ΟΚ, τα παιδιά δεν διαβάζουν. Ποιος φταίει;

Δεν είμαι φιλόλογος, αλλά ως άνθρωπος που αγαπάει το διάβασμα και γράφει κάπου κάπου και καμιά σαχλαμάρα, θεωρώ ότι το θέμα Γλώσσας και Λογοτεχνίας (που συνεξετάζονται πρώτη φορά στις Πανελλαδικές) για την ανάγνωση και τη γραφή ήταν πετυχημένο, και μπορούσε να εμπνεύσει τα παιδιά που πραγματικά αγαπούν το διάβασμα και τη γνώση και δεν παπαγαλίζουν απλά πομφολυγώδεις εκφράσεις και προλόγους, επιχειρήματα, επιλόγους που πάνε παντού, σαν τις απαντήσεις που μαθαίνουν οι υποψήφιες των καλλιστείων.

Γιατί δεν είναι λίγοι οι σημερινοί αριστούχοι που υπακούνε στη λογική του “τόσο, όσο”, και δεν ξέρουν τίποτα ούτε τους ενδιαφέρει τίποτα πέρα από την εξεταστέα ύλη.

Τα παιδιά δεν διαβάζουν, ΟΚ. Δεν φταίνε όμως αυτά. Διαβάζουμε εμείς για να μας βλέπουν και να ακολουθούν το παράδειγμά μας; Αν δεν σε δει το παιδί σου να διαβάζεις, πώς θα το πάρει το ρημάδι το βιβλίο στα χέρια του;

Αλλά φταίμε κι εμείς οι δάσκαλοι και φταίμε πολύ. Γιατί έχουμε κατορθώσει, από το δημοτικό κιόλας, να ταυτίσουμε την ανάγνωση με το παπαγάλισμα του σχολικού εγχειριδίου. Αλλά άλλο εγχειρίδιο κι άλλο βιβλίο. Το βιβλίο είναι χαρά, το εγχειρίδιο είναι εργαλείο.

Και, ναι, η ανάγνωση μπορεί να είναι και στην οθόνη. Το κείμενο κατοικεί και στα ηλεκτρονικά βιβλία, και στον λόγο που ακούγεται σε μια σειρά, όπως η ποίηση μπορεί να κατοικεί και στις ρίμες που σκαρώνει ένας ράπερ. Βέβαια, η χαρά της ανάγνωσης του κειμένου από αυτά τα μαύρα σημάδια που πυροδοτούν τη φαντασία και το συναίσθημα δεν συγκρίνεται με τίποτα, αλλά πώς να τη νιώσει το παιδί αν δεν το μάθει κάποιος να αγαπάει τον λόγο, τη γλώσσα και μάλιστα, τη γλώσσα που δεν “περπατά”, αλλά “χορεύει”:

Νιώθω τυχερός που οι γονείς μου, με ένα δημοτικό η μάνα μου και μια δευτέρα γυμνασίου ο πατέρας μου, μας έμαθαν να αγαπάμε τα βιβλία, δίχως πίεση, με το παράδειγμά τους, και με το να φέρνουν βιβλία στο σπίτι.

Επίσης, είχα την τύχη να έχω στο σχολείο δασκάλες σαν την κ. Ντίνα και την κ. Άρτεμη, και καθηγήτριες σαν την κ. Ελένη, την κ. Όλγα, και την άλλη κ. Ελένη, που μας έμαθαν να αγαπάμε την ανάγνωση. Που λέγανε “Ηρόδοτος” και “Σολωμός”, και “Καβάφης” και ένιωθα σαν να μιλάνε για ανθισμένο περιβόλι. Μας έμαθαν να τους αγαπάμε, επειδή τους αγαπούσαν κι εκείνες.

Όμως, πόσο επιβραβεύει το σχολείο τα παιδιά που αγαπούν την ανάγνωση; Στην τάξη μου είχαμε έναν άνθρωπο που ήταν γεννημένος για να γίνει ιστορικός, τον Γιάννη. Ο Γιάννης λάτρευε την Ιστορία και ήξερε τα γεγονότα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (και όχι μόνο) καλύτερα από την παλάμη του. Θα γινόταν κορυφαίος στρατιωτικός ιστορικός – αλλά για να του δοθεί αυτή η ευκαιρία θα έπρεπε να παπαγαλίσει τον Ιώσηπο Μοισιόδακα και τον Οβίδιο τον ποέτα. Εγώ που στα χαρτιά είμαι “Δρ Ιστορίας” δεν θα μάθω ποτέ όση ιστορία ξέρει ο Γιάννης.

Μακάρι οι διορθωτές να έβαζαν άριστα, λοιπόν, σε όποιο παιδί τους γράψει την αλήθεια: “Όχι, δεν διαβάζω, γιατί ΕΣΕΙΣ με μάθατε να μισώ την ανάγνωση, γιατί εσείς την κάνατε αγγαρεία. Γιατί ΕΣΕΙΣ θέλετε να είμαι καλός παπαγάλος, και όχι σκεπτόμενος άνθρωπος”