Οι «Χαιρετισμοί» του Μίκη Θεοδωράκη με την Δήμητρα Γαλάνη

Με αφορμή τον αποψινό Ακάθιστο Ύμνο

03.04.20, 11:06 2k Views

Οι Χαιρετισμοί του Μίκη Θεοδωράκη, κυκλοφόρησαν πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1982 σε βινύλιο τότε, με εξώφυλλο του Γιάννη Τσαρούχη.

Το έργο συνέθεσε ο Θεοδωράκης από το 1978 έως το 1981 (Αθήνα – Βραχάτι – Παρίσι). Είναι σε στίχους της Αγγελικής Ελευθερίου και του Γιάννη Θεοδωράκη, ενώ ένα τραγούδι, το τελευταίο το δίσκου, το Χαίρε, είναι σε στίχους του ίδιου του συνθέτη. Συμμετέχει η χορωδία της αείμνηστης Τερψιχόρης Παπαστεφάνου, της οποίας η συνεργασία με τον Μίκη Θεοδωράκη έχει αφήσει εποχή!

Το όλο έργο είναι ένας μελωδικός ποταμός. Ο λυρισμός των δέκα τραγουδιών που περιλαμβάνει ο κύκλος είναι το σήμα κατατεθέν του έργου.

Ο Θεοδωράκης εδώ δεν ακολουθεί τη γνωστή, αναγνωρίσιμη, θα λέγαμε, φόρμα των τραγουδιών, γι’ αυτό στο ένθετο του cd ο μουσικός Andreas Brandes παρατηρεί: “Δεν ξέρω αν θα πρέπει να χαρακτηριστούν ακόμα και ως τραγούδια, δεδομένου ότι ξεπερνούν σε φόρμα και σε περιεχόμενο τα όρια ενός συνηθισμένου τραγουδιού. Είναι μια μικρή επανάσταση, που ο συνθέτης αποδεικνύει ότι το στοιχείο που τον γαλβανίζει είναι αναζήτηση συνεχώς νέων εκφραστικών τρόπων και μέσων στον τομέα του τραγουδιού”. Η ενορχήστρωση είναι μαγική!

Ερμηνεύει θαυμάσια η Δήμητρα Γαλάνη, στην πρώτη και τελευταία συνεργασία της με τον Μίκη Θεοδωράκη. Πολλοί λένε ότι πρόκειται για τον καλύτερο δίσκο της Δ. Γαλάνη. Εδώ να σημειώσουμε πως το 1980 η Δήμητρα Γαλάνη ερμήνευσε τους Χαιρετισμούς του Μίκη Θεοδωράκη στην πρώτη ζωντανή παρουσίαση του έργου, υπό τη διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη, στο φεστιβάλ πολιτικού τραγουδιού στο ανατολικό Βερολίνο, στο Volksbuhne, και κατόπιν στην Στοκχόλμη.

Η ίδια η ερμηνεύτρια έχει πει σε συνέντευξή της γι’ αυτή την μοναδική συνεργασία της με τον Μ. Θεοδωράκη: “Με φώναξε και μου ’πε «Θέλω να σου παίξω κάποια τραγούδια». Απλά πιστεύω ότι «άκουσε» τη φωνή μου σ’ αυτό το υλικό. Πήγα τότε στο σπίτι του στο Παρίσι, μια και ήταν η εποχή που έμενα στο Παρίσι, κι έχω ακόμη την κασετούλα όπου τραγουδάει ο ίδιος και με καθοδηγεί.”

Να θυμηθούμε εδώ, επίσης, πως το Σάββατο 27 Αυγούστου 1983 στο πλαίσιο του «Μουσικού Αύγουστου» στον Κοκκινόβραχο της Νίκαιας, που διοργανώθηκε υπό την εποπτεία του Μίκη Θεοδωράκη, πραγματοποιήθηκε μια συναυλία του μεγάλου συνθέτη, κατά την οποία παρουσιάστηκαν τραγούδια του με τον Γιώργο Νταλάρα και τη Δήμητρα Γαλάνη. Ο δίσκος «Χαιρετισμοί» είχε κυκλοφορήσει πριν ένα χρόνο, κι έτσι …μοιραία κάποια τραγούδια από το συγκεκριμένο κύκλο, ακούστηκαν σε αυτή την συναυλία.

Το πιο γνωστό, ίσως, τραγούδι του δίσκου είναι το «Νύχτα Μαγικιά» (είχε ακουστεί το 1979 από τη Μαρία Δημητριάδη στο δίσκο Δελτίο Καιρού με τίτλο «Ποτέ, ποτέ μαζί»), η μουσική του οποίου πατάει σε διάφορα τραγούδια από το δίσκο Της Εξορίας.

Το τραγούδι «Μη με προδώσεις» (στίχοι Γιάννη Θεοδωράκη), έχει την ίδια μελωδία με το γνωστό από τον Παύλο Σιδηρόπουλο «Κάποτε θα ‘ρθουν να σου πουν», σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, γνωρίζοντας εδώ μια εντελώς διαφορετική ενορχήστρωση.

Αρχικά, ο Θεοδωράκης είχε σκοπό να το ηχογραφήσει εκ νέου με τη φωνή της Γαλάνη, ωστόσο αυτό δεν έγινε με ευθύνη του …Στέλιου Καζαντζίδη! Ο μεγάλος λαϊκός βάρδος εκείνη την εποχή είχε δώσει μια συνέντευξη στον Λευτέρη Παπαδόπουλο, στην οποία είπε ορισμένα πράγματα εναντίον του Μίκη Θεοδωράκη. Εκείνος θύμωσε και αποφάσισε να ηχογραφηθεί το κομμάτι με νέους στίχους, γραμμένους από τον αδελφό του Γιάννη.

Οι «Χαιρετισμοί» έχουν εκδοθεί και ως Κύκλος Τραγουδιών για φωνή και πιάνο (Romanos Editions).

Παραθέτουμε τους στίχους του “Χαίρε”, που θα τον λέγαμε “ύμνο στη χαρά και στον έρωτα”! Η σύλληψη παραπέμπει στα αλλεπάλληλα “Χαίρε” των Χαιρετισμών προς την Παναγία. Μη ξεχνάμε ότι ο Μίκης Θεοδωράκης γνώριζε από μικρός και εκτιμούσε την αξία της βυζαντινής υμνογραφίας και μουσικής.

Στην άκρη του καλοκαιριού

θα ‘ρθώ να σ’ ανταμώσω

το πέλαγο, τα κύματα

στα πόδια σου ν’ απλώσω.

Χαίρε πέτρινο λουλούδι

με το χρώμα της φωτιάς

χαίρε κόκκινο τραγούδι

απ’ το αίμα της καρδιάς.

Στην άλλη άκρη του καιρού

θα στήσω τη μορφή σου

με πίκρα και με λησμονιά

θα δέσω την ψυχή σου.