Μύρος Ζέκα
Μία από τις πρώτες εικόνες που μας έρχεται στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε γιατρούς είναι το στηθοσκόπιο. Είναι υπερβολικά δύσκολο να μην το δεις αν λάβεις υπόψη σου το λευκό φόντο που βρίσκεται από πίσω του λόγω της λευκής ρόμπας του γιατρού. Θες δεν θες σε τραβάει η αστεία εμφάνιση του. Το στηθοσκόπιο γενικά αποτελείται από τρία μέρη, το μικρό αντηχείο σε σχήμα δίσκου, το μακρύ μαύρο σωληνάκι που χωρίζεται στα δύο και τα ακουστικά.
Η λέξη προέρχεται από το ελληνικό «στήθος» και «σκοπός» και χρησιμοποιείται για να ακούσουν την καρδιά σου, το στήθος σου, το έντερο και την ροή του αίματος. Φυσικά, η συσκευή που εμείς τώρα ονομάζουμε στηθοσκόπιο έχει υποστεί μερικές αλλαγές τόσο στον σχεδιασμό όσο και στα υλικά του στην διάρκεια των ετών. Σύμφωνα με το knowledgenuts, η προέλευση του στηθοσκοπίου και του δημιουργού του Rene Theophile Hyacinthe Laennec είναι κάπως περίεργη…
Οι τεχνικές της επίκρουσης και της ακρόασης
Πριν από την ανάπτυξη και την εφεύρεση του στηθοσκοπίου, οι γιατροί κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα εξερευνούσαν συστηματικά τα κλινικά νοήματα που σχετίζονταν με τους ήχους της καρδιάς και της αναπνοής με το να συγκεντρώνουν στοιχεία κατά την διάρκεια της εξέτασης των ασθενών τους. Κατά την διάρκεια αυτών των εξετάσεων, οι γιατροί χρησιμοποιούσαν μια τεχνική που ονομάζεται «επίκρουση και ακρόαση», κατά την οποία ο γιατρός θα χτυπούσε ελαφρώς το στήθος χρησιμοποιώντας ένα δάκτυλο και μετά θα τοποθετούσε το αυτί του στο στήθος για να ακούσει. Δυστυχώς, όχι μόνο αυτή η μέθοδος είχε πολλούς περιορισμούς, όπως την αδυναμία να ενισχυθεί ο ήχος, αλλά απαιτούσε και μια αμήχανη φυσική επαφή με τον ασθενή και την τοποθέτηση του αυτιού στο σώμα. Αν και ο Rene Laennec ήταν αρκετά επιδέξιος στην μέθοδο αυτή, οι απαιτήσεις του για διαγνωστική ακρίβεια, οι κριτικές απόψεις του για παχύσαρκους ασθενείς και η δυσκολία του να είναι ακριβής στα ραντεβού του είναι αυτά που οδήγησαν στην εφεύρεση του στηθοσκοπίου.
Πώς αναπτύχθηκε η ιδέα για το στηθοσκόπιο
Κατά την διάρκεια των φθινοπωρινών μηνών του 1816, ο Laennec είχε κανονίσει να εξετάσει μια νεαρή γυναίκα που είχε συμπτώματα καρδιάς. Δυστυχώς ο Laennec ήταν αργοπορημένος εκείνη την μέρα οπότε έκοψε δρόμο μέσα από ένα πέρασμα στο Λούβρο και είδε μια ομάδα από παιδιά να παίζουν. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα PBS, τα παιδιά έπαιζαν με ένα στενό ξύλινο δοκάρι το οποίο ένα παιδί το κρατούσε στο αυτί του ενώ ένα άλλο χτυπούσε με τα δάκτυλα του την άλλη άκρη έτσι ώστε να μεταδοθεί ο ήχος μέσω του δοκαριού. Αν και δεν είμαστε σίγουροι αν αυτό το γεγονός συνέβαλε άμεσα στην εφεύρεση του, ο Laennec ανέφερε ότι η εφεύρεση του εμπνεύστηκε από την επιστήμη των ακουστικών και συγκεκριμένα πως ο ήχος μπορεί να μεταδοθεί μέσα από στερεά σώματα.
Όταν ο Laennec τελικά έφτασε στην ασθενή του, αντί να ακολουθήσει την κλασσική εκείνη μέθοδο της εποχής για να ακούσει το στήθος της, αυτός ζήτησε ένα κομμάτι χαρτί.Το τύλιξε σε ένα κύλινδρο, το τοποθέτησε πάνω στο στήθος της ασθενούς και έμεινε έκπληκτος όταν κατάλαβε ότι μπορεί να ακούσει πολύ καλά την λειτουργία της καρδιάς. Σύμφωνα με τον Laennec, οι ήχοι της καρδιάς ήταν πολύ πιο ξεκάθαροι και σαφείς σε σύγκριση με οτιδήποτε είχε ακούσει τοποθετώντας το αυτί του πάνω στο στήθος. Μένοντας έκπληκτος με το τι μπορούσε να ακούσει, ο Laennec άρχισε να πειραματίζεται με μια σειρά κούφιων σωλήνων φτιαγμένων από κέδρο και έβενο. Μεταξύ των ετών 1816 και 1819, ο Laennec πειραματίζονταν διαρκώς μέχρι που έφτασε σε ένα μοντέλο που ήταν περίπου 33 εκ. μήκος και 1,5 ίντσα διάμετρο και 1/4 ίντσα δίαυλο.
Η εφεύρεση του στηθοσκοπίου επέτρεψε στον Rene Laennec να γίνει ο πρώτος γιατρός που μπορούσε να διακρίνει αξιόπιστα την κύστη στους πνεύμονες, τη βρογχεκτασία, το εμφύσημα, την αιμορραγική πλευρίτιδα, τον πνευμοθώρακα και πνευμονικά εμφράγματα. Ήταν επίσης ικανός να περιγράψει τους ήχους της καρδιάς και φυσήματα, αυξάνοντας έτσι το εύρος γνώσεων γύρω από καρδιακές παθήσεις. Αν και το στηθοσκόπιο υπέστη κάποιες μεγάλες αλλαγές όσον αφορά το βάρος του, την ποιότητα ήχου και το σχεδιασμό, η βασική του λειτουργία έχει παραμείνει ίδια από τότε που εφευρέθηκε και τώρα πλέον αποτελεί ένα ευρέως αποδεκτό και απαραίτητο διαγνωστικό εργαλείο.
