Μικροπράγματα
Ο Μάρτιος είναι ο τρίτος μήνας του πολιτικού έτους και διαρκεί 31 ημέρες. Αρχικά ήταν ο πρώτος μήνας Ρωμαϊκού ημερολογίου (έτσι η Πρωτοχρονιά γιορτάζονταν την 1η Μαρτίου) που είχε δέκα μήνες λόγω της εαρινής ισημερίας αλλά με τη μεταρρύθμιση του 153 π.Χ, όταν δηλαδή προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, ο Μάρτιος έλαβε την τρίτη θέση στο δωδεκάμηνο, πλέον, ρωμαϊκό ημερολόγιο.
Οι μεγαλύτερες γιορτές κατά την αρχαιότητα
Ο Μάρτιος πήρε το όνομά του από τον θεό Άρη (Mars, Martius στα Λατινικά), ο οποίος θεωρούνταν ο γενάρχης των Ρωμαίων και εκείνη την περίοδο γιορταζόταν τα:
- Ματρωνάλια (Matronalia), προς τιμή της θεάς Ήρας την 1η του μηνός. Οι παντρεμένες γυναίκες της Ρώμης (Matronae) πρόσφεραν στη θεά αγελάδες και χήνες, τα ιερά ζώα της Ήρας, ενώ δέχονταν δώρα από του συζύγους τους.
- Αγωνάλια (Agonalia), προς τιμή τoυ θεού Άρη, από τους φύλακες του ναού του Αγωναλείς (Agonales). H γιορτή, που περιλάμβανε χορούς και τραγούδια, διαρκούσε ως τις 27 Μαρτίου.
- Λιμπεράλια (Liberalia), προς τιμή του θεού Λίμπερ (Διονύσου) στις 25 Μαρτίου. Η γιορτή ήταν αφιερωμένη στους νέους που συμπλήρωναν το 16ο έτος της ηλικίας τους. Την ημέρα αυτή παραλάμβαναν την ανδρική τήβεννο και εισέρχονταν πανηγυρικά στην ανδρική ηλικία.
Στην αρχαία Αθήνα κάθε Μάρτιο γιόρταζαν
- Μυστήρια εν Άγραις, προς τιμή της Περσεφόνης. Ήταν το προπαρασκευαστικό στάδιο για όσους επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στα Ελευσίνια Μυστήρια.
- Διάσια, προς τιμή του Μειλιχίου Δία, στις όχθες του Ιλισσού. Ο Μειλίχιος Δίας, που δεν πρέπει να ταυτίζεται με τον Ολύμπιο θεό, ήταν προστάτης των παιδιών. Οι γονείς πρόσφεραν δώρα στα παιδιά τους, ενώ πρόσφεραν θυσία στον θεό ένα πρόβατο από τον Δήμο Έρχιας (σημερινά Σπάτα). Επακολουθούσε γλέντι και φαγοπότι μέχρι το βράδυ.
- Τα εν Άστει Διονύσια ή Μεγάλα Διονύσια, προς τιμή του θεού Διονύσου. Γιορτή που καθιέρωσε ο τύραννος Πεισίστρατος το 6ο π.Χ. για να κερδίσει τον λαό της Αθήνας. Περιλάμβανε πομπές με ομοιώματα φαλλών, θυσίες και διαγωνιστικές θεατρικές παραστάσεις (διθυραμβικοί και δραματικοί αγώνες), τις δαπάνες των οποίων επωμίζονταν πλούσιοι Αθηναίοι, σύμφωνα με τον θεσμό της χορηγίας. Με τα Μεγάλα Διονύσια συνδέεται η γέννηση της τραγωδίας.
Σημαντικές γιορτές Μαρτίου
Ο Μάρτιος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη μεγάλη Σαρακοστή, τη νηστεία των 49 ημερών πριν από το Πάσχα. Τον Μάρτιο επίσης είναι και η επέτειος της Ελληνικής Εθνεγερσίας με την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 την 25η του μηνός. Η επέτειος καθιερώθηκε το 1838 για να συμπέσει με τη μεγάλη εορτή της Χριστιανοσύνης, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Επίσης
Στις 1 Μαρίου η Ευδοκία
Στις 2 Μαρτίου η Ευθαλία
Στις 5 Μαρτίου ο Αρχέλαος
Στις 9 Μαρτίου ο Σμάραγδος και η Σμαράγδα
Στις 31 Μαρτίου ο Λάζαρος
Λαογραφία
Το λαογραφικό περιεχόμενο του Μαρτίου είναι πλούσιο και αφορά περισσότερο τη θέση του ως πρώτου μήνα άνοιξης, αλλά και με τις άστατες καιρικές συνθήκες που επικρατούν (Μάρτης Γδάρτης) και οι οποίες έχουν αποφασιστική σημασία για την γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή.
- Η λαϊκή παράδοση «Ημέρες της Γριάς»: για να δικαιολογηθούν οι λιγότερες μέρες του Φεβρουαρίου σε σχέση με τους άλλους μήνες, ο Μάρτιος δανείστηκε από τον Φεβρουάριο τις τρεις τελευταίες ημέρες του, τις πιο χειμωνιάτικες, για να τιμωρήσει την γριά τσοπάνισσα των βουνών που καυχήθηκε ότι τελειώνοντας ο Μάρτιος δεν μπόρεσε να της κάνει κακό.
- Η λαϊκή παράδοση των δυο γυναικών: Ο Μάρτιος είχε δυο γυναίκες, μία καλή κι μία κακή, και ανάλογα με αυτή που έχει κοντά του έτσι είναι και ο καιρός.
- Η λαϊκή παράδοση του θύμου: ο Μάρτιος έπαψε να είναι ο πρώτος μήνας του έτους, επειδή οι άλλοι μήνες του αφαίρεσαν τα πρωτεία και τα έδωσαν στο Γενάρη, επειδή τους ξεγέλασε πίνοντας όλο το κρασί από το κοινό τους βαρέλι. Έτσι, όταν ο Μάρτης θυμάται το κρασί που ήπιε, χαμογελάει και ο καιρός είναι ξάστερος, όταν όμως θυμάται την τιμωρία του και τα πρωτεία που έχασε, κλαίει και ο καιρός είναι βροχερός.
- Το έθιμο του Μάρτη: Το πρωί της πρωτομηνιάς οι μητέρες δένουν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους μια στριμμένη ασπροκόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη», για να τα προφυλάξει από τις ακτίνες του ηλίου, που πιστεύεται ότι είναι βλαβερές αυτή την εποχή.
Καθώς παλιά ο Μάρτιος ήταν ο πρώτος μήνας του έτους, πολλοί τον αντιμετώπιζαν σαν Πρωτοχρονιά ακόμα και όταν αυτό έπαψε να ισχύει. Έτσι, την 1η Μαρτίου σε πολλά μέρη συνήθιζαν να δίνουν σημασία στο ποδαρικό, να ραντίζουν το σπίτι με νερό, να σπάνε πήλινα αντικείμενα ή να ρίχνουν έξω από το σπίτι. Σε ορισμένα μέρη της Κρήτης μαστίγωναν συμβολικά με χλωρά κλαδιά ανθρώπου και ζώα, πιστεύοντας ότι τους μεταδίδουν την θαλερότητα που έχουν τα κλαδιά αυτά.
Παρατσούκλια του Μαρτίου
Η ελληνική παράδοση έχει δώσει πολλά ονόματα στον Μάρτη.
- Κλαψομάρτης ή Πεντάγνωμος, εξαιτίας των άστατων καιρικών φαινομένων κατά τη διάρκειά του.
- Φυτευτής, γιατί θεωρείται ο καταλληλότερος μήνας για φύτεμα δένδρων.
- Βαγγελιώτης, λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού.
- Ανοιξιάτης, γιατί είναι η αρχή της άνοιξης.
Τραγούδια
Ο μήνας που φέρνει την άνοιξη φέρνει και πολλά τραγούδια τα οποία είναι αφιερωμένα σ’ αυτόν. Τραγούδια που έχουν συγκινήσει και μας έχουν γοητεύσει.
Ο Ορφέας Περίδης έχει γράψει μουσική και στίχους στο παρακάτω τραγούδι με τίτλο «Μάρτης». Είναι ωραίο!
Μάρτιος – Ορφέας Περίδης
Καλό μήνα σε ολους Στίχοι: Ορφέας Περίδης Μουσική: Ορφέας Περίδης Ήλιος καίει κι εγώ κρυώνω τώρα που ξυπνούν τα δέντρα την ασπίδα κάντε τάσι βάλτε την πάνω σ…
Στου Μάρτη τους χειμώνες τη ζωή σου τριγυρνάς…
Πυξ Λαξ – Του Μάρτη οι χειμώνες
Πυξ Λαξ CD: Πυξ Λαξ – Best of Στίχοι: Φίλιππος Πλιάτσικας Μουσική: Φίλιππος Πλιάτσικας Απόψε μη μιλάς σε είδα να χορεύεις μια νύχτα, μια φωτιά στην καταιγίδα…
Αύγουστο μήνα φέτος ήρθαν οι βροχές, να σου θυμίσουνε τα όνειρα του Μάρτη.
Μίλτος Πασχαλίδης – Τα όνειρα του Μάρτη (Official Audio Release HQ)
Μίλτος Πασχαλίδης – Τα όνειρα του Μάρτη Official Audio Release HQ © 2016 Ogdoo Music Greece Στίχοι: Μίλτος Πασχαλίδης Μουσική: Μίλτος Πασχαλίδης Miltos Pasha…
«Είσαι ακόμα από τον ύπνο, το όνειρο έχει εξατμιστεί, Μάρτιο θυμίζεις πώς να σε προβλέψω», είπαν οι Μπλε
Ble – Ton Idio To Theo
Enjoy the videos and music you love, upload original content, and share it all with friends, family, and the world on YouTube.
«Κι εσύ `σαι πολιτεία, που σε ψάχνω μες στο χάρτη, κι εγώ `μαι φυλλαράκι, μες στις παγωνιές του Μάρτη», τραγούδησε η Άλκηστις Πρωτοψάλτη
This video is unavailable.
No Description
Η Δήμητρα Γαλάνη στο «Μια Κυριακή του Μάρτη»
This video is unavailable.
No Description
Παροιμίες
Διάφορες παροιμίες για τον Μάρτη που βρήκαμε
- Άλλα λογαριάζει ο Μάρτης κι άλλα η Σαρακοστή.
- Αν δώσει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνο το ζευγά που ’χει πολλά σπαρμένα.
- Αν δώσει ο Μάρτης και κακιώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.
- Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
- Από Μαρτιού πουκάμισο κι από Αυγούστου κάπα.
- Από τον Μάρτη πουκάμισο, από τον Αύγουστο σεγκούνι (παλτό).
- Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη. (Καλύτερα κρύο παρά ζέστη)
- Κάλλιο Μάρτη στις γωνιές, παρά Μάρτη στις αυλές. (Καλύτερα να κάνει ο Μάρτης βροχές, κρύο και να είμαστε στη γωνιά, παρά ήλιο και να είμαστε στις αυλές.)
- Κάποια τσουρλού, κάποια (μ)πουρδού, το Μάρτη νυχτογνέθει.
- Λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή;
- Μάρτη βροχερέ κι Απρίλη χιονερέ.
- Μάρτη έβρεχε; Θεριστής χαιρότανε.
- Μάρτη φύλαγε τ’ άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι.
- Μάρτη, Μάρτη βροχερέ κι Απρίλη δροσερέ.
- Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει!
- Μάρτης είναι νάζια (χάδια) κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
- Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Τα παλιόβοϊδα τα γδέρνει, τα δαμάλια τα παιδεύει.
- Μάσε ξύλα για το Μάρτη, μην κάψεις τα παλούκια.
- Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
- Μήδε ο Μάρτης Καλοκαίρι, μήδ’ ο Αύγουστος Χειμώνας.
- Ο Μάρτης βρέχει κι ο θεριστής χαίρεται.
- Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε!
- Ο Μάρτης πενταδείλινος και ματαπεινασμένος.
- Ο …. πο ’χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ο ήλιος μην τη δει.
