Ηλίας Τουμασάτος
Το 1896 ο Ιωάννης Μεταξάς δεν έχει ιδέα ότι μετά από τριάντα χρόνια θα επιβάλλει (4η Αυγούστου) στρατιωτική δικτατορία, πολύ περισσότερο ότι θα έρθει σε σύγκρουση με τους ομοϊδεάτες του Ιταλούς του Μουσολίνι το 1940. Το 1896, λίγους μήνες μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, λίγους μήνες πριν τον ταπεινωτικό ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, είναι μόλις 25 χρόνων, υπηρετεί στο Ναύπλιο, όπου αρχίζει να γράφει το ημερολόγιό του – συνήθεια που θα διαρκέσει μέχρι τον θάνατό του, το 1941. Αν συνυπολογίσουμε ότι από τα 14 του είχε μπει στη Σχολή Ευελπίδων, έχει κλείσει δέκα χρόνια στο χακί.
25 Σεπτεμβρίου 1896
Η μέρα ξεκινά με σκέψεις γύρω από “ορμές”
“Η αλήθεια είναι ότι αυταί αι φυσικαί ορμαί που λέμε, δεν είναι παρά διέγερσι που φέρουμε εμείς οι ίδιοι εις τας αισθήσεις μας. Εάν είμασθε ηθικώτεροι εις τας σκέψεις μας και τας ομιλίας μας από μικρά παιδιά, και αν, όταν μεγαλώνουμε και έρχεται ο έρως με τας επιθυμίας επανδρευόμεθα, τότε ούτε πόρναι, ούτε ανηθικότητες θα υπήρχαν. Ιδίως δε αν ειργαζόμεθα με αληθινή εργασία. Τί δε πράγματι συμβαίνει; Γνωρίζουμε από μικρά παιδιά όσα δεν είναι φυσικό να γνωρίζουμε, διεγείρουμε τας ορέξεις μας και ενώ ούτε έρως μάς εγεννήθηκε ακόμη, ούτε σε ηλικίαν γάμου ευρισκόμασθε, τραβάμε εις τα πορνεία διά να αποφύγουμε μεγαλύτερη ανηθικότητα. Τα κτήνη είναι ηθικότερα από εμάς εις το ζήτημα αυτό. Αν δεν είναι άλλο, δέχονται όμως τας συνεπείας της ηδονής, ενώ εμείς αποφεύγουμε το παιδί, εκτός εις το γάμο, και εκεί πολλά ανδρόγυνα ωστόσο…”
Και αφού το φιλοσόφησε το ζήτημα, από τη θεωρία περνά στην πράξη, …”διά να αποφύγει μεγαλύτερη ανηθικότητα”… αλλά στο τέλος βγαίνει κάτι πολύ ανθρώπινο.
“Αυτά διότι, βιαία ανάγκη με έστειλε εις την Δ. απόψε. Βρώμα, σπήτι σαράβαλο, γρηά απεχθέστατη και κόρη άξια οίκτου, για την έλλειψι συναισθήσεως που έχει. Κακομοίρα Β! Όσαις φορές επήγα, πάντα έφυγα λυπημένος! Όχι! Δεν είναι σωστό να λέμε ότι δεν φταίμε όσοι πηγαίνουμε, διότι δεν την εσπρώξαμε εμείς σ’ αυτό το έργο. Τί έχει να κάμη πως δεν την εσπρώξαμε, αφού εμείς την διατηρούμε εις την κατάσταση αυτή, και με τη διατήρηση αυτή αποτελειώνουμε το κακό. Εϊμαι βέβαιος πως αυτή την κόρη, καθώς και όποια άλλη, μπορεί να τη σώση, άμα τη βγάλη από αυτή τη λάσπη. Και όταν ένας δεν σώζει έναν άλλον, ηθικώς εννοείται, που και το σπουδαιότερον, ενώ μπορεί, είναι το ίδιο σαν να τον καταστρέφη.”
Μετά απ’ όλα αυτά, αρχίζει να στοχάζεται πάνω στη διεθνή πραγματικότητα (τώρα πώς έχει το κουράγιο μετά τα παραπάνω να τα σκεφτεί όλα αυτά θα σας γελάσω. Γράφει κατεβατό ολόκληρο, χάριν γαρ της αϋπνίας), σας μεταφέρω δυο από τα καλύτερα:
“[…] Και θα βρης πως χρειάζεται νέα επανάσταση. Και θα γίνη, την αισθάνομαι. Η χριστιανική θρησκεία, αφού με την τελευταία αναλαμπή της ξαναφώτισε τους τυράννους και τους έδωσε αίγλη (Σ.Σ. αναφέρεται στην παλινόρθωση της Μοναρχίας στην Ευρώπη τον 19ο αι.), τώρα σβύνει, και σβύνει για πάντα. […]
Το καλύτερο όμως το λέει στο τέλος, και είναι κάπως ανατριχιαστικό. Δεν είναι τυχαίο ότι τον έλεγαν αργότερα “Κασσάνδρα” κακών ειδήσεων. Πάντως, μια διορατικότητα φαίνεται ότι την είχε. Σας θυμίζω ότι τα λέει το 1896:
“Ευρωπαϊκός πόλεμος δε θα γίνη, όχι. Θα γίνη παγκόσμιος. Αλλά δεν θάναι πόλεμος μεταξύ εθνών. Θα είναι πόλεμος μεταξύ παλαιών και νέων ιδεών. Θα είναι πόλεμος μεταξύ ελευθερίας και δουλείας, ηθικής και ανηθικότητος, αγάπης και μίσους, δικαιοσύνης και γρόθου. Και το δίκαιο θα νικήση, διότι το θέλει ο Θεός.”
Τη συνέχεια την ξέρετε. Και Επανάσταση έγινε, και παγκόσμιος πόλεμος έγινε (κι όχι μόνο ένας, δύο – και πρόλαβε και να δει και το ξέσπασμα του δεύτερου). Η χριστιανική θρησκεία δεν πέθανε, ίσως η πολιτική της επιρροή να επισκιάστηκε από αυτό που γεννήθηκε στις χριστιανικές χώρες: τον θεό του χρήματος.
Κι όλα αυτά γράφτηκαν μετά από μια “ξεπέτα” σ’ ένα βρώμικο πορνείο, μια βραδιά αϋπνίας, από έναν εικοσιπεντάχρονο, που κάποτε θα γινόταν δικτάτορας.
Απολογούμαι για το αριθμητικό λάθος… Το 1896 ήταν σαράντα χρόνια πριν από το 1936, όχι 30…