Μικροπράγματα
– Ο Γιάννης Σαμαράς είναι σεναριογράφος, παραγωγός και brand consultant, και ζει στο Los Angeles.
– Ο Φώτης Δούσος είναι συγγραφέας, θεατρολόγος και σκηνοθέτης και μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και την Κρήτη.
– Mαζί έχουν ιδρύσει την STORYJAM, ένα story consulting agency for Film and TV, με έδρα την Αθήνα και το Los Angeles.
Το τρέιλερ
The Queen’s Gambit | Official Trailer | Netflix
When winning takes everything, what are you left with? The Queen’s Gambit follows a young chess prodigy’s rise from an orphanage to the world stage. But geni…
Γ.Σ. Όλοι βλέπουν το “The Queen’s Gambit” και πολλά γράφονται. Δικαίως, γιατί είναι ένα ασυνήθιστο show από πολλές απόψεις αλλά δραματουργικά υπάρχει ένας συγκεκριμένος συνδυασμός στοιχείων που το κάνουν τόσο θελκτικό προς τους θεατές και θα τον αναλύσουμε. Με μια πρώτη ματιά, δεν είναι τυχαίο ότι η σειρά έχει τέτοια εχέγγυα καθώς είναι βασισμένη σε ένα πολύ ενδιαφέρον short story, αλλά επίσης είναι γραμμένη και σκηνοθετημένη από τον σπουδαίο Scott Frank, ο οποίος μας έχει δώσει, στο κοντινό παρελθόν την ταινία Logan της Marvel και το Western mini series Godless. Έχει ένα τρόπο να δουλεύει πολύ βαθιά αλλά την ίδια στιγμή ανεπαίσθητα πανω στα τραύματα των ηρώων του, και τα αφήνει πάντα να τους διχοτομούν με έναν αρκετά σύνθετο τρόπο, μαγνητίζοντας μας προς αυτούς χωρίς να μας κάνει όμως να τους λυπόμαστε, δημιουργώντας το άριστο φορτίο ενσυναίσθησης. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ήρωες του, όπως και όλοι οι μεγάλοι ήρωες έχουν ένα skill που τους κάνει με ένα τρόπο αξιοζήλευτους. Το ίδιο κάνει με τη Beth Harmon, το ίδιο και με τον Roy Good στο Godless, άλλον έναν ορφανό πιστολά στο far West που ψάχνει να βρει τον χαμένο του αδελφό.
Φ. Δ. Πέρα από το μοναδικό skill που έχουν κάποιοι ήρωες και τους κάνει ξεχωριστούς μια πολύ βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία ενσυναίσθησης είναι να παρουσιαστεί ο χαρακτήρας σε μια αρχική δυσμενή κατάσταση. Η Μπεθ έχει δύο μεγάλα τραύματα. α) την έχει εγκαταλείψει ο πατέρας της β) έχει χάσει τη μητέρα της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και έχει μεγαλώσει σε ορφανοτροφείο. Τα δύο αυτά κομβικά συμβάντα έρχονται και επανέρχονται στη ζωή και το μυαλό της και επηρεάζουν τόσο τη συμπεριφορά της όσο και τις επιλογές που κάνει.
Είχα διαβάσει κάπου (με αφορμή τις Μεγάλες Προσδοκίες του Ντίκενς) ότι ο ορφανός ήρωας είναι ένας ελεύθερος ήρωας. Δεν έχει τους καταναγκασμούς και τις κατευθύνσεις που προέρχονται από την οικογένεια. Στην ουσία δεν ξέρει προς τα που να πάει. Δεν ξέρει τι θέλει να γίνει. Γιατί δεν έχει από πίσω του μητρικό και πατρικό παράδειγμα. Η Μπεθ θυμάται αμυδρά τους γονείς της. Και κυρίως μέσα από τραυματικές αναμνήσεις και μέσα από μια προσπάθεια να καταλάβει (στην ουσία να θυμηθεί;) ποια είναι. Αυτή η ελευθερία την αγχώνει και την οδηγεί στην αυτοκαταστροφή πολλές φορές. Αλλά από την άλλη είναι και ο μόνος δρόμος για να βρει τον εαυτό της και να πετύχει προσωπική ολοκλήρωση.
Γ.Σ. Συμφωνώ απόλυτα. Το χουμε ξαναπεί αλλά δεν υπάρχει καλό και επιτυχημενο show που να μην χρησιμοποιεί μια έξυπνα δομημένη υπαρξιακή διχοτόμηση στον κορμό της ψυχοσύνθεσης του βασικού ήρωα, ένα εσωτερικό δίλημμα, κάτι που τους τραβάει σε δύο διαφορετικές κατευθύνσεις. Σε επίπεδο σχεδιασμού αυτή την διχοτομηση πρεπει να εργαλειοποιούμε όταν σχεδιάζουμε την πλοκή ενός έργου. Στην περίπτωση της τηλεόρασης είναι ακόμα πιο σημαντικό και σε έκθεση αυτή η διχοτόμηση, αυτό το μπρος πίσω στην εσωτερική πάλη των χαρακτήρων με τον εαυτό τους, αυτό το κενό είναι ο καταλύτης που τους αναγκάζει να κινηθούν προς τα μπρος. Αλλά και προς τα πίσω. Καταρχήν, το Queen’s Gambit χρησιμοποιεί μια από τις αγαπημένες μου μεταμορφώσεις, και είναι ο συνδυασμός της Rugs to riches πλοκής, ένα σχήμα ιστορίας δηλαδή που καταπιάνεται με το success story ενός ήρωα, αλλά σε συνδυασμό με μια αντίρροπη βαρυτική δύναμη και πεποίθηση στην οποία έχει πιστέψει ο ήρωας, βλέποντας την πραγματικότητα του αποκλειστικά μέσα από το πρίσμα του τραύματός του.
Ας δούμε τι κάνει την Βeth Harmon τόσο θελκτική στα μάτια μας σαν θεατές και γιατί η Beth είναι όπως λέμε μια τρισδιάστατη ηρωίδα. Και αυτό είναι η πίστη της ότι δεν αξίξει να αγαπηθεί. Βασικά δεν αξίζει τίποτα. Οπότε γιατί της δίνεται αυτό το δώρο; Γιατί σε αυτήν; Αν δεν της αξίζει τίποτα τότε γιατί έχει αυτό το μοναδικό ταλέντο στο σκάκι; Αυτό φυσικά συμβαίνει γιατί δεν έχει καμιά αυτοεκτίμηση καθώς έχουμε δει το τραύμα της. Η μητέρα της δεν άντεξε υπό το βάρος της μητρότητας και αυτοκτόνησε προκαλώντας ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Είναι δραματουργικά ένα από τα πιο υπαρξιακά μάταια arcs αυτό σε συνδυασμό με το flaw του ήρωα. Είναι το ίδιο arc με αυτό του φανταστικού Don Draper στο Mad Men. O Don έχει τα πάντα, κάτω όμως από το facade, υπάρχει μίσος για τον εαυτό του, μια κλεμμένη ταυτότητα και μηδαμινή αυτοεκτίμηση, ακριβώς επειδή είναι το προϊόν ενός σπιτιού γεμάτο ενδοοικογενειακή βία και αδικαιολόγητης σκληρότητας προς αυτόν σαν παιδί. Ακριβώς λοιπόν γιατί δεν πιστεύει ότι μπορεί να αγαπηθεί είναι τόσο μαγνητικός ο Don. Μου θυμίζει αυτό το θαυμάσιο quote που είχε πει σε κάποια φάση ο Antony Bourdain: «Επρεπε να έχω πεθάνει στα 20 μου. Έγινα πετυχημένος στα 40 μου και πατέρας στα 50 μου. Ένιωθα ότι είχα κλέψει ένα ακριβό αμάξι και κοιτούσα στο καθρεφτάκι για να δω πότε θα έρθει η αστυνομία, αλλά ακόμα τίποτα…»
Φ.Δ. Είναι το κλασικό impostor syndrome από το οποίο πάσχουν πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι. Η Μπεθ το έχει σίγουρα αυτό.
Γ. Σ. Αυτή είναι και η διχοτόμηση πάνω στην οποία βασίζεται όλο το show, η διαχείριση αυτής της διχοτόμησης και πως αυτή φωτίζει τα υπόλοιπα παρακλάδια της προσωπικότητας της, όπως η σεξουαλικότητα της και οι φιλίες της και η σχέση της με τους άνδρες. Από την μία ο εθισμός, που είναι μια αντίδραση στο τραύμα της. Μια εύκολη επούλωση αλλά και τόσο αναγκαία για την αθλητική της απόδοση από την άλλη ο φόβος ότι δεν το αξίζει. Βλέπουμε την αδυναμία της να αγαπήσει αφού ο χρόνος έχει παγώσει εκεί κοντά στο τραύμα και η εξελικτική της πορεία σταματά μέχρι συνειδητά να την κοιτάξει κατάματα, αν είναι τυχερή, σε μια δυο στιγμές συνειδητοποίησης, μόνο όταν είναι έτοιμη.
Φαντάσου αυτά τα δύο show, χωρίς αυτή την δομική και καταλυτική έλλειψη χαρακτήρα. Έτσι γεννιούνται οι μεγάλοι χαρακτήρες, τους δίνουμε εμπόδια και πράγματα τα οποία δεν μπορούν να διαχειριστούν, ακριβώς λόγω της έλλειψης που έχουν. Εδώ να πούμε ότι όλα αυτά τα dynamics του εσωτερικού κόσμου του ήρωα δημιουργούνται σε επίπεδο σχεδιασμού. Για αυτό πιστεύω, ότι το στάδιο σχεδιασμού είναι ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι δημιουργίας όταν κάνεις τηλεόραση.
Φ. Δ. Για να το διευκρινίσουμε λίγο αυτό, σχεδιασμός σημαίνει όλη αυτή η προεργασία που κάνει ένας writer πριν αρχίσει να γράφει το κυρίως κείμενο του σεναρίου. Όλη η σκέψη και η καταγραφή των βιογραφικών στοιχείων των ηρώων, των βασικών σημείων καμπής της πλοκής, περιλήψεις της ιστορίας, στήσιμο των σκηνών, ανάπτυξη του θέματος, και κυρίως ανάπτυξη γύρω από κομβικά σημεία του χαρακτήρα όπως το τραύμα, τα ελαττώματα, τα κίνητρά του, τα θέλω και οι ανάγκες του. Το να ξεκινήσεις ένα σενάριο χωρίς πρώτα να φας μήνες με όλα αυτά, είναι καθαρή αυτοκαταστροφή.
Γ. Σ. Σωστά. Και αυτό σημαίνει ότι εγώ είμαι γάτα με 9 ζωές. Αλλά όσο ζει μια γάτα μαθαίνει. Και για να γυρίσουμε στο Gambit, το ταξίδι της Beth κατά τη διάρκεια όλου του season είναι να αγκαλιάσει το δώρο που της δόθηκε χωρίς τύψεις και να νιώσει κάποιου είδους κανονικότητα. Να συνειδητοποιήσει ότι της αξίζει να αγαπιέται και να αγαπάει τον εαυτό της. Όλες οι μεταμορφώσεις των ηρώων, όταν έχουν θετικό πρόσημο, είναι ταξίδια επούλωσης των τραυμάτων τους. Η μάλλον των πεποιθήσεων που δημιούργησαν μέσω των τραυμάτων τους. Βλέπεις πόσο ψυχαναλυτική βάση έχει η μυθοπλασία. Και μένα με εκπλήσσει καμιά φορά.
Φ. Δ. Πράγματι. Αυτό το «ταξίδι της επούλωσης» μας φέρνει πολύ κοντά στην κάθαρση του θεατή όπως την ορίζει ο Αριστοτέλης. Για να το κάνουμε όμως αυτό το ταξίδι μαζί με τους ήρωες πρέπει να χτιστούν πρώτα γέφυρες εμπιστοσύνης με το κοινό, να βρεθούν σημεία ταύτισης και να παραχθεί, όπως είπαμε, ενσυναίσθηση.
Γ. Σ. Ένα άλλο στοιχείο που έχουμε να δούμε καιρό να δούμε σαν κεντρική αρένα ιστορίας σε επίπεδο μυθοπλασίας είναι το σκάκι.
Φ. Δ. Το σκάκι τραβούσε πάντα το ενδιαφέρον της μυθοπλασίας. Από την Άμυνα του Λούζιν του Ναμπόκοφ μέχρι τη Σκακιστική Νουβέλα του Τσβάιχ και το Μυθιστόρημα του Δον Σανδάλιο Σκακιστή του Ουναμούνο το βλέπουμε να αποτελεί κεντρικό μοτίβο της πλοκής και της αφήγησης. Μας αρέσει το σκάκι ως κεντρικό στοιχείο της μυθοπλασίας για πολλούς λόγους: είναι παιχνίδι που απαιτεί ευφυΐα, είναι άκρως ανταγωνιστικό, δημιουργεί προϋποθέσεις σύγκρουσης, απαιτεί μεγάλο πάθος, συγκέντρωση και αφοσίωση.
Γ.Σ. Κουβαλάει πολλά η σκακιέρα και κυρίως κουβαλάει την ίδια την ιστορικότητα του πολέμου και επομένως την πολεμική ιστορία των λαών. Είναι και οι προεκτάσεις που έχει πάνω στο αρχέτυπο της ορμέμφυτης συγκρουσιακής φύσης του ανθρώπου και των λαών, όχι σαν ζώο πλέον αλλά σαν σκεπτόμενο ον, και την «νίκη» ως σύμβολο στρατηγικής υπεροχής. Μας θυμίζει την ίδια την εξέλιξη της νοημοσύνης μας σαν είδος η σκακιέρα και όλη την πορεία αυτή.
Φ.Δ. Και φυσικά μπορούμε να τη δούμε σαν μια μετωνυμία των πεδίων εσωτερικής ή εξωτερικής σύγκρουσης που διατρέχει σχεδόν κάθε μυθοπλασία. Γράψιμο ίσον σύγκρουση, σκακιέρα ίσον σύγκρουση. Δύο διαφορετικά πεδία με έναν κοινό συντελεστή.
Γ. Σ. Οι writers οφείλουν να οσφρίζονται την συμβολική, αισθητική και δημιουργική αξια των πραγμάτων και να την συναλλάσσονται μέσα στις ιστορίες τους. Οφείλουν ενστικτωδώς να καταλαβαίνουν τι συλλογική μνήμη και βάρος «κουβαλάει» κάθε τι που χρησιμοποιούν. Εκεί βρίσκεται ίσως και μεγάλο κομμάτι της υποκειμενικότητας των ιστοριών, καθώς τα διαφορετικά σχήματα δομής τους έχουνε, θα λέγαμε, πεπερασμένο αριθμό.
Φ. Δ. Δομικά έχει ενδιαφέρον που όλο το σήριαλ είναι στην ουσία ένα μεγάλο και εκτενές φλασμπάκ. Ο πιλότος είναι ένα φλάσμπακ για να μας εκθέσει ότι στο σημείο εκκίνησης ορίζεται ένα μεταγενέστερο κομμάτι της ιστορίας, μια στιγμή κλιμάκωσης της πλοκής, όταν η Μπεθ ξυπνάει μετά από γερό χανγκόβερ για να αντιμετωπίσει τον πρωταθλητή κόσμου Μπολγκόφ. Έτσι το ίδιο το ξεκίνημα λειτουργεί σαν αγκίστρι (hook) για τον θεατή. Θέλουμε να δούμε πως τα κατάφερε ένα ορφανό και φτωχό κορίτσι να φτάσει στην κορυφαία σκακιστική διοργάνωση του κόσμου. Να δούμε ποιες εμπειρίες τη διαμόρφωσαν. Ποιους δρόμους διένυσε και ποιο ήταν το πλάνο ζωής της μέχρι τώρα.
Τα πιο ισχυρά hooks είναι εκείνα που προκαλούν ερωτήματα. Είτε θεματικά ερωτήματα (πχ μπορεί μια κοπέλα να διαπρέψει στον ανδροκρατούμενο κόσμο του σκακιού τη δεκαετια του εξήντα;) είτε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με την πλοκή και τον χαρακτήρα (πως κατάφερε η Μπεθ να ξεπεράσει τόσα εμπόδια που είχε στον δρόμο της και να φτάσει όπου έφτασε;). Τα ερωτήματα αυτά βγαίνουν οργανικά από το στόρυ, από τις πρώτες μάλιστα σελίδες του και είναι πολύ σημαντικά στο να αρπάξουν τον θεατή από τα μαλλιά και να τον καθηλώσουν στον καναπέ του.
Δραματουργικά ερωτήματα θέτουμε ειδικά στο πρώτο μέρος των ιστοριών. Αν δεν βάλουμε αυτά τα hooks οι θεατές πιθανόν θα φύγουν. Είναι μια σίγουρη αφηγηματική τάση το opening ή teaser να έχει θέσει ένα ερώτημα, να μας έχει εκθέσει στο τραύμα του ήρωα η στο ελάττωμα που προέκυψε από αυτό.
Προς επίρρωση των προηγούμενων έχουμε και τα hooks που προκύπτουν από τη σύγκρουση (conflict) και τις ανατροπές, όπως και από τα cliffhanger. Από τέτοια στοιχεία είναι γεμάτο το Queen’s Gambit, ειδικά στην αρχή του. Ανατροπή σε αυτό το αρχικό σημείο του στόρυ δεν μπορεί να είναι κάτι μεγάλο, κάτι συγκλονιστικό. Αλλά ακόμη και ένα μικρό αναπάντεχο στοιχείο κάνει καλά τη δουλειά του (π.χ. όταν ανοίγουν οι πόρτες και η ζαλισμένη Μπεθ μπαίνει σε μια αίθουσα που την περιμένουν δεκάδες φωτορεπόρτερ και τα φλας αναβοσβήνουν γύρω της). Η έκπληξη του θεατή διεγείρεται από τέτοιου τύπου συμβάντα που αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη την προοπτική της σκηνής.
Γ.Σ. Ναι ειδικά στον πιλότο, και ιδιαίτερα στο πρώτο act, οφείλουμε να θέσουμε ένα βασικό ερώτημα το οποίο είναι απλό αλλά καθόλου εύκολο: Τι ταξίδι έχει να κάνει ο βασικός ήρωας και ποιος είναι ο στόχος του σε επίπεδο πλοκής και χαρακτήρα; Εργαλειοποιούμε έτσι με διάφορες τεχνικές τα διάφορα στάδια εξέλιξης στα οποία βρίσκεται ο ήρωας. Στο teaser συνήθως έχουμε να κάνουμε μεσα σε 3-6 λεπτά πάρα πολλά πράγματα. Είτε να κάνουμε μια βουτιά στο μέλλον του βασικού χαρακτήρα όπως στο gambit, μια στιγμή που βρίσκεται συνήθως πριν το climax της πλοκής για να γραπώσουμε το κοινό από τον γιακά, κάνοντας το να ζητάει εξηγήσεις και μετά να ανατρέξουμε στο ξεκίνημα της ιστορίας. Ποια είναι αυτή η κοπέλα που κυνηγάνε οι paparazzi και παίζει σκάκι; Γιατί είναι hungover αμέσως πριν τον αγώνα; Βλέπεις κατευθείαν πως μας ρίχνει μέσα στο τραύμα και στην ιδιότητα της. Είναι όλο το θέμα της σειράς εκεί μέσα στα 2 πρώτα λεπτά. Είναι ξεκάθαρο ότι το show θα ασχοληθεί με την δυσκολία που έχει η Beth να διαχειριστεί τον κόσμο που βρίσκεται, προφανώς του σκακιού. Το θέμα, στην τηλεόραση, δίνει τον παλμό, η πλοκή απλά υπακούει.
Πολλές φορές γίνεται ακριβώς το αντίθετο κάνοντας βουτιά στο παρελθόν και το τραύμα του ήρωα και ύστερα μεταπηδώντας στο σήμερα. Στο Gambit αυτό δεν γίνεται γιατί στην ουσία οι writers επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν ολόκληρο τον πιλότο για αυτό το σκοπό. Αυτό που έχει σημασία είναι να πούμε ότι η τηλεόραση είναι ένα μέσο που θυσιάζεις πολύ στορυ. Κάτι με το οποίο σε μια ταινία θα ήσουν φειδωλός στη τηλεόραση πρέπει να το χαρίσεις στο κοινό νωρίτερα για να το κρατήσεις σε εγρήγορση και να καθορίσεις από την αρχή την “ποσότητα” ιστορίας και τον ρυθμό που θα την “καταναλώσει.”
Φ. Δ Το the Queen’s Gambit κάνει μια καινοτομία απέναντι στην πατριαρχική παράδοση που θέλει άρρενες μυθοπλαστικούς ήρωες να ασχολούνται με το σκάκι. Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, η τομή δεν είναι πολύ βαθιά. Ο τρόπος ανάπτυξης της πλοκής και του χαρακτήρα δείχνει μια όχι και τόσο φεμινιστική διάθεση. Το ότι ο κεντρικός χαρακτήρας είναι γυναίκα που τραβάει τον δρόμο της σε έναν ανδροκρατούμενο τομέα, δεν λέει πολλά. Η βασική ραχοκοκαλιά της πλοκής, θα λέγαμε ότι δείχνει μια ηρωίδα με την προδιαγεγραμμένη πορεία ενός χαρακτήρα παρμένου από video game. Η ηρωίδα περνάει από πίστα σε πίστα με κλιμακούμενη και αυξανόμενη δυσκολία μέχρι να αντιμετωπίσει τον μεγάλο αρχηγό, εν προκειμένω τον Ρώσο παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι Μπολγκόφ. Βέβαια το ίδιο πράγμα που μπορεί να κριθεί ως μειονέκτημα από ιδεολογική άποψη, λειτουργεί θαυμάσια σε αφηγηματικό επίπεδο. Σχεδόν σε κάθε αφήγηση αξιώσεων οι ήρωες πηγαίνουν από το ένα δύσκολο εμπόδιο στο αμέσως πιο δύσκολο μέχρι να φτάσουν στην προσωπική τους λύτρωση.
Γ.Σ. Από την άλλη δες πως η Beth διώχνει μακριά τους άντρες που φοβούνται την ανεξαρτησία της, όταν νιώσουν πόσο δεν τους έχει ανάγκη. Αυτή όμως δεν τους έχει ανάγκη όχι γιατί είναι δυνατή αλλά γιατί πέρα από το ταλέντο της, όλες οι άλλες πτυχές της προσωπικότητάς της είναι στο σκοτάδι. Δεν ξέρει ποια είναι. Απλά ακολουθεί το μοναδικό άστρο που την οδηγεί. Όλοι όμως οι άντρες της ζωής της επιστρέφουν να της τονώσουν το ηθικό και να γιορτάσουν την μεγάλη της νίκη σε μια γλυκιά κίνηση εκτίμησης και αγάπης.
Εμένα μου άρεσε πολύ σαν πτυχή χαρακτήρα η αναιμική σεξουαλικότητα της. Η μάλλον καλύτερα ή σεξουαλικότητα που έρχεται ορμητικά και γενετήσια απευθείας από τη λίμπιντο χωρίς παραπανίσια φίλτρα, μέσα από τη ασυνειδησία. Στη σχέση της με το άλλο φύλο, ίσως νιώθουμε και μια λανθάνουσα ομοφυλοφιλία που ποτέ δεν εκδηλώνεται πλήρως όμως. Όπως και να έχει, αγαπάμε την Μπεθ. Οι writers μας κάνουν να νιώθουμε σαν τηλεοπτικοί γονείς της, που την μεγαλώσαμε με το βλέμμα μας και την προσοχή μας από την αρχή. Έτσι είναι πολύ λογικό να θέλουμε να την περιθάλψουμε γιατί ήδη έχουμε δει την υπαρξιακή της μοναξιά και οι writers φρόντισαν να στήσουν την ενσυναίσθησή μας για την ηρωίδα σε πολύ δυνατές βάσεις.
Φ.Δ. Ξέρω ότι δεν μιλάμε για σκηνοθετικά στοιχεία εδώ αλλά δεν μπορούμε να μην σταθούμε και λίγο στο casting. Άλλωστε μεγάλο μέρος της επιτυχίας του συγκεκριμένου show, πιστώνεται στην πρωταγωνίστρια την Άνια Τέιλορ Τζόι, αυτή την «αλλοπαρμένη και ψυχρή Αμελί» όπως την έχουν χαρακτηρίσει. Νομίζω ότι η υποκριτική γραμμή είναι πολύ συνεπής με το γράψιμο στο Gambit.
Γ.Σ. Ναι, γιατί το ψυχρό casting εδώ χρησιμεύει στους δημιουργούς για να μας κρατήσουν τεχνηέντως έξω από την ηρωίδα. Είναι μια πολύ σωστή επιλογή καθώς θέλουμε σαν θεατές να δούμε αυτό το πλάσμα να μεγαλώνει, να νικάει. Δεν μας αφήνει όμως ποτέ να δούμε μέσα της.
Φ. Δ. Αυτό συντελεί στη δημιουργία μυστηρίου για τον χαρακτήρα. Πράγμα που μας τραβάει σαν μαγνήτης. Οι τρισδιάστατοι χαρακτήρες δεν μπαίνουν εύκολα σε κουτάκια. Πρέπει να σκεφτείς για να τους κατανοήσεις κάποιες φορές. Η Μπεθ είναι σε πολλά σημεία ερμητική ως χαρακτήρας και κλειστή σαν στρείδι.
Γ. Σ. Ακριβώς. Για αυτό θέλουμε να δούμε τι γίνεται μέσα της και πότε επιτέλους θα είναι χαρούμενη. Οπότε βλέπουμε δύο επίπεδα εδώ και είναι πολύ σημαντικά στην μυθοπλασία, και θα έλεγα πολύ σημαντικά για το Queen’s Gambit. Ένα, όπως λέμε, είναι το text και ένα δεύτερο το subtext. Το πρώτο εκφράζεται μέσα από αυτά που λέει ένας ήρωας και συνήθως οδηγούν την πλοκή. Το αν θα κερδίσει δηλαδή τον Ρώσο και γίνει παγκόσμια πρωταθλήτρια. Εκεί όμως που γίνεται φοβερή δουλειά στο show αυτό είναι στο δεύτερο επίπεδο χαρακτήρα, κάτι το οποίο εκφράζεται μέσα από αυτά που υπονοεί ένας ήρωας και δεν μπορεί να παραδεχτεί και επιπρόσθετα αυτά που ακόμα και η ίδια δεν καταλαβαίνει για τον εαυτό της.
Σε επίπεδο χαρακτήρα δηλαδή θέλουμε να δούμε αν και ποτέ η Βeth θα νιώσει κανονική. Πότε θα νιώσει ο εαυτός της; Αυτό όμως η Beth δεν μπορεί να το βάλει σε λέξεις γιατί δεν είναι ακόμα έτοιμη να δει αυτή την ανάγκη. Είναι εντελώς υποσυνείδητη. Και θεωρώ ότι αυτό εμένα με τράβηξε στην σειρά καθώς η Beth είναι ένα μαύρο κουτί και οι writers έκαναν master το subtext. Έκαναν master αυτά που δεν λέγονται, αυτά που μόνο το κοινό μπορεί να αντιληφθεί και να νιώσει πριν την ηρωίδα.
Φ. Δ. Είναι πράγματι πολύ ωραίο και πρόσφορο μυθοπλαστικά όταν δίνεται έμφαση σε αυτό το «τυφλό σημείο» του χαρακτήρα. Υπάρχει κάτι εκεί που δεν μπορεί να δει η ηρωίδα, όμως το κοινό το βλέπει. Αυτή η διαφορά αυξάνει συχνά τη δραματική ένταση.
Γ. Σ. Να πούμε επίσης ότι το επίπεδο του υπόρρητου κειμένου σε ταινίες και τηλεόραση είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το θέμα. Δηλαδή στην περίπτωσή μας το πως διαχειρίζεται ένας βαθιά τραυματισμένος άνθρωπος το δώρο του ταλέντου. Είναι όμως ερωτήματα αυτά που πρέπει με πολύ σωστό τρόπο να τεθούν από τους writers. Συνήθως είναι εκεί που φαίνεται η δεινότητα ενός writer όταν με μαεστρία περιπλέκει αυτά τα τρία επίπεδα και δημιουργεί έναν τρισδιάστατο και ολοκληρωμένο χαρακτήρα, όπου καθώς προχωράμε στο στόρυ αυτά τα τρία επίπεδα αλλάζουν δυναμική και κινούνται από το σκοτάδι του υποσυνειδήτου προς στην επιφάνεια και την συνειδητοποίηση.
Φ. Δ. Να τη πάλι η ψυχανάλυση!
Γ. Σ. Το θέμα είναι πολύ σημαντικό στην τηλεόραση γιατί είναι αυτό που μας δείχνει τί είναι το show μας. Είναι η πυξίδα που μας δείχνει ποιο storyline ανήκει στο show και ποιο όχι.
Σε αυτό το κενό, σε αυτό το κομμάτι του εαυτού του που ακόμα δεν μπορεί να δει ο ήρωας. Σε αυτή την κατ’ επέκταση οικουμενική υπαρξιακή έλλειψη και ανισορροπία του ήρωα είναι που κατοικεί το empathy μας για αυτόν σαν κοινό. Να γιατί είναι απαραίτητο το τραύμα του ήρωα και όλη η στρέβλωση που έχει δημιουργήσει στο πως βλέπει τον κόσμο. Η ιστορία οφείλει να το φωτίσει για να πάρουμε και εμείς το closure που μας αξίζει σαν θεατές.
StoryJam
We are a Story Consulting agency for Film and TV. We work with writers, directors, producers and development executives to help shape stories and move audiences’ hearts
