Άρης Δημοκίδης
Από τις μινωικές τοιχογραφίες στην Κρήτη το 2.000 π.Χ. και στη Θήρα το 1.500 π.Χ. μέχρι τους αμέτρητους μύθους και θρύλους που αναφερόταν στην ιδιαίτερη σχέση με τους ανθρώπους, τα δελφίνια πρωταγωνιστούσαν πάντα στη ζωή και τα έργα των αρχαίων Ελλήνων. Η βιβλιογραφία της εποχής, εξάλλου, προδίδει ξεκάθαρα ότι δεν έχει υπάρξει άλλος λαός που να είχε ποτέ τόσο στενή σχέση με τα αγαπημένα αυτά θηλαστικά. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν αυτοί που τα θαυμάζανε, ήταν αυτοί που τα λατρεύανε και τα εξυμνούσαν μέσα από τα έργα τους.
Ο Πλούταρχος είχε γράψει: «Στο δελφίνι έχει δοθεί η ιδιότητα που αναζητούν όλοι οι φιλόσοφοι: η ανιδιοτελής συμπαράσταση και φιλία», ο Πυθαγόρας είχε πειραματιστεί με τις μελωδικές συχνότητες τις οποίες εκπέμπουν τα δελφίνια αλλά και ο Αριστοτέλης είχε γράψει τις πρώτες πρακτικές έρευνες του γι’ αυτά. Από την άλλη, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε κάνει αρχιερέα του Ποσειδώνα στη Βαβυλώνα, τον Διονύσιο από την Ιασώ της Μιλήτου λόγω των στενών επαφών και της επικοινωνίας (όπως λέγεται) που είχε με ελεύθερα δελφίνια.
Τη σημαντική αυτή θέση που κατείχαν τα δελφίνια στην αρχαία Ελλάδα προδίδει και η σκληρή στάση των Ελλήνων απέναντι στους Θράκες, οι οποίοι σκότωναν τα δελφίνια ώστε να εμπορεύονται το δέρμα τους, τα δόντια τους και το λάδι που έβγαζαν από το λίπος τους. Στην αρχαία Ελλάδα είχαν απαγορευτεί αυστηρώς οι δοσοληψίες με τους Θράκες με «είδη δελφινιών» ενώ η παραβίαση αυτού του νόμου τιμωρούνταν με πολύ βαριές ποινές.
Υπάρχουν αμέτρητοι και πολλοί διαφορετικοί μύθοι με δελφίνια. Όλοι όμως έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Τα δελφίνια σ’ όλους παρουσιάζονται σαν σωτήρες των ανθρώπων.
1. Ο Όμηρος
Μέσα από τα έργα του ο ίδιος Όμηρος, εξηγεί γιατί ο Οδυσσέας φορούσε φυλαχτά με το θηλαστικό αυτό και γιατί η ασπίδα του είχε κεντρικό μοτίβο ένα δελφίνι. Σύμφωνα με το μύθο, όταν ο Τηλέμαχος είχε κινδυνεύσει μικρός να πνιγεί, τα δελφίνια τον είχαν σώσει.
Σε μια άλλη εκδοχή ο Όμηρος που αναφέρει ότι οι δελφίνες ήταν Τυρρηνοί ληστές οι οποίοι συνέλαβαν και απήγαγαν με κάποιο ιστιοφόρο τον ωραίο, έφηβο Διόνυσο. Στη διάρκεια, όμως, του ταξιδιού, ένα ιστίο, ξαφνικά, βρέθηκε να είναι τυλιγμένο από αμπελόφυλλα απ’ όπου κρέμονταν τσαμπιά σταφύλια. Και, βέβαια, από τα σταφύλια άρχισε να τρέχει, μέσα στο καράβι, ευωδιαστό κρασί. Ο κυβερνήτης – που υποστήριζε από την αρχή τον Διόνυσο, μετετράπη σε λιοντάρι, οι δε ληστές τόσο τρόμαξαν από το θαύμα που είδαν, που πήδηξαν στη θάλασσα και γίνανε δελφίνια
2. Ο Αρχίλοχος
Ο ποιητής Αρχίλοχος διηγείται πως μια φορά ο μυθικός, Παριανός ήρωας, ο Κοίρανος ψάρευε κι έπιασε δελφίνια στα δίχτυα του. Φυσικά τα ξανάριξε, αμέσως, στη θάλασσα. Όταν, λοιπόν, κάποτε που ταξίδευε με πλοίο, ναυάγησε, τον έσωσαν τα δελφίνια.
3. Ο Αρίωνας
Ένας άλλος μύθος είναι αυτός του ποιητή και μουσικού Αρίωνα, όπως τον έγραψε ο Ηρόδοτος. Ο Αρίωνας ήταν ένας ταλαντούχος και πρωτοπόρος μουσικός του οποίου οι μουσικές παραστάσεις που έδινε σε ολόκληρη τη Μεσόγειο τον έκαναν αρκετά πλούσιο. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του την Κόρινθο μετά από ένα ταξίδι στην Ιταλία, το πλήρωμα στο πλοίο στράφηκε εναντίον του και τον απείλησε να τον ληστέψει και να τον ρίξει στη θάλασσα.
Ο Αρίωνας προσπαθεί να διαπραγματευθεί για τη ζωή του, αλλά το πλήρωμα δεν του δίνει κανένα περιθώριο: είτε θα πέσει μόνος του είτε θα τον ρίξουν στη θάλασσα. Ο Αρίων ζητάει την άδεια να τραγουδήσει ένα τελευταίο τραγούδι. Το πλήρωμα συμφωνεί και μετά από αυτό ο Αρίωνας πέφτει στη θάλασσα. Το πλοίο συνεχίζει, αλλά ο Αρίων αντί να πνιγεί σώζεται από ένα κοπάδι δελφινιών που είχαν μαγευτεί από τη μουσική του και τον μεταφέρουν στην κοντινή ακτή.
4. Ο Διόνυσος
Πασίγνωστος είναι και ο μύθος που αναφέρεται στον Διόνυσο. Ο θεός, όταν γύριζε από τη Νάξο, πιάστηκε αιχμάλωτος από πειρατές που ήθελαν να τον πουλήσουν σκλάβο στα παζάρια της Ανατολής. Ο Διόνυσος όταν κατάλαβε τους σκοπούς τους έκανε χρήση των υπερφυσικών του δυνάμεων.
Μετέτρεψε τα κουπιά του σκάφους σε φίδια, άφησε κληματαριές να φυτρώσουν από τα κατάρτια και να πνίξουν το πλοίο. Τα αμπάρια ξεχείλισαν από κρασί, ενώ εκκωφαντική μουσική από φλογέρες και κρουστά έπαιζε από το πουθενά. Οι πειρατές, αντιμέτωποι όπως νόμιζαν με την ίδια τους την τρέλα, πήδηξαν στη θάλασσα για να σωθούν από τον εφιάλτη. Μεταμορφώθηκαν ευθύς σε δελφίνια, που από τότε είναι αφοσιωμένα και υπηρετούν τον Βάκχο και τους οπαδούς της λατρείας του.
5. Πλούταρχος
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, για παράδειγμα κάποιος από το νησί της Πάρου ανακάλυψε ότι κάποιοι αιχμαλώτιζαν δελφίνια και θα τα σκότωναν και διαπραγματεύθηκε την απελευθέρωσή τους. Κάποιο καιρό μετά και ενώ ταξίδευε μεταξύ Πάρου και Νάξου το πλοίο του αναποδογύρισε σε μία καταιγίδα. Από όλο το πλήρωμα σώθηκε μόνο ο ίδιος από ένα δελφίνι που τον μετέφερε στην ακτή.
