοσαλάτες) και να χρεώνουν τη σαλάτα κατά βούληση.
Ο Άκης Πετρετζίκης στο κανάλι του Jamies Oliver στο youtube, έδειξε παγκοσμίως πώς να φτιάξει κανείς την αυθεντική «Greek Salad».
How To Make Greek Salad | Akis Petretzikis
Fresh from the beautiful beaches of Marathon Akis gives us his delicious twist on a traditional Greek Salad. Crisp veg and sweet tomatoes set against the natural saltiness of capers, kalamata olives and creamy feta cheese. Colourful and aromatic this traditional side dish is good enough to eat all on it’s own.
